گرایش :حقوق خصوصی
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات اراک
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
در رشته حقوق خصوصی
عنوان:
بررسی حقوقی تعامل کارگزار و مشتری (اصیل) در بورس
بهار ۱۳۹۵
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست مطالب
چکیده ۱
فصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱-مقدمه ۳
۱-۲-بیان مسئله ۴
۱-۳-سوالات ۴
۱-۴-فرضیات پژوهش ۵
۱-۵- ضرورت انجام تحقیق ۵
۱-۶-پیشینه تحقیق ۶
۱-۷-اهداف ۸
۱-۸- روش تحقیق ۹
۱-۹- ساختار پژوهش ۱۰
فصل دوم: کلیات مربوط به بورس اوراق بهادار و اصول حاکم بر معاملات بورس اوراق بهادار
۲-۱-کلیات مربوط به بورس اوراق بهادار ۱۳
۲-۱-۱-مفهوم بورس اوراق بهادار ۱۳
۲-۱-۲- تاریخچه بورس اوراق بهادار ۱۶
۲-۱-۲-۱-تاریخچه بورس دنیا ۱۷
۲-۱-۲-۲- تاریخچه بورس در ایران ۱۸
۲-۱-۳- وظیفه بورس ۲۳
۲-۱-۳-۱-ایجاد بازار توسعه ۲۳
۲-۱-۳-۲-تعیین قیمت عادلانه ۲۴
۲-۱-۳-۳-سایر وظایف بورس ۲۵
۲-۱-۵-تعریف اوراق بهادار و انواع آن ۲۵
۲-۱-۵-۱-تعریف اوراق بهادار ۲۵
۲-۱-۵-۲-انواع اوراق بهادار ۲۶
۲-۱-۵-۲-۱-سهام عادی ۲۶
۲-۱-۵-۲-۲-سهام ممتاز ۲۷
۲-۱-۵-۲-۳-حق تقدم ۲۷
۲-۱-۵-۲-۴- اوراق مشارکت ۲۸
۲-۱-۵-۲-۵- مشتقات ۲۸
۲-۱-۵-۲-۶- اختیار معامله ۲۹
۲-۱-۵-۲-۷- قرارداد های آتی ۳۰
۲-۱-۵-۲-۸- صکوک ۳۱
۲-۱-۶- ماهیت حقوقی سهام ۳۱
۲-۱-۶-۱-ماهیت از دیدگاه حقوق موضوعه ۳۱
۲-۱-۶-۲-از نظر حقوقدانان ۳۲
۲-۲- اصول حاکم بر معاملات بورس اوراق بهادار ۳۴
۲-۲-۱- اصول حاکم بر طرفین معاملات بورس اوراق بهادار ۳۴
۲-۲-۱-۱- اصل نمایندگی و امانی بودن ید کارگزاران بورس اوراق بهادار ۳۴
۲-۲-۱-۲- قصد نمایندگان طرفین معاملات بورسی و رضای آنها ۳۵
۲-۲-۱-۳- اهلیت کارگزاران بورس اوراق بهادار ۳۷
۲-۲-۱-۴-اصل حسن نیت اعضای بورس اوراق بهادار ۳۹
۲-۲-۲- اصول حاکم بر موضوع معاملات بورس اوراق بهادار ۴۱
۲-۲-۲-۱- اصل استاندارد بودن موضوع معاملات بورس اوراق بهادار ۴۱
۲-۲-۲-۲- اصل نقدشوندگی موضوع معاملات بورس اوراق بهادار ۴۳
۲-۲-۲-۳- اصل افشای اطلاعات موضوع معاملات بورس اوراق بهادار ۴۵
فصل سوم: کارگزار و ماهیت عمل کارگزاری
۳-۱-کارگزار ۴۹
۳-۱-۱-کارگزاری در بورس اوراق بهادار ۵۰
۳-۱-۲-انواع موسسات کارگزاری ۵۱
۳-۱-۳-ویژگی های کارگزاران ۵۲
۳-۱-۴-نحوه تاسیس شرکت های کارگزاری ۵۳
۳-۱-۵-نظارت بر کارگزاران ۵۴
۳-۲- ماهیت عمل کارگزاری در بورس اوراق بهادار. ۵۴
۳-۲-۱-دلالی ۵۶
۳-۲-۲-حق العمل کاری ۶۴
۳-۲-۳- عاملی ۷۰
۳-۲-۴- ماهیت خاص ۷۴
فصل چهارم: مسائل حقوقی رابطه کارگزار و مشتری
۴-۱-کارگزار ۷۶
۴-۱-۱-مفهوم کارگزار ۷۶
۴-۱-۲-ترتیب اجرای دستورات مشریان ۷۶
۴-۱-۳-حقوق و تکالیف کارگزار ۷۷
۴-۱-۳-۱-حقوق کارگزار ۷۷
۴-۱-۳-۲- تکالیف کارگزار ۷۸
۴-۱-۴-مسئولیت های کارگزار ۸۰
۴-۱-۴-۱-مسئولیت مدنی ۸۱
۴-۱-۴-۲- مسئولیت کیفری ۸۱
۴-۱-۵-تعهدات کارگزار در معاملات بورس اوراق بهادار ۸۲
۴-۲- مشتری ۸۳
۴-۲-۱-تعریف مشتری ۸۳
۴-۲-۲-حقوق و تکالیف مشتری در بورس ۸۴
۴-۲-۳- مسئولیت های مشتری ۸۴
۴-۲-۳-۱-مسئولیت مدنی ۸۵
۴-۲-۳-۲-مسئولیت کیفری ۸۵
۴-۲-۴-تعهدات مشتری در معاملات ۸۵
۴-۳-انتقال اوراق بهادار ۸۷
۴-۳-۱-شرایط حقوقی انتقال ۸۷
۴-۳-۱-۱- شرایط عمومی ۸۸
۴-۳-۱-۱-۱-قصد و رضا ۸۸
۴-۳-۱-۱-۲- اهلیت ۸۸
۴-۳-۱-۱-۳- موضوع قرارداد ۸۹
۴-۳-۱-۲-شرایط اختصاصی ۸۹
۴-۳-۱-۲-۱-سهام بی نام ۸۹
۴-۳-۱-۲-۲-سهام با نام ۸۹
۴-۳-۲-انتقال سهام در بورس اوراق بهادار ۹۱
۴-۴-تخلفات و اشتباهات کارگزاران ۹۳
۴-۴-۱-اشتباهات کارگزاران ۹۳
۴-۴-۲-تخلفات کارگزاران ۹۶
۴-۴-۳-قوانین و مقررات رسیدگی به تخلفات کارگزاران نسبت به مشتریان ۹۸
۴-۴-۴-نحوه رسیدگی به اختلافات و شکایات از کارگزاران ۱۰۱
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- نتایج ۱۰۴
۵-۲-پیشنهادات ۱۰۵
منابع و ماخذ ۱۰۶
چکیده
از مشاغل حرفه ای که در عصر کنونی، اهمیت روزافزونی را به خود گرفته است، نهاد کارگزاری بورس اوراق بهادار می باشد. کارگزاری در بورس دارای یک جایگاه اساسی است. در بورس اوراق بهادار کلیه معاملات از طریق کارگزاریها انجام می شود. کارگزار یک شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می کند. به عبارتی کارگزار مأمور خرید و یا فروش اوراق بهادار از سوی مشتریان است و مشتری با مراجعه به یکی از کارگزاران نسبت به خرید و یا فروش اوراق بهادار اقدام می کنند. این پایان نامه تحت عنوان بررسی رابطه حقوقی کارگزار با مشتری با هدف تحقیق در خصوص مسائل حقوقی مربوط به کارگزاران و مشتریان در بورس اوراق بهادار انجام شده است. در راستای انتخاب این عنوان سعی شده ضمن استفاده از روش کتابخانه ای ابهامات موجود در این خصوص با بررسی قواعد حاکم بر رابطه حقوقی کارگزار و مشتری و وظایف هر یک در مقابل دیگری و بالاخره بحث و بررسی ماهیت حقوقی عملکرد کارگزار و اصیل بیان شده است.
واژگان کلیدی: کارگزار، مشتری، بورس، اوراق بهادار، سهام، رابطه حقوقی
فصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱-مقدمه
از آنجائی که نظام مالی از سه رکن ابزار مالی، نهاد مالی و بازارهای مالی تشکیل شده است بدون تردید جهت توسعه نظام مالی در یک اقتصاد، توسعه همه جانبه این ارکان مورد نظر است. بازار اوراق بهادار، بازار کالا، بازار ارز و . از جمله بازارهای مالی هستند که نه تنها در تأمین نیازهای سرمایه گذاران و تأمین منافع پایدار و طولانی مدت نقش اساسی دارند، بلکه در توسعه اقتصادی کلی کشور نیز بسیار مهم می باشند. در بازارهای مالی چرخش نقدینگی از سوی فضای مازاد به سوی فضاهای کمبود نقدینگی می باشد و حلقه اتصال این چرخش از طریق واسطه های مالی یعنی شرکت های کارگزاری می باشد. با استنباط از ماده ۱ بند ۳ قانون بازار اوراق بهادار داد و ستد اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران منحصراً فقط توسط کارگزاران بورس انجام گیرد و ورود به تالار معاملات تنها برای کارگزاران و مسئولان سازمان مجاز است. حدود ۱۱۰شرکت کارگزاری در بورس تهران پذیرفته شده که فعالیت بازار اعم از معاملات، بازارسازی و . در کنترل این شرکتها گردیده است. با این تفاسیر شناخت هر چه بیشتر این نهادها به عنوان یک عامل و اهرم قابل توجه در نزد سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی می تواند در افزایش حجم فعالیت سرمایه گذاری این گروهها نقش اساسی داشته باشد. سهامدار یا مشتری آخرین شخصی است که سود دریافت می کند و از طرفی کسی است که در اتخاذ تصمیمات شرکت مشارکت دارد. در خصوص
شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس کسی که بخواهد سهامدار شرکت باشد تنها راه آن مراجعه به یک کارگزار یا شرکت کارگزاری می باشد. شرکتهای کارگزاری بعنوان واسطه رسمی بازار نه تنها در معاملات فعال هستند بلکه در جهت ایجاد تعادل و بازارسازی نقش اساسی داشته و می توانند در تنظیم بازار نقش قابل توجهی داشته باشند. صرف نظر از تدوین قوانین جدید، بورس تهران شاهد تحولات بسیار زیادی در دهه گذشته و در ادامه آن در دو سه دهه اخیر بوده است. بدنبال توسعه بازار اوراق بهادار، ارزش بورس از حدود ۱۰میلیارد ریال در سال ۱۳۸۰به حدود ۴۵میلیارد ریال در سال ۱۳۸۳در سال ۱۳۸۷حدود ۱۳۸میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۸به حدود ۱۸۴میلیارد ریال رسیده است( نشریه بورس اوراق بهادار: ۱۳۸۸، ۲۰).
طبق آخرین گزارش که توسط سایت سنا اعلام شد در اردیبهشت سال ۹۰ ارزش بورس به ۴۸میلیارد ریال رسیده است. توجه به نهادهای فعال این بازار مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. با این اوصاف و توجه به نقش کلیدی این شرکتها یکی از مسائل مهم برای سهامدار و سرمایه گذار انتخاب برترین یا بهترین شرکت برای محول کردن عملیات خرید و فروش می باشد. از آنجائی که مشتریان معمولاً به دنبال شرکتهای کارگزاری هستند که کارایی خوب و از درجه اعتماد بالایی برخوردار باشند لذا کیفیت کار این شرکتها در برقراری رابطه حقوقی سالم این دو رکن (کارگزار و مشتری) بسیار مهم و اساسی می باشد. لذا در این پژوهش ضمن بررسی رابطه حقوقی مشتری و کارگزار در بورس اوراق بهادار پرداخته می شود.
۱-۲-بیان مسئله
گسترش شرکت های کارگزاری بورس اوراق بهادار در ابعاد مختلفی چون تعداد شعب ، تنوع فعالیت و حجم معاملات و همچنین افزایش حوزه های فعالیت (از قبیل مشاوره و سبد گردانی ، معرفی و پذیرش شرکت ها در بورس) و افزایش نیروی انسانی روابط حقوقی متعددی را میان اصیل (مشتری) و کارگزار بوجود آورده است؛ ماهیت رابطه کارگزار و مشتری مساله بسیار مهمی است که حقوق و تعهدات آنها را در مقابل یکدیگر رقم می زند؛ حق العمل کاری، دلالی و عاملیت سه نظری است که از سوی اساتید حقوق در توضیح و توجیه این رابطه اظهار شده است موضوع پایان نامه پیشرو بررسی ماهیت حقوقی رابطه میان این دو شخص می باشد.
۱-۳-سوالات
سوالات این پژوهش به قرار زیر خواهد بود:
- ماهیت حقوقی رابطه کارگزار و مشتری چه می باشد؟
- اصول حقوقی حاکم بر انتقال اوراق بهادار کدامند؟
- تعهدات کارگزار در مقابل مشتری چه می باشد؟
۱-۴-فرضیات پژوهش
با توجه به سوالات مطرح شده می توان فرضیات را بدین صورت بیان نمود:
- کارگزار نیاز به حمایت حقوقی بیشتری نسبت به وضعیت فعلی دارد.
- مسئولیت انجام تعهد بر عهده کارگزاران می باشد.
- ماهیت حقوقی عملکرد کارگزران بورس صریح نیست.
۱-۵- ضرورت انجام تحقیق
با توجه به اینکه شرکتهای کارگزاری گسترش یافته و تعداد شرکتهای سهامی در بازار افزایش یافته است، در نتیجه لازم است امنیت سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار بالا رفته در نتیجه مشتریان بیشتری را جلب نموده و حجم معاملات افزایش می یابد، لذا نهایتاً باعث افزایش میزان موارد مورد اختلاف این دو رکن خواهد شد. بنابراین اینجانب لازم دانستم که از نظر حقوقی ابعاد مختلف رابطه بین کارگزار و مشتری را بررسی کرده و موارد مختلف را بیان و راه های پیشگیری از ایجاد موانع در انجام این معاملات را یافته و نهایتاً سهمی هرچند کوچک در چرخه توسعه بازار اوراق بهادار داشته باشیم.
تعداد صفحه : ۱۳۱
قیمت : بیست و هفت هزار تومان
