گرایش :جزا و جرم شناسی
دانشگاه آزاداسلامی
واحد علوم و تحقیقات مازندران
پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در رشته حقوق جزا و جرم شناسی(M.A)
موضوع:
جرم جعل مهر در حقوق کیفری ایران
استاد راهنما:
دکتر ابوالحسن شاکری
استاد مشاور:
دکتر سید ابراهیم قدسی
تابستان
۱۳۹۲
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده.۱
مقدمه۲
الف:بیان مسئله.۲
ب: سوال های تحقیق.۳
ج:فرضیه های پژوهش۴
د: اهداف پژوهش.۴
ه: روش پژوهش.۴
۱- فصل اول : کلیات
۱- ۱- اصطلاح شناسی.۶
۱- ۱-۱- حقوق کیفری۶
۱- ۱-۱-۱- حقوق کیفری ماهوی.۷
۱-۱-۱-۲- حقوق کیفری شکلی۷
۱-۱-۲- جعل.۸
۱-۱-۲-۱- تعریف لغوی جعل ۸
۱-۱-۲-۲- تعریف اصطلاحی جعل.۹
۱-۱-۳ – مهر.۱۵
۱ -۱-۳-۱-تعریف فیزیک مهر۱۵
۱-۱-۳-۲-تعریف نقش مهر.۱۵
۱-۲-تاریخچه جعل مهر ۱۶
۱-۲-۱ – تاریخچه جعل مهر در جهان ۱۶
۱-۲-۱-۱-تاریخچه جعل مهر قبل از اسلام.۱۷
۱-۲-۱-۲-تاریخچه جعل مهربعد از اسلام.۱۹
۱-۲-۲-تاریخچه جعل مهر در حقوق ایران۲۰
صفحه
۱-۲-۲-۱-قبل از انقلاب.۲۰
۱-۲-۲-۲-بعد از انقلاب۲۲
۱-۳- مبانی جرم انگاری جعل مهر .۲۳
۱-۳-۱- اعتماد عمومی۲۳
۱ -۳-۲-قابلیت ضرر۲۴
.۲- فصل دوم : عناصر جعل مهر
۲-۱-رکن مادی جعل مهر۲۵
۲-۱-۱- ساختن مهر۲۶
۲-۱-۲- انتساب مهر به اشخاص ۳۵
۲-۲-رکن معنوی جعل مهر۳۵
۲-۲-۱- علم ۳۶
۲ -۲-۲- اراده .۳۶
۲-۲-۳- قصد۳۷
۲-۳- بزه دیده جعل مهر ۳۸
۲-۳-۱- شخص حقیقی.۳۹
۲-۳-۱-۱-تاجر .۳۹
۲-۳-۱-۲-غیر تاجر۴۱
۲-۳-۲- شخص حقوقی۴۱
۲-۳-۲-۱- شخص حقوقی خصوصی.۴۳
۲-۳-۲-۲-شخص حقوقی عمومی.۴۴
۲-۴-مرتکب جعل مهر۴۷
۲-۴-۱-افراد رسمی.۴۷
۲-۴-۱-۱-مامورین به خدمات عمومی دولتی.۴۷
۲-۴-۱-۱-مامورین به خدمات عمومی غیر دولتی۵۰
۲-۴-۲-افراد غیر رسمی.۵۰
صفحه
۲-۴-۲-۱-بالغ۵۰
۲-۴-۲-۲-غیر بالغ.۵۱
۳- فصل سوم : تقلب در مهر
۳-۱- استناد .۵۴
۳ -۲- قلب حقیقت .۵۵
۳ -۳- انتساب به غیر.۶۰
۳-۴- قصد فریب .۶۵
۳-۵-تشابه۶۵
۳-۶-قابلیت ضرر۷۱
نتیجه گیری و پیشنهاد۸۲
فهرست منابع.۸۴
چکیده انگلیسی.۸۸
چکیده
جرم جعل مهر یکی از جرایم علیه آسایش عمومی محسوب می شود.قانون گذار ایران تعریفی از این جرم ارائه نداده و صرفا به ذکر مصادیقی از این جرم در مواد مختلف اکتفا نموده است. در تعریف این جرم می توان گفت جعل مهر عبارت است از ساختن یا تغییر دادن مهر با قصدتقلب . رفتار فیزیکی در جعل مهر عبارت است از ساختن شکل فیزیکی یا تصویرمهر منتسب به اشخاص حقیقی یا حقوقی. در قانون مجازات اسلامی فقط ساختن مهر اشخاص حقیقی تاجر طبق ماده ۵۲۹ قانون مجازات اسلامی جعل است. ساختن مهر شرکتها که به عنوان اشخاص حقوقی حقوق خصوصی می باشند طبق ماده ۵۲۹ جعل است. در حالی که جعل مهر موسسات که به عنوان اشخاص حقوقی حقوق خصوصی می باشند جعل نیست.ساختن مهر اشخاص حقوقی عمومی دولتی طبق ماده ۵۲۵ و ساختن مهر اشخاص حقوقی عمومی غیر دولتی طبق ماده ۵۲۸ جعل است. مرتکب جعل مهر می تواند افراد رسمی یا غیر رسمی باشد. افراد رسمی به عنوان مرتکب جعل مهر عبارتند از مامورین به خدمات عمومی دولتی و مامورین به خدمات عمومی غیر دولتی. افراد غیر رسمی یا عادی که به عنوان مرتکب جعل مهر می باشند می تواند بالغ یا غیر بالغ باشد. اشخاص بالغ به عنوان مرتکب جعل مهر دارای مسولیت کیفری و مجازات می شوند. افرا غیر بالغ به عنوان مرتکب جعل مهر شامل غیر بالغ ممیز و غیر ممیز می باشند که غیر بالغ طبق رأی دادگاه در کانون نگهداری می شود یا اقدامات تأمینی و تربیتی در مورد آنها اجرا می شود و افراد غیر بالغ غیر ممیز برای نگهداری به والدین سپرده می شوند. برای تحقق جرم جعل مهر، مهر مجعول باید مفید ارتکاب خلاف واقع توسط تنظیم کننده آن باشد.برای تحقق رکن معنوی این جرم نیاز به تقلب داریم . عناصر تقلب در جعل مهر استناد، برخلاف حقیقت، انتساب به غیر، تشابه ، قابلیت فریب و اضرار است با لحاظ «قصد تقلب»در تعریف جعل ماده ۵۲۳ق.م.ا این جرم مقید به نتیجه نیست ولی وجود و احراز قصد نتیجه و قابلیت وقوع آن لازم است . ضرر در جعل اعم از ضرر مادی یا معنوی است .موضوع تقلب در جعل ، پیام بر خلاف حقیقت و فریبنده ظاهر و مفاد مهری است که دارای سندیت است.
کلید واژه: برخلاف حقیقت، انتساب، جعل، مهر
مقدمه
الف-بیان مسئله
جرم جعل یکی از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی است.استحکام روابط اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی یک کشور اقتضا مینماید که تبادلات و مبادلات فی مابین افراد جامعه مطمئن و قابل اعتماد در چارچوب قانون و بهدور از هرگونه خدعه و تزویر باشد و این امر منوط به آن است که نوشتهها و اسنادی که بهمنظور اهداف گوناگون بین آنها رد و بدل میگردد از صحت و اصالت لازم برخوردار باشد.
قانون گذار ایران تعریفی از این جرم جعل ارائه نداده است و صرفا به ذکر مصادیقی از این جرم اکتفا نموده است از این جهت ابهامات زیادی در مورد این جرم و موضوعات آن ازجمله مهر و عناصر متشکله آن وجود دارد.
با ملاحظه ماده ۵۲۳قانون مجازات اسلامی می توان گفت که رفتار فیزیکی در جعل عبارت است از ساختن مهریا امضای دیگری اما عدم اشاره قانون گذار به ملاک تحقق جعل موجب اختلاف نظرو مشکلات علمی فراوان شده است.در قانون تعزیرات مصوب سال ۱۳۶۲ قانون گذار در صدر ماده ۲۰ از عبارت « برخلاف حقیقت»استفاده کرده بود و لذا تا حدودی به ارائه ملاکی روشن برای تحقق رکن مادی جعل پرداخته بود . یعنی عمل ساختن یا تغییر دادن یا تحریف مطالب دیگران در صورتی جعل بود که خلاف حقیقت باشد. اما در ماده ۵۲۳ قانون تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵این عبارت توسط قانون گذار حذف شد و موجب شائبه های زیادی در این زمینه گردید.
اینکه ملاک تحقق جرم جعل قلب حقیقت می باشد یا خیر و اگر هست منظور از قلب حقیقت چیست و اگر چنانچه ملاک تحقق جعل مهر قاعده مذکور نمی باشد، در این صورت ملاک کدام مسئله است. همچنین پاسخ به این پرسش که آیا جعل مهر اشخاص حقیقی و حقوقی جعل است؟ مسئله ایست که لازم است با توجه به اهمیت جرم جعل به آن پرداخته شود .
در مورد عنصر ضرر در جرم جعل مهر ابهاماتی نیز وجود دارد. جایگاه این عنصر در میان عناصر جعل توسط قانون گذار یا حقوق دانان روشن مشخص نشده و با سکوت قانون گذار در این مورد ، حقوق دانان دچار اختلاف نظر شده اند. آنچه مسلم است این است که منظور از عنصر ضرر ، ایجاد ضرر بالفعل نیست بلکه قابلیت ایراد ضرر برای تحقق جرم جعل کافی است .همچنین ماهیت ضرر در جعل نیز مبهم است و قانون گذار به آن اشاره ای نکرده است .لذادر این تحقیق سعی شده است تا با طرح و بررسی این سوالات و ابهامات حتی الامکان راه حل عملی و مناسبی را برای روشن تر شدن همه جوانب و ابعاد جعل مهر ارائه شود.
رفتار فیزیکی جعل مهر به صورت زیر است :
۱-ساختن مهر اشخاص حقیقی یا حقوقی
۲-تغییر در قسمتی از مهر که قبلا ساخته شده
۳- تغییر نقاشی مهر بدون ساختن فیزیک آن
این جرم به صورت فعل و علیه اشخاص طبیعی یا حقوقی واقع می شود و از دسته جرایم مطلق است و برای تحقق جرم نیاز به وقوع ضررعینی و ملموس در عالم خارج نداریم بلکه ضرر بالقوه هم برای تحقق آن کافی است. جعل مهر از دسته جرایم عمدی با سوء نیت خاص می باشد با توجه به ماده ۵۲۳برای تحقق جرم جعل نیز به قصد تقلب داریم . برای احراز قصد تقلب ۴شرط باید وجود داشته باشد :
- چیزی تقلبی است که غیر واقعی باشد ، اگر واقعی باشد تقلب نیست . البته برخی حقوق دانان این شرط را لازم ندانسته اند .
- مهر جعل شده باید قابلیت استناد داشته باشد .
- مهر جعل شده باید خاصیت مشتبه سازی داشته باشد و عرف را به اشتباه بیندازد .
- قابلیت اضرار داشته باشد خواه مادی ، خواه معنوی .
در این پژوهش سعی خواهد شد با جمع آوری اطلاعاتو مطالعه کتب حقوقی و سایر کتب به بررسی جعل مهر در حقوق کیفری ایران بپردازیم .
