یک محقق پس از انتخاب موضوع باید به دنبال تعیین روش تحقیق باشد. انتخاب روش تحقیق به هدف‌ها و ماهیت موضوع تحقیق و امکانات اجرایی آن بستگی دارد. بنابرین هنگامی می‌توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت، موضوع و اهداف آن مشخص باشد. به عبارت دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را آغاز کند تا او را هر چه دقیق‌تر، آسان‌تر و سریع‌تر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ‌هایی که برای پرسش تحقیق در نظر گرفته شده، یاری نماید.با عنایت به این امر اتخاذ یک روش منطقی دارای روح علمی و انتظام و واقعیت گرا برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است (سرمد و همکاران، ۱۳۹۰).
در این فصل روش شناسی تحقیق را بیان می‌کنیم. برای این کار ابتدا به تشریح روش تحقیق، قلمرو تحقیق، جامعه و نمونه آماری، ابزارهای گردآوری داده ها، فرضیه‌های تحقیق و ارائه مدل به همراه تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق خواهیم پرداخت. در نهایت به بیان آزمون‌های آماری لازم به منظور آزمون فرضیه ها خواهیم پرداخت.
۳-۲٫ روش تحقیق
از لحاظ طبقه بندی تحقیق بر مبنای هدف این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیق کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود. تحقیق حاضر از لحاظ طبقه بندی برحسب روش، از نوع تحقیقات توصیفی است. تحقیق توصیفی شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. از بین تحقیقات توصیفی این تحقیق از نوع تحقیقات پس رویدادی می‌باشد.
از دیگر سو این تحقیق از لحاظ تئوریک از نوع تحقیقات اثباتی و از لحاظ استدلال از نوع استقرایی می‌باشد. همچنین این تحقیق ازنوع تحقیقات شبه‌تجربی در حوزه تحقیقات حسابداری مالی می‌باشد. در واقع تحقیقات شبه‌تجربی به منظور نزدیک ساختن تحقیق به شرایط تجربیات حقیقی، در مواردی بهکار گرفته می‌شود که امکان کنترل یا به‌کارگیری تمام متغیرهای مربوط وجود ندارد. در این نوع از تحقیقات، محقق باید پژوهش خود را با توجه به همه محدودیت‌ها به انجام برساند. کلیه تحقیقات مشهور به تحقیقات می‌دانی، تحقیقات عملی و اجرایی و نیز اشکال پیچیده‌تر تحقیق کاربردی که کنترل متغیرها به طور نسبی امکان دارد جزء تحقیقات شبه تجربی قرار می‌گیرند.
۳-۳٫ قلمرو تحقیق: در بحث قلمرو تحقیق، سه نوع قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی مطرح است.
۳-۳-۱٫ قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی این تحقیق شامل بررسی تاثیر ساختار حقوق مالکانه بر حساسیت سرمایه‌گذاری- جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی می‌باشد.
۳-۳-۲٫ قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
۳-۳-۳٫ قلمرو زمانی: اغلب موضوعات مالی مانند سایر موضوعات علمی که از روشهای آماری در پژوهش‌ها و تحقیقات خود استفاده می‌نمایند، نیازمند داده ها و اطلاعاتی می‌باشند که در طول یک دوره زمانی ایجاد می‌شوند. بدیهی است که هر اندازه تعداد داده های مورد نیاز، مربوط به دوره زمانی طولانی‌تر باشد، نتایج به دست آمده از روشهای آماری با دقت و صحت بیشتری توام خواهد بود. دوره زمانی مورد مطالعه در این تحقیق، دوره پنج ساله ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ می‌باشد.
۳-۴٫ جامعه آماری: جامعه آماری، آزمودنی‌هایی هستند که دارای تعدادی ویژگی‌های همگون وقابل اندازه گیری می‌باشند. حدود هر جامعه پژوهشی بر پایه تعریف آن مشخص می‌شود. جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که از سال ۱۳۸۸ تا پایان سال ۱۳۹۲ در بورس اوراق بهادار تهران فعالیت داشته‌اند. کیفیت اطلاعات و سهولت دسترسی به اطلاعات صورت‌های مالی و سایراطلاعات، ازمهم‌ترین دلایل انتخاب این جامعه آماری است.
۳-۵٫ نمونه آماری: نمونه، گروهی از اعضای یک جامعه تعریف شده است که اطلاعات مورد نیاز پژوهشی به کمک آن حاصل می‌شود. معمولا در تحقیقات علمی امکان پژوهش درباره کلیه اعضای جامعه وجود ندارد، زیرا جمع آوری اطلاعات برای کل جامعه آماری مستلزم صرف هزینه وزمان زیادی می‌باشد، لذا ناچار به استخراج نمونه می‌باشیم، هر چند نمونه گیری موجب کاهش قطعیت و اطمینان نتایج به دست آمده می‌شود. برای اینکه نتایج نمونه بیان کننده خصوصیات جامعه آماری باشد باید در هنگام انتخاب نمونه به عواملی نظیر ماهیت تحقیق، توزیع جامعه و مقدار فاصله اطمینان بر روی حجم نمونه، توجه داشت.
در این تحقیق، نمونه آماری به روش حذف سیستماتیک (هدف‌مند) انتخاب شده است. در این روش نمونه‌گیری پژوهشگر ابتدا برای انتخاب نمونه، شرایطی را لحاظ می‌کند. چنانچه هر کدام از اعضای جامعه ویژگی‌های مورد نظر را داشته باشند به عنوان نمونه انتخاب می‌شوند. در غیر این صورت از نمونه آماری حذف می‌شوند. این روش معمولا بیشتر برای جامعه های محدود به کار گرفته می‌شود.
به همین منظور نمونه آماری این تحقیق آن دسته از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که حائزشرایط زیر باشند:
-
- جزء بانک‌ها، مؤسسات مالی، سرمایه‌گذاری، هلدینگ و لیزینگ نباشد زیرا به دلیل ماهیت فعالیت خاص آن ها، رابطه مؤلفه‌‌های مورد بررسی در این تحقیق برای چنین موسساتی متفاوت بوده و قابل تعمیم به سایرین نمی‌باشد.
-
- شرکت تا پایان سال ۱۳۸۶ در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و طی سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ از بورس اوراق بهادار نیز خارج نشده باشد.
-
- برای رعایت قابلیت مقایسه پذیری، سال مالی شرکت منتهی به ۲۹ اسفندماه هرسال باشد.
-
- شرکت طی سال‌های مورد بررسی تغییر سال مالی نداشته باشند.
- صورت‌های مالی و اطلاعات شرکت‌ها در دسترس باشند.
بر این اساس و پس از اعمال محدودیت های فوق تعداد ۹۰ شرکت در دوره زمانی ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ شرایط فوق را دارا بوده‌اند.
جدول ۳-۱٫ تعداد شرکت‌های حاضر در تحقیق
تعداد کل شرکت‌های بورسی
۵۶۷
شرح محدودیت
شرکت‌های فیلتر شده
تعداد نمونه باقی مانده
شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه گری مالی و بیمه
۱۶
۵۵۱
شرکت‌های پذیرفته شده از سال ۱۳۸۶
۱۵۲
۳۹۹
سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند
۱۲۵
۲۷۴
عدم تغییر دوره مالی
۹۰
۱۹۴
شرکت‌های دارای اطلاعات مورد نیاز
۱۰۴
۹۰
توزیع شرکت‌های نمونه بین صنایع مختلف، به شرح جدول زیر است:
