| دانشگاه آزاد اسلامی |
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
فهرست مطالب
چکیده فارسی.۱
مقدمه۲
فصل اول:کلیات
- مفهوم وانواع شرکت۸
۱-۱- ۱مفهوم شرکت ۸
- مفهوم لغوی شرکت.۸
۱-۱-۱-۳مفهوم اصطلاحی شرکت . .۸
۱-۱-۱-۳-۱ مفهوم اصطلاحی شرکت مدنی .۹
۱-۱-۱-۳-۲ مفهوم اصطلاحی شرکت تجاری.۱۰
۱-۱-۱-۳-۳ انواع شرکت تجاری۱۲
۱-۱-۱-۳-۳-۱ شرکت سهامی (عام وخاص).۱۳
۱-۱-۱-۳-۳-۲شرکت با مسئولیت محدود۱۴
۱-۱-۱-۳-۳-۳شرکت تضامنی .۱۶
۱-۱-۱-۳-۳-۴شرکت نسبی ۱۸
۱-۱-۱-۳-۳-۵شرکت مختلط غیر سهامی ۲۱
۱-۱-۱-۳-۳-۶شرکت مختلط سهامی.۲۶
۱-۱-۱-۳-۳-۷ شرکت تعاونی ۲۹
۱-۱-۱-۳-۳-۷-۱ انواع شرکت تعاونی ۳۱
- شرکت تعاونی تولید وتوزیع ۳۱
- شرکت تعاونی عام وخاص.۳۲
- شرکت تعاونی چند منظوره وتعاونی بزرگ۳۲
فصل دوم : ماهیت حقوقی سهام شرکتهای تعاونی
۲-۱تعریف سهم۳۵
۲-۱-۱تعریف سهم از نظر لغوی.۳۵
۲-۱-۲تعریف سهم از نظر اصطلاحی.۳۵
۲-۱-۳-۱انواع سهام شرکت تعاونی۳۶
۲-۲-۱ماهیت حقوقی سهام شرکتهای تعاونی.۳۷
۲-۲-۱-۱ماهیت حقوقی سهام ازدیدگاه مقررات موضوعه.۳۸
۲-۲-۱-۲ ماهیت حقوقی سهام از دیدگاه حقوقدانها ۳۸
۲-۲-۱-۲-۱نظریه مال نبودن سهام۳۸
۲-۲-۱-۲-۲ نظریه مال بودن سهام۴۰
۲-۲-۱-۲-۳ نظریه مال مادی بودن سهام بی نام ومال غیر مادی بودن سهام بانام۴۰
۲-۲-۱-۲-۴ نظریه منقول بودن یا نبودن سهام.۴۱
۲-۲-۱-۲-۵ مال غیر مادی بودن سهام با نام ودارابودن طبیعت مختلط (مادی وغیر مادی ) سهام بی نام .۴۴
۲-۲-۱-۲-۶ نظریه مورد اختیار. ۴۵
فصل سوم : انتقال سهام شرکتهای تعاونی
۳-۱-۱ انواع انتقال سهام شرکتهای تعاونی ۵۱
۳-۱-۱-۱ انتقال ارادی (اختیاری) سهام .۵۱
۳-۱-۱-۱-۱انتقال اختیاری سهام به عضو۵۱
۳-۱-۱-۱-۲ انتقال ارادی سهام به غیر عضو .52
۳-۱-۱-۲-۱انتقا ل قهری سهام شرکت تعاونی ۵۲
۳-۱-۱-۲-۲ انتقال قهری به عضو شرکت تعاونی ۵۲
۳-۱-۱-۲-۳ انتقال قهری سهام به غیر عضو 53
۳-۱-۱-۳ورود به عضویت از طریق وراثت ۵۳
۳-۱-۱-۴ تعریف عضو .۵۵
۳- ۱-۱- ۵خروج از عضویت .۵۵
۳-۱-۱-۶ اخراج عضو.۵۷
۳-۱-۱-۶-۱مرجع تصمیم گیری اخراج عضو ۵۹
۳-۱-۱-۶-۲اخراج عضو به علت ترک عضویت۵۹
۳-۱-۱-۷مرجع قبولی عضو .۶۰
۳-۱-۱-۸ تکالیف و مسئولیت مالی عضو .۶۰
۳-۱-۱-۸-۱ تکالیف عضو ۶۰
۳-۱-۱-۸-۲مسئولیت مالی عضو .۶۲
۳-۲آثار انتقال سهام شرکتهای تعاونی.۶۲
۳-۲-۱آثار انتقال سهام نسبت به انتقال دهنده ۶۳
۳-۲-۲آثار انتقال سهام نسبت به انتقال گیرنده .۶۵
۳-۲-۳آثارانتقال سهام در مورد شرکت و اشخاص ثالث.۶۶
۳-۲-۳-۱آثارانتقال در مورد شرکت ۶۶
۳-۲-۳-۲آثار انتقال نسبت به اشخاص ثالث .۶۸
۳-۲-۴ انتقال مالکیت سهام و حقوق و مزایای وابسته به آن.۷۰
۳-۲-۵ انتقال تعهدات ناشی از سهم۷۴
نتیجه گیری ۷۷
پیشنهادات .۷۹
منابع .۸۰
چکیده انگلیسی .۸۲
چکیده:
یکی از مهمترین شرکتهای تجاری ،شرکت تعاونی است .در ازای آورده ای که شریک به این شرکت می آورد به او سهم تعلق می گیرد.در مورد سهم این شرکت،بحث های مختلفی مطرح میگردد.از جمله اینکه ماهیت سهام این شرکت چیست ؟. مساله دیگری که مطرح می شود این است که آیا امکان انتقال سهام این شرکتها وجود دارد ویا خیر ودر صورت امکان شرایط وآثار آن چیست ؟ نتیجه بررسی های به عمل آمده دراین پژوهش نشان می دهد که سهام سرکتهای تعاونی را باید یک حق مالی محسوب کرد که منقول نیز می باشد . بعلاوه در مورد انتقال آن بین انتقال به عضو شرکت و غیر عضو شرکت و انتقال قهری واختیاری سهام تفاوت وجود دارد . به این صورت که انتقال اختیاری سهام شرکتهای تعاونی به عضو همان شرکت مجاز بوده و عضو شرکت تعاونی می تواند سهم یا سهام خود را به عضو دیگر همان شرکت منتقل نماید . انتقال اختیاری سهم شرکت تعاونی به غیر عضو مجاز نیست. انتقال قهری سهام به غیر عضو شرکت تعاونی زمانی پیش می آید که عضو شرکت تعاونی فوت کند وهیچ کدام یا بعضی از ورثه وی که سهام به آنها منتقل می شود ، عضو همان شرکت تعاونی نباشندکه در این صورت سهام مذکور به طور قهری به وراث او منتقل می شود.همچنین انتقال سهام آثاری را در ارتباط با انتقال دهنده وانتقال گیرنده ونیز شرکت به دنبال خواهد داشتکه در این پایان نامه مورد بررسی قرارگرفته است .
کلمات کلیدی :
شرکت تعاونی ، سهم ،ماهیت ، مال، انتقال
مقدمه
- بیان مساله
تعاون درایران سابقه ای طولانی دارد. امابرای اولین بار پس از انقلاب به عنوان یکی از بنیانهای اساسی در قانون اساسی نفوذ پیدا کرده وبه عنوان یک رویکرد حمایتی مطرح شده است . از نظر تدوین کنندگان طرح قانون اساسی ، تعاون با هماهنگی اصول و ارزش هایی که در دنیا براساس آن پایه ریزی شده است مورد توجه قانون اساسی قرار گرفته است و با موازین اسلامی نیز سازگار ، بلکه هماهنگ است . شیوه ای است برای پایان دادن به تصدی گری دولت و سلطه جویی واستثمار توسط بخش خصوصی که استعدادهای نهفته را بیدار نمود ه وابزار کار رادراختیار طبقات مختلف قرار می دهد تا واسطه های غیر ضروری را از تجارت حذف نموده وامورشان را خود به دست گیرند.
به علاوه تعاون درایران با تکیه بر اصول عضویت آزاد وداوطلبانه و خود سازمانی وکنترل دموکراتیک به همان اندازه که در برابر سلطه سرمایه بر اقتصاد ، رقابتی مسالمت آمیز دارد ، با دولتی شدن خود نیز ناسازگار است ( ساروئی نسب ، ۱۳۸۸ : ش۱۵)
درمورد تاریخچه تعاون درایران به آغاز همکاری رسمی درایران را می توان به تصویب قانون تجارت درسال ۱۳۰۳ خورشیدی دانست که موادی ازاین قانون درمورد تعاونی های تولید و مصرف پرداخته بود . اما از لحاظ تشکیل وثبت فعالیت تعاونی های رسمی می توان سال ۱۳۱۴را آغاز فعالیتهای تعاونی درایران دانست .زیرا دراین سال توسط دولت اقدام به تشکیل نخستین شرکت همکاری روستایی در منطقه داور آباد گرمسار گردید .( طالب،۱۳۷۶: ۴)
بطور کلی تاریخچه تعاون در جهان را از نظر اقتصادی به دو دوره می توان تقسیم کرد : دوره اول از آغاز زندگی اجتماعی انسان شروع می شود واز قرن پانزدهم میلادی به تدریج تحول می پذیرد تا این که به شکل کنونی در میآید . دوره دوم با انقلاب صنعتی وانقلاب فرانسه ، قرن ۱۸میلادی شروع می شود که دارای تعریف مخصوص به دوران خود دانست ، بنابراین دوره اول را عصر تعاون ودوره دوم را اصل تعاون صنعتی یا علمی می نامند.
واژه تعاونی۱در شکل فعالیتهای رسمی و برای موسساتی که بر مبنای اصول وقواعد تعاونی فعالیت می کنند ، به کار برده می شود . این واژه را معادل شرکت تعاونی۲استعمال می کنند ،واژه اخیر از اواسط قرن نوزدهم و به دنبال ایجاد موسسات اقتصادی مبتنی بر اصول تعاون رایج گردید.(طالب،۱۳۹۱ :۶)
شرکت تعاونی فلسفه وجودی دیگری غیر از شرکتهای تجاری دارد . برخی از اساتید حقوق ، شرکتهای تعاونی را الزاما” شرکت تجاری ندانسته ، بلکه اگر موضوع آنها تجاری نباشد ، شرکت تجاری محسوب نمیکنند، به نظر آنها شرکتهای تعاونی به منظور رفع نیازمندیهای مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاازطریق خود یاری وکمک متقابل تشکیل می شوند . ( اسکینی ، ۱۳۷۵:.۶۹ )
در کشور ما مقررات موضوعه راجع به تعاون سابقه بسیارزیادی ندارد، قانون تجارت مصوب ۱۳/۲/۱۳۱۱ از نخستین قوانینی است که برای شرکتهای تعاونی ایران وضع مقررات کرده است . این قانون مواد ۱۹۰ تا ۱۹۵ خود را به شرکتهای تعاونی اختصاص داده وفقط دو نوع شرکت تعاونی را پیش بینی کرده است . یکی شرکت تعاونی تولید و دیگری شرکت تعاونی مصرف . امروزه در کشور ما بخش تعاون قسمت زیادی از فعالیتهای اقتصادی را به خود اختصاص داده ودربرابر بخش دولتی و خصوصی جای مهمی را به خود اختصاص داده است . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصول ۴۳و ۴۴ خود بخش تعاونی را یکی از پایه های سه گانه نظام اقتصادی قرارداده است که در شهر و روستــا بر طبق ضوابط اساسی تشکیل می شود . مهمترین قانونی که فعالیت این بخش از نظام اقتصادی را تنظیم و تنسیق کرده است قانون شرکتهای تعاونی مصوب ۱۳۷۰ است . شرکت تعاونی از لحاظ اقتصادی مخصوصا” برای زارعان وارباب حرف ومصرف کنندگان اجناس عادی فواید بسیاری دارد ، اما
| از لحاظ حقوقی شرکت های تعاونی شکل ونوع مخصوصی ندارند وممکن است شرکت های تعاونی را به صورت هریک از شرکتهای تجاری تشکیل داده ، فقط قانون برای آنکه شرکت تعاونی شناخته شود واز مزایای مربوط به شرکتهای تعاونی استفاده نماید رعایت بعضی از اصول را لازم دانسته است .(ستوده،همان :۳۶۹ )با قانون زارعان نمی توانند به طور انفرادی کلیه مسائل مربوط به بهره برداری از ملک خود ومخصوصا”انجام خدمات اصلاحات ارضی و تقسیم املاک بین زارعان شرکت های تعاونی درایران اهمیت زیادی پیدا نموده اند زیرا عمومی را حل کنند و شرکت تعاونی تنها سازمانی است که می تواند امور کلی دهات را دردست بگیرد ومنافع زارعان را حفظ کند. درسایر کشورها نیز توجه مخصوصی به شرکت تعاونی مبذول می گردد. در کلیه کشورهای سرمایه داری نیز در قرن اخیر شرکتهای تعاونی توسعه زیادی پیدا نموده و اهمیت به سزایی دارند .ستوده تهرانی،۱۳۹۲ :۳۷۰و۳۷۱) |
۱-۱جنبه جدیدبودن و نوآوری در تحقیق
درخصوص شرکت تعاونی تحقیقات متعددی صورت گرفته است،لیکن تحقیق پیشرو از آن جهت که درباره سهام شرکت تعاونی و ماهیت حقوقی انتقال آن مطالبی بیان میکند،بصورت بکر باقی مانده است.
۱-۲اهداف مشخص تحقیق
هدف ازاین تحقیق شناسایی شرکت های تعاونی،سهام درشرکتهای تعاونی و ماهیت حقوقی انتقال سهام مزبور میباشد.
- سؤالات تحقیق
- ماهیت حقوقی سهام شرکتهای تعاونی چیست؟
- انتقال سهام شرکت های تعاونی با کدامیک از صور انتقالات حقوقی امکان پذیر است ؟
- چنانچه شخصی بدون رعایت تشریفات نقل و انتقال سهام، اقدام به خرید سهام یکی از اعضاء شرکتهای تعاونی نماید، از نظر عضویت چه وضعیتی خواهد داشت؟
آیا هیات مدیره می تواند مبلغ سهام ناشی از افزایش سرمایه را بیشتر از مبلغ اسمی آن از متقاضیان عضویت جدید( به عنوان ارزش افزوده سهام) دریافت کند؟
- فرضیههای تحقیق
- در ایران در هیچ یک از قوانین ماهیت سهام شرکت های تعاونی مشخص نشده ولی به نظر می رسد که حق مالی محسوب می شود.
- انتقال سهام در شرکت های تعاونی هم از طریق توافق و هم از طریق قهری ممکن است و انتقال توافقی به نظر می رسد از طریق عقد صلح امکان پذیر باشد.
- به طور کلی نقل و انتقال سهام دارای تشریفاتی است که عدم رعایت آنها موجب زوال آثار قانونی انتقال در ارتباط با شرکت می گردد. از جمله این آثار در شرکتهای تعاونی، عضویت می باشد. مطابق بند ۴ ماده ۳۷ قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، یکی از وظائف هیات مدیره تصمیم گیری نسبت به ورود اعضاء جدید به تعاونی است که پس از احراز شرایط عضویــــــت کفایت ظرفیت فنی و امکانات تعاونی صورت می پذیرد. حال چنانچه شخصی بدون جلب موافقت هیات مدیره و رعایت تشریفات نقل و انتقال سهام که همانا ثبت مراتب انتقال در دفتر سهام شرکت می باشد(ماده ۱۰ و تبصره ۲ ماده ۱۱ اساسنامه شرکتهای تعاونی)، اقدام به خرید سهام نماید،چنین نقل و انتقالی از شرکت فاقد اعتبار محسوب می گردد هر چند به صورت رسمی و از طریق دفتر خانه به عمل آمده باشد.
- درخصوص دریافت اضافه ارزش سهم علاوه بر مبلغ اسمی، منع قانونی وجود ندارد و با توجه به اینکه دارایی یک شرکت در طول فعالیت آن افزایش یافته و بر ارزش سهام آن افزوده می شود، دریافت ارزش افزوده یک حق تلقی می گردد.
- تعریف واژهها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):
سهام:سهام جمع سهم است و سهم واحدی از سرمایه یک شرکت یا اتحادیه تعاونی است که میزان آن در اساسنامه ذکر می‌شود.
تعاونـــی:واژه تعاونی در شکل فعالیتهای رسمی و برای موسساتی که بر مبنای اصول وقواعد تعاونی فعالیت می کنند ، به کار برده می شود.
