دانشگاه پیام نور

واحد سرپل ذهاب

موضوع تحقیق:

بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در شهرستان سرپل ذهاب

استاد راهنما :

پژوهشگر:

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)


چکیده:
هر چند گسترش نرخ طلاق به عنوان یکی از مصادیق آسیب های اجتماعی موجبات نگرانی مسئولین و برنامه ریزان نظام را در پی داشته است، لیکن توجه به این مسئله ضروری است که در بسیاری از موارد به رغم وجود اختلافات و ناسازگاری های مداوم و طویل المدت زوجین و به دنبال آن ظهور پیامدهای منفی و گسترده این ناسازگاری ها در سطح خانواده و جامعه (که حتی می تواند گسترده تر از پیامدهای طلاق باشد همچون همسرکشی) طلاق رخ نمی دهد و در این شرایط بر خلاف واقعیت های لازم التوجه به واسطه عدم وجود آمار و ارقام دقیق، ناسازگاری های زناشویی نمود واقعی نداشته لذا بررسی میزان شدت، علل و مکانیزم های کنترل ناسازگاری های خانوادگی پیش از بررسی راهکارهای کنترل طلاق یکی از ضروریات دارای اولویت است. در کشور ما عوامل متفاوت اجتماعی و فردی در بروز پدیده طلاق مداخله می نمایند. گرچه نقش عوامل مختلف بر اساس نظام فرهنگی ـ شخصیتی و ساختار روابط اجتماعی و الگوهای هنجاری در اجتماعات و ادوار گوناگون، تفاوت های زیادی دارد. اما تأکید بر مهم ترین عوامل تأثیرگذار در شناخت زیرساخت های طلاق بسیار گره گشا است. هدف پژوهش حاضر آن است که به بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در شهرستان سرپل ذهاب بپردازد و هر پرسشنامه یکی از موارد لازم در تحقیقت پیمایشی می باشد ، بخش عمده اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است چون عملی تر و آسانتر است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد و اینکه هدف از تکمیل پرسشنامه آگاهی از مشکلات و خواسته های آنان است را به آنها بگوییم و ما بدان منظور بتوانیم پاسخ درست و دقیقی به دست بیاوریم.جامعه آماری این پژوهش کلیه زوجین در شهرستان سرپل ذهاب نمونه آماری در این تحقیق۵۰ زوج از شهرستان سرپل ذهاب می باشد.
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                              صفحه
فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه ۲
بیان مسئله .۶
اهمیت و ضرورت تحقیق .۸
اهداف تحقیق .۹
حدود مطالعاتی تحقیق ۱۰
تعریف اصطلاحات.۱۱
طلاق چیست.۱۱
فرزندان طلاق ۱۲
انواع طلاق .۱۳
ابعاد مختلف آسیب های ناشی از طلاق .۱۵
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
علل و عوامل مؤثر بر طلاق ۲۲
عوامل اقتصادی مؤثر بر طلاق۲۳
عوامل شخصیتی مؤثر بر طلاق ۲۳
عوامل ارتباطی بین طرفین .۲۴
عوامل اجتماعی مؤثر بر طلاق ۲۴
پیشینه طلاق در ادیان و ملل .۲۵
پیشینه تحقیق داخلی ۲۶
پیشینه تحقیق خارجی .۳۱
چهار چوب نظری تحقیق .۳۳
نظریات پارسنز ۳۴
نظریات دورکیم۳۵
نظریات پیر بوردیو.۳۷
تئوری تسری .۴۰
تئوری خود میانی بینی ۴۰
نظریات کاشت .۴۱
فرضیات تحقیق ۴۲
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه۴۴
روش تحقیق .۴۴
ابزار جمع آوری اطلاعات .۴۴
جامعه آماری ۴۵
نمونه آماری ۴۵
روش نمونه گیری آماری.۴۵
شیوه اجرا و مراحل پژوهش ۴۶
تجزیه وتحلیل داده ها۴۶
ضریب همبستگی پیرسون .۴۷
روایی پرسشنامه ۴۸
 
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات                                                                              
مقدمه ۵۰
آمار توصیفی .۵۱
آمار استنباطی .۱۰۲
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری۱۰۷
تحلیل فرضیه ها .۱۱۰
تفسیر نتایج ۱۱۱
نتیجه گیری براساس یافته های تحقیق.۱۱۲
پیشنهادات برای محققین آینده ۱۱۳
محدودیت ها .۱۱۳
منابع ۱۱۴
پیوست (ضمائم ) ۱۱۶
پرسشنامه۱۱۷
فهرست جداول                                                                         صفحه
جدول ۱-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « جنسیت ».۵۱
جدول ۲-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « سن »۵۲
جدول ۳-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تحصیلات ».۵۳
جدول ۴-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « شغل »۵۴
جدول ۵-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « سن همسر ».۵۵
جدول ۶-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تحصیلات همسر )) ۵۶
جدول ۷-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « شغل همسر ».۵۷
جدول ۸-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « سن ازدواج خود »۵۸
جدول ۹-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « سن ازدواج همسر ».۵۹
جدول ۱۰-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « فرزند چندم خانواده »۶۰
جدول ۱۱-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « همسر فرزند چندم خانواده ».۶۱
جدول ۱۲-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « داشتن فرزند »۶۲
جدول ۱۳-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « زندگی والدین با هم   »۶۳
جدول ۱۴-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « زندگی با والدین »۶۴
جدول ۱۵-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « موافقت با ازدواج »۶۵
جدول ۱۶-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « موافقت خانواده با همسر))۶۶
جدول ۱۷-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « دخالت خانواده در زندگی »۶۷
جدول ۱۸-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « دخالت خانواده همسر »۶۸
جدول ۱۹-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « آشنایی قبل ازدواج ».۶۹
جدول ۲۰-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « نسبت فامیلی داشتن »۷۰
جدول ۲۱-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ازدواج از روی خواسته ».۷۱
جدول ۲۲-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « یکسان بودن فرهنگی ».۷۲
جدول ۲۳-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تجربه ازدواج »۷۳
جدول ۲۴-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « درک نشدن از طرف همسر»۷۴
جدول ۲۵-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « درک نشدن خلق و خو از طرف همسر »۷۵
جدول ۲۶-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت نداشتن از ویژگی های شخصیتی همسر »۷۶
جدول ۲۷-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ایفا نشدن مسئولیت ها در زندگی مشترک »۷۷
جدول ۲۸-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت بخش نبودن روابط با همسر ».۷۸
جدول ۲۹-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « خشنودی نبودن از نحوه تصمیم گیری »۷۹
جدول ۳۰-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت نداشتن از وضعیت اقتصادی ».۸۰
جدول ۳۱-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت نداشتن از نحوه اوقات فراغت ».۸۱
جدول ۳۲-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « خشنود نبودن از نحوه ابراز عشق »۸۲
جدول ۳۳-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت نداشتن از نقش والدین »۸۳
جدول ۳۴-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « قابل اطمینان نبودن همسر »۸۴
جدول ۳۵-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تحقیر شدن از طرف همسر »۸۵
جدول ۳۶-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « در میان گذاشتن مشکلات با همسر »۸۶
جدول ۳۷-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تصمیم گیری مالی ».۸۷
جدول ۳۸-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « خرج کردن پول بدون اجازه همسر ».۸۸
جدول ۳۹-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ناراحتی از نزدیکی غیر منصفانه »۸۹
جدول ۴۰-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « اختلاف نظر در رسیدگی به فرزندان »۹۰
جدول ۴۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « بوجود نیامدن مشکلات از طرف والدین »۹۱
جدول ۴۲-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « اختلاف نداشتن در اعتقادات مذهبی ».۹۲
جدول ۴۳-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « کله شق بودن همسر »۹۳
جدول ۴۴-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ترس از درخواست نیاز از همسر »۹۴
جدول ۴۵-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « جر و بحث نداشتن ».۹۵
جدول۴۶-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « رضایت نداشتن از میزان پس انداز »۹۶
جدول ۴۷-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ارضا نشدن از لحاظ جنسی »۹۷
جدول ۴۸-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « عصبانی نشدن از همسر ».۹۸
جدول ۴۹-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « باعث خجالت نشدن از طرف همسر »۹۹
جدول ۵۰-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « تحت نظر بودن ».۱۰۰
جدول ۵۱-۱-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ضعیف نبودن زنان در مقابل مردان »۱۰۱
جدول ۱-۲-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « عوامل اجتماعی و گرایش به طلاق».۱۰۲
جدول ۲-۲-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « عوامل فرهنگی و گرایش به طلاق»۱۰۳
جدول ۳-۲-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « افسردگی و گرایش به طلاق»۱۰۳
جدول ۴-۲-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « ازدواج مجدد و گرایش به طلاق»۱۰۴
جدول ۵-۲-۴ مربوط به توزیع فراوانی متغیر « استفاده از دارو و آرابخش و گرایش به طلاق».۱۰۵
 

(۱-۱)مقدمه:
چند سالی است که اختلافات زندگی زناشویی در جامعه ما بیشتر شده و بدنبال آن, درصد طلاق رو به افزایش است. بنابراین, طلاق به مفهوم دورکیمی (۱۹۸۷) به یک پدیده اجتماعی تبدیل شده است. بدین معنی که از سویی, قشر یا طبقه و یا گروهی را نمی توان در جامعه امروز یافت که از اِپیدمی طلاق در امان باشد. از سطح تحصیلکرده ها تا بی سوادها, از سطح ثروتمند ها تا فقیر ها و یا از دیندارها تا بی دین های افراد جامعه از عارضه طلاق مصون نمانده اند. از سوی دیگر, طلاق یک پدیده چند بعدی و چند علتی است. بنابراین محدود به یک علت خاص نظیر اقتصاد نمی باشد.چرا طلاق در جامعه ما رو به افزایش است؟ چه عواملی در رشد طلاق دخالت داشته اند؟ مسئله طلاق هم فکر مسئولین جامعه را بخود مشغول کرده و آنها را نگران کرده است, هم دل مشغولی تعدادی از دانشگاهی ها و پژوهشگران حوزۀ خانواده شده است. و همه در صدد یافتن پاسخی برای این پرسش ها و ارائه راه حل هایی برای خروج از این مقوله آسیب زا هستند. در طی چند سال پژوهش پیرامون خانواده به صورت غیر مستقیم و از زاویه ای دیگر یعنی مطالعه پیرامون عوامل رضایت از زندگی زناشویی (منادی, ۱۳۸۳) به این امر علاقه مند شده اند یقینا نه ادعای پاسخگویی کامل به این پرسش ها را داشته و نه علل مختلفه این موضوع را کاملا شناسایی کرده است. ولی در پی نتایج پژوهش های کیفی (منادی, ۱۳۸۵) صورت گرفته پیرامون خانواده می توان بخشی خاص را از دیدگاهی خاص در سطح طرح مسئله عنوان کرد.بدین منظور به کمک طرح یک نظریه جامعه شناسی تلاش می کنیم تا حدودی مسئله طلاق را کالبد شکافی کرده و توضیح دهیم.پیر بوردیو جامعه شناس شهیر و معاصر فرانسوی معتقد است که هر انسانی دارای یک عادت واره [۱] می باشد. (بوردیو,۱۹۸۹ )منظور از عادت واره, مجموعه طرحواره هایی است که یک انسان در طول زندگی خود بر اساس برخورد با محیط های مختلف مانند : خانواده, رسانه ها, نهاد آموزش و پرورش و گروه همسالان کسب می کند. این طرح واره ها مانند : چگونه غذاخوردن, چگونه پوشیدن, چگونگی ارتباطات اجتماعی, ذوقیات, مشغولیات انسان می باشند.طبق نظریه بوردیو عادت واره هر فرد، نیروی محرکه اعمال و رفتار روزمره اوست که در مرکز سرمایه های فرهنگی اش[۲] جای دارد. منظور از سرمایه های فرهنگی, طبق نظر بوردیو, ترکیبی از عادت واره, شناخت ها, آگاهی ها, آموزش ها و مدارک تحصیلی می باشد. (بوردیو, ۱۹۸۹) این شناخت ها و آگاهی ها می توانند به صورت کلاسیک و آکادمیک در آموزشگاه ها کسب شده باشند و یا به صورت خود آموزی [۳] و یا غیر کلاسیک آموخته شده باشند.
در هر صورت به زعم بوردیو, سرمایه های فرهنگی و عناصر سازندۀ آنها مقوله هایی اکتسابی و آموختنی هستند. ولی به باور وی عادت واره ها نقش مهمتر و جدی تری در هدایت و کنترل رفتارها و اعمال انسان ها دارند.
ضعف بنیه فرهنگی و عدم آگاهی و پایبندی به ایمان و تقیدات مذهبی خانواده‌ها، بخصوص در میان والدین؛ به عنوان مهمترین عامل سستی روابط خانوادگی و در نتیجه افزایش طلاق در ایران اعلام شد.
[۱] Habitus