با عنوان : تحول در کارکردهای شورای امنیت سازمان ملل
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
دانشکده علوم انسانی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.Sc»
گرایش حقوق بین الملل
عنوان:
تحول در کارکردهای شورای امنیت سازمان ملل
و چالشهای حقوقی فراروی آن
(مطالعه موردی پرونده هستهای جمهوری اسلامی ایران)
استاد راهنما:
دکتر عبدالرضا بای
استاد مشاور:
دکتر علیرضا حسنی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
بیان مسئله ۳
هدف و کاربرد تحقیق ۳
پرسش اصلی تحقیق ۳
فرضیه ها ۴
روش تحقیق ۴
سوابق تحقیق ۴
جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق ۴
فصل اول
کلیات و مفاهیم
مبحث اول: سازمان ملل متحد و شکل گیری آن ۶
گفتار اول: مذاکرات مقدماتی ۶
اعلامیه ملل متحد ۷
کنفرانس های مسکو و تهران ۷
گفتار دوم: مذاکرات نهایی ۸
کنفرانس دامبارتن، اوکس ویالتا ۸
کنفرانس سانفرانسیسکو ۹
گفتار سوم: ارکان، اهداف و اصول سازمان ملل متحد ۱۱
فصل دوم
سازمان های بین المللی
گفتار اول: تاریخچه سازمان های بین المللی ۱۵
گفتار دوم: مفهوم سازمان های بین المللی ۱۷
گفتار سوم: ویژگی ها و خصوصیات کلی سازمان های بین المللی ۲۰
گفتار چهارم: عضویت در سازمان های بین المللی ۲۳
گفتار پنجم: مصونیت های سازمان های بین المللی ۲۴
گفتار ششم: مزایای سازمان های بین المللی ۲۷
فصل سوم
شورای امنیت
گفتار اول: کلیاتی در مورد شورای امنیت ۳۰
مبحث اول: ترکیب شورای امنیت ۳۰
مبحث دوم: نحوه رأی گیری در شورای امنیت ۳۲
مبحث سوم : آیین کار شورای امنیت ۳۴
مبحث چهارم: دستور کار شورای امنیت ۳۶
مبحث پنجم: ریاست شورای امنیت و اداره امور آن ۳۷
گفتار دوم: وظایف و اختیارات شورای امنیت ۳۸
شورای امنیت در اجرای وظایف اصلی خود به دو طریق عمل می کند ۴۲
گفتار سوم: حق وتو ۴۴
مبحث اول: تعریف حق وتو ۴۴
مبحث اول: علل و چگونگی تشکیل و پیدایش حق وتو ۴۶
مبحث دوم: طرفداران حق وتو ۴۸
مبحث سوم: مخالفین حق وتو ۴۹
گفتار چهارم: آیین کار شورای امنیت ۵۰
گفتار پنجم: ایران و شورای امنیت ۵۱
مبحث اول: قضیه اشغال ایران توسط نیروی نظامی اتحاد جماهیر شوروی ۵۱
مبحث دوم: قضیه ملی کردن صنعت نفت و جزایر سه گانه ۵۲
مبحث سوم: اشغال سفارت آمریکا در تهران ۵۳
مبحث چهارم: جنگ عراق علیه ایران و کاربرد سلاح های شیمیایی در عراق علیه ایران ۵۴
فصل چهارم
شورای امنیت و تحول مداخلات بشر دوستانه دوستانه پس از جنگ سرد
گفتار اول: مداخله بشر دوستانه در خقوق بین الملل سنتی ۵۷
مبحث اول: تکوین اصل منع توسل به زور ۵۸
مبحث دوم: تحول نظام بین الملل و نقش نوین شورای امنیت ۶۰
گفتار دوم: بحران عراق ۶۱
گفتار سوم: بحران بوسنی – هرزگوین ۶۵
گفتار چهارم: بحران انسانی در سومالی ۶۷
گفتار پنجم: بحران کوزوو ۶۹
گفتار ششم: ترتیبات منطقه ای و منشور ملل متحد ۷۰
گفتار هفتم: ماده ۵۱ منشور ملل متحد و اتحادیه های دفاعی ۷۲
فصل پنجم
شورای امنیت و پرونده هسته ای ایران
گفتار اول: مسئله هسته ای ۷۵
گفتار دوم: مروری بر تاریخچه ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ۷۷
گفتار سوم: نگاهی به موضوع هسته ای ایران ۷۹
گفتار چهارم: مشروعیت قطعنامه های شورای امنیت در مورد برنامه هسته ای ایران ۸۴
گفتار پنجم: بررسی حقوقی ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ۸۸
گفتار ششم: چرا پرونده هسته ای ایران باید از شورای امنیت به آژانس بازگردد؟ ۹۱
گفتار هفتم: پیامدهای احتمالی تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران ۹۲
گفتار هشتم: تقابل حاکمیت حقوق بین الملل و صلح بین المللی ۹۷
مبحث اول: ارزیابی موضوع ارجاع پرونده به شورای امنیت ۹۹
مبحث دوم: مبانی قانونی رابطه آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت ۱۰۰
مبحث سوم: مشروعیت ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ۱۰۳
شورای امنیت و رعایت حقوق بین الملل در تئوری ۱۰۵
شورای امنیت و رعایت حقوق بین الملل در عمل ۱۰۸
مبحث چهارم: تحلیل بیانیه ریاست شورای امنیت ۱۱۳
نتیجه گیری ۱۱۶
منابع و مأخذ ۱۱۹
چکیده انگلیسی ۱۲۰
چکیده
با توجه به اهداف مشترک دول بین المللی درجهت حفظ جهان در برابر جنگ های متعدد و ایجاد جهانی فارغ ازخطر تجاوز،ضرورت ایجاد یک سازمان بین المللی به منظورنیل به اهداف خود بیش ازپیش احساس گردد بنابراین در پی ناکامی جامعه ملل در جلوگیری وپیشگری از ایجاد جنگ جهانی دوم قدرت های فاتح جنگ جهانی دوم پساز نشستها و مذاکرات مقدماتی، و تشکیل کنفرانس های متعدد و مراحل مختلف و نهایتا مذاکرات نهایی در ۲۵ ژوئن سال ۱۹۴۵ با اتفاق آراء منشور و سازمان ملل را بوجود آوردند. در راستای تحقق اهداف مشترک ملل متحد که همان حفظ صلح بین المللی است اعضای آن طی مواد ۲۴ تا ۲۶ منشور مسئولیت اولیه صلح و امنیت بین المللی را به شورای امنیت که یکی از ارکان مهم سازمان ملل متحد می باشد واگذار نمودهاند. البته شورای امنیت در مسیر انجام وظایف قانوین خود دارای تحولاتی بوده که اجرای وظایف اصلی آن را تحت تأثیر قرار داده است وتأثیرات آن را در مسائلی همچون بحران عراق، بحران بوسنی و هرزگوین، بحران انسانی در سومالی، بحران کوزوو و . را می توان به وضوح مشاهده کرد. اقدامات شورای امنیت را در موضوع هسته ایران نیز می توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. علی رغم مدیران کل آزانس بین المللی انرژِی اتمی در دوران متعدد مدیریت خودشان صراحتا در خصوص عدم همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس و یا اسناد و مدارکی دال بر عدم صلح آمیز بودن فعالیت هسته ایی ایران به دست نیاوردند و یا هیچ نشانهای یا موردی مبنی بر خروج و یا عدم اجرای تعهد ایران از چارچوب ضوابط و قوانین آژانس مشاهده ننمودهاند، لیکن ملاحظه می گردد قطعنامه ها و بیانیه های متعددی علیه ایران توسط شورای امنیت تصویب گردید که قطعنامه های متعدد تحریمی علیه ایران نمونه بارز آن میباشد. در این پایان نامه بدوا در خصوص سازمان ملل متحد و چگونگی شکل گیری و وظایف و اختیارات آن اشاره وسپس درخصوص سازمانهای بین المللی ومزایا و مصونیتهای آن و همچنین در خصوص شورای امنیت به عنوان یکی از ارکان سازمان ملل متحد ودر پایان به موضوع پرونده هستهای ایران واقدامات شورای امنیت درخصوص آن اشاره شده است.
واژگان کلیدی: سازمان بین المللی، اتفاق آراء، منشور، صلح بین المللی، سازمان ملل متحد،فعالیت هستهای ایران، شورای امنیت، آژانس بین المللی، انرژی اتمی، قطعنامه، تحریم، موضوع هستهای ایران
مقدمه
تاریخ جامعه بشری سرشار از اتفاقات و حوادث مختلفی است که برخی از آنها پیشرفتهای مادی و معنوی فراوان به ارمغان آورد و بعضی نیز بشریت را به سختی ها و خسارات بسیار مبتلا ساخته است. بدین ترتیب سازمان های بین المللی به عنوان ارگانیسم های بین المللی برای حل مشکلات ناشی از روابط بین الملل مددکار دولت ها شدند. بطوریکه درحال حاضر همچون نهاد هایی حقوقی تقریبا در تمام عرصه های روابط بین الملل حضوری فعال یافته اند و مسائل مربوط به صلح و امنیت جهانی و منطقه ای، اقتصادی و تجارت بین المللی، حقوق بشر و تمامی مسائلی که با منافع جامعه بین المللی مرتبط باشد. عموما در چارچوب سازمان های بین المللی تنظیم می گردد. اساسی ترین نیازها و دیرینه ترین آرزوهای بشر برقراری صلح و امنیت جهانی و ایجاد همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می باشد لیکن پیشبرد هدف های صلح بین المللی و رفاه عمومی جهانیان بدون تشکیل نهاد هایی که این اهداف را دنبال کنند میسر نمی باشد.
صرف نظر از ضعف های جامعه ملل نه تنها احساس نیاز به تشکیل اجتماع جدیدی از دولت ها از بین نرفت بلکه دو چندان شد. بنابراین با این اعتقاد که تنها راه صلح و امنیت بین المللی تشکیل یک سازمان جدید با ساختار نوین مورد نیاز می باشد. دولتهای فاتح جنگ، سازمان ملل متحد را تاسیس کردند.
پس از تشکیل سازمان ملل متحد تحولاتی که در جهان صورت گرفته است، تغییراتی شگرف در نظام داخلی دولت ها و تطبیق مقررات آن ها با قواعد بین المللی بوجود آورده است. علیرغم آثار مثبت تشکیل این سازمان بر جامعه بین المللی، باید توجه داشت که این سازمان ضعف ها و ناکامی های بزرگی نیز داشته است که نمونه آن می توان به سیاست دوگانه شورای امنیت در قبال دولت های مختلف، عدم توفیق در برقراری نظم بین المللی اقتصادی، نداشتن ضمانت اجرایی کافی در اجرای قواعد حقوق بین الملل و. . . اشاره کرد.
بیان مسئله
یکی از تحولات مهم و اساسی در سازمان ملل و به تبع آن در جامعه جهانی تحول در کارکرد و عملکرد شورای امنیت سازمان ملل می باشد. بخصوص جنگ سرد منجر به دگرگونی در رفتار شورا نسبت به مسائل جهانی شده است مهمترین وظیفه شورای امنیت حفظ صلح و امنیت جهانی است که در گذشته بصورت تحریم و یا به صورت سخت افزاری و نظامی تعریف شده است و یا در زمینه عملیات های حفظ صلح شاهد یک دگرگونی اساسی هستیم که در نوع خود قابل توجه است. اما بعد از پایان جنگ سرد چرخش اساسی در رفتار شورای امنیت را شاهد هستیم که به نوعی صلاحیت شورا گسترده می شود و در مسائل حقوقی نیز ورود نموده و اقدام به ایجاد صلح می کند. ایجاد دادگاه های کیفری در یوگسلاوی سابق یکی از مهمترین اقدامات شورای امنیت سازمان ملل می باشد اما در شرایط کنونی ورود شورای امنیت در پرونده هسته ی جمهوری اسلامی قابل توجه است که به دلیل رابطه آژانس و شورا این پرونده به شورای امنیت ارجاع داده شده است که در پی آن شاهد صدور قطعنامه های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۹۲۹، علیه فعالیت های صلح آمیز جمهوری اسلامی هستیم بحث اساسی در این زمینه این است که بر اساس چه مبانی و ادله حقوقی پرونده ایران از سوی آژانس به شورای امنیت ارجاع داده است و اساسا آیا آژانس از چنین حقی برخوردار بوده است و اقدام آژانس دارای مشروعیت می باشد؟ و نکته بعدی این است که بر اساس چه اصول و ادله ای شورای امنیت اقدام به صدور قطعنامه علیه ایران نموده است و به نوعی حقوق ایران در زمینه توسعه را نادیده گرفته است و تکالیفی را نسبت به پیوستن ایران به پروتکل الحاقی را خواستار شده است و آیا این موضوع منطبق با اصول منشور ملل متحد می باشد؟ در هر حال نقش آفرینی شورای امنیت در سالهای اخیر افزایش یافته است و به نوعی کارکردهای حقوقی نیز از این نهاد سیاسی سرزده است که می بایست این اقدامات از منظر حقوق بین الملل مورد بررسی قرار گیرد.
هدف و کاربرد تحقیق
این پژوهش می تواند مورد استفاده نهادهایی چون وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی قرار گیرد.
پرسش اصلی تحقیق(مسائل تحقیق)
– آیا تحول در کارکرد های شورای امنیت در مسائل جهانی از جمله پرونده هسته ای جمهوری اسلامی با مبانی حقوقی قابل تحلیل می باشد ؟
فرضیه ها
- اقدامات شورای امنیت در برخی موارد منطبق با مبانی حقوقی بین الملل نمی باشد.
- شورای امنیت بدوندر نظر گرفتن حاکمیت ملی کشورها اقدام به صدور قطعنامه علیه کشورها نموده است.
- شورای امنیت سازمان ملل در پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران دارای صلاحیت نمی باشد.
روش تحقیق
با توجه به کتابخانه ای بودن موضوع ابتدا گردآوری منابع و سپس فیش برداری منابع و در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات در زمینه موضوع انجام خواهد شد.
سوابق تحقیق
کتب و مقالات زیادی پیرامون موضوع تحقیق منتشر و مباحث مبسوطی در خصوص موضوع تحقیق بیان نموده اند از جمله میتوان به حقوق سازمان های بین المللی دکتر سید قاسم زمانی – سازمانهای بین المللی دکتر رضا موسی زاده – نقش و جایگاه شورای امنیت در نظم نوین جهانی آقای سید داوود آقایی – حقوق بین الملل و نظام عدم گسترش سلاح های هسته ای آقای نادر ساعد – تاریخچه انرژی هسته ای در ایران و جهان (مرکز استاد و تاریخ و دیپلماسی) – انرژی اتمی و موازین حقوقی آقای پرویز نوین- پرونده هسته ای ایران آقای سیدحمید هاشمیوکتب ومقالات دیگری پیرامون تحقیق فوق بعنوان سوابق موجود می باشد.
مان
