گرایش : حقوق جزا و جرم شناسی
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد گرگان
گروه حقوق
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حقوق جزا و جرم شناسی
گرایش حقوق جزا و جرم شناسی
عنوان
بررسی تحولات ناظر بر درجه بندی مجازات ها در قوانین موضوعه ایران با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
استاد راهنما
دکتر علی طالع زاری
استاد مشاور
دکتر اسماعیلی
تابستان ۱۳۹۵
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
چکیده
تعزیر یعنی کیفری که در شرع از حیث مقدار مشخص نیست و در مقابل حد است و در فقه بر کیفری اطلاق می شود که برخلاف حد، شارع مقدس اندازه ای برای آن تعیین نکرده است. در قوانین مصوب قبل از انقلاب نامی از تعزیر برده نشده است ولی با تصویب قانون راجع به مجازات اسلامی در سال ۱۳۶۱ با توجه به ماده ۷ آن که مجازاتها را به چهار قسمت تقسیم کرده بود و تعزیرات را به عنوان چهارمین قسم قرار داده بود، مجازات تعزیرات رسما” وارد قوانین جزایی ایران شد و در سال ۱۳۶۲ مبحث چهارم با عنوان تعزیرات به تصویب رسید و انواع مجازات تعزیری را مشخص کرد و تا به امروز تعزیرات همچنان یک قسم از مجازاتهای اصلی به شمار می رود.در ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ از تعزیرات تعریفی به عمل نیامده و آن را مجازاتی قرار داده که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و موارد اعمال آن را در ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی قرار داده است. بدین ترتیب هر دو نوع تعزیر موجود در اسلام، یعنی تعزیرات شرعی و تعزیرات حکومتی را مورد حکم قرار داده است.مجازات تعزیر از ابتکارات دین مبین اسلام است که قوانین مجازات بعد از انقلاب از آن به عنوان یکی از انواع مجازات های اصلی نام برده اند.قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مجازات تعزیری را از حیث شدت و ضعف درجه بندی کرده است که این تقسیم بندی ظاهرا” با توجه به تقسیم بندی جرایم قبل از انقلاب (جنحه، جنایت، خلاف) بی سابقه نبوده است بدین ترتیب در تحقیق حاضر به مطالعه تطبیقی درجه بندی شدن مجازات تعزیری در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ و تقسیم بندی جرایم قبل از انقلاب پرداختیم.
واژگان کلیدی: جرم، مجازات، تعزیرات، جنحه، جنایت .
فهرست مطالب
مقدمه. ۱
۱-بیان مساله. ۲
۲-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۲
۳-اهداف تحقیق ۳
۴-سوالات تحقیق ۳
۵-فرضیه تحقیق ۴
۶-پیشینه تحقیق ۴
۷-روش تحقیق ۵
۸-ساختار تحقیق ۶
فصل اول-مبانی و کلیات تحقیق ۷
مبحث اول : تعاریف و مفاهیم جرم و مجازات. ۸
گفتار اول : تعریف جرم در لغت. ۸
الف : تعریف جرم در جرم شناسی ۹
ب : تعریف جرم در حقوق ۹
گفتار دوم : مفهوم مجازات. ۱۲
مبحث دوم : انواع مجازات ها ۱۵
گفتار اول : مجازاتهای عرفی ۱۵
گفتار دوم : مجازات های شرعی ۱۹
گفتار سوم: درجه بندی مجازات. ۲۴
بند اول:درجه بندی مجازاتها بر مبنای هدف اجتماعی ۲۴
بند دوم:درجه بندی مجازات بر مبنای شدّت وخامت آن. ۲۵
گفتار چهارم: اهداف و مزایای درجه بندی مجازات ها از نظر حقوق عرفی ۲۵
بند اول:هدف سودمندی ۲۵
بند دوم: هدف اخلاقی ۲۵
بند سوم: هدف اصلاحی ۲۶
گفتار چهارم-مجازات های بدنی ۲۶
گفتار پنجم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۰۴ ۲۶
گفتار ششم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۵۲ ۳۰
گفتار هفتم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۶۱ ۳۵
گفتار هشتم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ ۳۵
گفتار نهم-درجه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ۳۶
فصل دوم-درجه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ۳۸
مبحث اول: مجازات های تعزیری و درجه بندی مجازات ها ۳۹
مبحث دوم: درجه بندی مجازات ها و مجازات اعدام. ۴۴
گفتار اول : اعدام در قوانین جزایی ایران. ۴۵
مبحث سوم: درجه بندی مجازات ها وجرایم علیه امنیت کشور. ۵۱
مبحث چهارم-جایگاه مجازات شلاق تعزیری در درجات هشتگانه مجازات تعزیری ۵۵
مبحث پنجم-درجه بندی مجازات ها و مجازات سالب آزادی (زندان). ۵۸
مبحث ششم:آثار درجه بندی قانون ۱۳۹۲ ۶۳
مبحث هفتم-تشدید درجه مجازات ها ۷۳
مبحث هشتم-درجه بندی مجازات ها و جزای نقدی ۷۷
مبحث نهم : درجه بندی مجازات ها و مصادره اموال. ۷۹
مبحث دهم-سایر مجازات های درجه بندی شده ۸۳
گفتار اول-جرایم مواد مخدر. ۸۳
گفتار دوم-محرومیت از حقوق اجتماعی ۸۵
گفتار سوم-مجازات اشخاص حقوقی ۸۶
گفتار چهارم-انواع تبعید در قوانین جزایی ایران. ۸۹
بند اول : تبعید حدی ۸۹
بند دوم : ممنوعیت از اقامت و اقامت اجباری در محل معین ۹۳
مبحث یازدهم- جرایم متعدد اطفال و نوجوانان. ۱۰۰
مبحث دوازدهم-جرم کلاهبرداری و نحوه تعیین آن در ماده ۱۹ ۱۰۲
مبحث سیزدهم-درجه بندی مجازات در انگلستان. ۱۰۴
مبحث چهاردهم:درجه بندی مجازات در حقوق جزای فرانسه. ۱۱۰
گفتار اول:درجه بندی مجازات ها ۱۱۱
گفتاردوم : مجازاتهای جنایی ۱۱۲
گفتار سوم :مجازاتهای جنحه ای ۱۱۳
گفتار چهارم: دوره تامینی ۱۱۵
گفتار پنجم:مجازاتهای خلافی ۱۱۶
نتیجه گیری ۱۱۷
پیشنهادات. ۱۱۸
فهرست منابع ۱۱۹
Abstract. 1
مقدمه
مجازاتها از نظر هدف، شدت وخامت و حقوقی که بر اثر آنها محدود می شود، قابل طبقه بندی می باشد. طبقه بندی صحیح مجازات ها نه تنها دغدغه ی خاطر حقوق دانان بلکه مورد توجه قانون گذاران نیز می باشد. تحولاتی درانواع مجازات ها در قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۲ صورت گرفته است. در این قانون مقنن (قانونگذار) مجازاتهای اسلامی را بر مبنای نسبت و ارتباطی که مجازاتها با یکدیگر دارند درجه بندی نموده است.تفاوت هایی در قانون مجازات ۱۳۹۲ با قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ وجود دارد که تقسیم بندی مجازات های تعزیری به ۸ درجه و تعیین مجازات برای شخصیت حقوقی از نکات برجسته قانون جدید مجازات اسلامی است.در ماده ۱۴قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ مجازاتهای اصلی اشخاص حقیقی بیان شده که با توجه به عناوینی که بعنوان مجازاتهای اصلی در این ماده بیان شده است یعنی:” ۱-حد ۲ -قصاص ۳- دیه ۴- تعزیز می بینیم که مجازاتهای اصلی اشخاص حقیقی را چهارعنوان بیان کرده درحالی که درقانون مجازات اسلامی( مصوب۱۳۷۵)نوع پنجمی از مجازات ها یعنی مجازات های بازدارنده نیز وجود دارد قانونگذار در ماده۱۹تعزیرات را که درقانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۷۵ شامل مفهوم تعزیر و مجازات بازدارنده است به هشت درجه تقسیم کرده است. قانونگذار در ماده۲۱۵ نیز همین تقسیم بندی را بکار برده و برای مطابقت دادن تعزیرات مذکور در قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۷۵ با تعزیرات از همین درجات استفاده کرده است.مثلاً در بند ۲ ماده ۲۱۵ قانونگذار بیان می کند که کلیه مجازاتهایی که حداکثر آنها تا دو سال حبس است به حبس تعزیری درجه شش تبدیل می شوند و حبس تعزیری درجه شش نیز در قانون جدید بیش از شش ماه تا دو سال بیان شده است ضمن اینکه در این تحقیق سعی بر آن می گردد با بررسی تحولات ناشی از درجه بندی مجازاتها در قوانین موضوعه ایران به ویژه قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ به تغییرات ناظر بر درجه بندی مجازاتها پرداخته و جایگاه تعزیرات در قانون جدید را مورد توجه قرار دهیم.
۱-بیان مساله
مجازات تعزیر از ابتکارات دین مبین اسلام است، تعزیر یعنی کیفری که از حیث مقدار مشخص نیست و در مقابل حد است و در فقه بر کیفری اطلاق می شود که بر خلاف حد، شارع مقدس اندازه ای برای آن تعیین نکرده است.
از مفهوم برخی آیات در اسلام می توان مشروعیت تعزیر در اسلام را استنباط کرد از جمله آیه شریفه: ((والَّذینَ یُؤذونَ المُؤمِنینَ والمُؤمِنـتِ بِغَیرِ مَا اکتَسَبوا فَقَدِ احتَمَلوا بُهتـنـًا و اِثمـًا مُبینـا)) و آیه شریفه: ((اِنَّ‌الَّذینَ یُحِبّونَ اَن تَشیعَ الفـحِشَهُ فِی الَّذینَ ءامَنوا لَهُم عَذابٌ اَلیمٌ))، همچنین مشروعیت تعزیر از آیات دیگری که به برخی مجازات های موقتی مجرمان اشاره دارند نیز قابل استفاده است.
تغییر مهمی که در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به عمل آمده و از ابتکارات قانون جدید به شمار می رود درجه بندی مجازاتهای تعزیری می باشد که در ماده ۱۹ مورد اشاره قرار گرفته است.
در این ماده مجازات های تعزیری به هشت درجه تقسیم شده است که در هر یک از این درجات، انواعی از کیفرهای تعزیری پیش بینی شده است که در صورتیکه مجرم به هریک از آن ها محکوم شود در آن درجه جای خواهد گرفت و اگر مجازات جرمی در هیچ یک از درجات هشتگانه قرار نگیرد آن مجازات به عنوان مجازات درجه هفت محسوب خواهد شد و بدین ترتیب تمام مجازاتهای تعزیری در درجات هشتگانه جای خواهند گرفت و هیچ مجازات تعزیری خارج از این درجات قرار نخواهد گرفت.
۲-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
تحقیق در این موضوع از دو جهت ضرورت دارد: از طرفی با پیشرفت روز افزون در سطوح مختلف جامعه جرایم جدیدی ظاهر شده اند که اکثر آن ها در قلمرو تعزیرات جای می گیرند بالطبع مجازات آن ها در این هشت درجه قرار می گیرد و حال آن که این جرایم قبل از انقلاب در درجه بندی و صحیح تر اینکه در طبقه بندی دیگری قرار می گرفتند و از طرفی دیگر درجه بندی مجازات تعزیری از ابتکارات قانون جدید می باشد و تحقیقی در این زمینه انجام نشده است. بدین ترتیب لازم است با تحقیقی مجزا جنبه های مختلف موضوع روشن شود.
۳-اهداف تحقیق
۱-بررسی چند درجه ای شدن مجازات تعزیرات در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در تطبیق با تقسیم بندی سه گانه جرایم قبل از انقلاب (جنحه،جنایت،خلاف).
۲-بررسی اصول و مبانی نظری چند درجه ای شدن مجازات تعزیرات در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در تطبیق با اصول و مبانی نظری تقسیم بندی سه گانه جرایم قبل از انقلاب.
۳-بررسی گستره درجه بندی مجازات تعزیرات در قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ در تطبیق با گستره تقسیم بندی سه گانه جرایم قبل از انقلاب.
۴-بررسی تاثیری که درجه بندی شدن مجازات تعزیری بر مواد قانونی دیگر گذاشته است در تطبیق با تاثیری که تقسیم بندی سه گانه جرایم قبل از انقلاب بر مواد قانونی دیگر گذاشته است.
۴-سوالات تحقیق
۱-نوآوریها و چالشهای موجود در خصوص درجه بندی مجازاتها در قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ چیست؟
۲-آیا تغییرات صورت گرفته در قانون مجازات جدید به نفع متهم و یا شاکی شده است؟
۳-آیا تفاوتی از لحاظ تخفیف ,تعلیق و تعویق مجازاتها در قانون جدید وجود دارد؟
۴-به طور کلی بررسی شود که تحولات ناظر بر درجه بندی مجازاتها در قوانین موضوعه ایران به ویژه قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ چگونه می باشد؟
۵-فرضیه تحقیق
نوآوریها و چالشهای موجود در خصوص درجه بندی مجازاتها در قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ مناسب می باشد
در قانون مجازات جدید به نفع متهم و یا شاکی شده تغییرات مناسبی صورت گرفته است
قوانین در دوره های مختلف از لحاظ تخفیف ,تعلیق و تعویق مجازاتها متفاوت می باشد
تحولات ناظر بر درجه بندی مجازاتها در قوانین موضوعه ایران به ویژه قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ مناسب می باشد.
تعداد صفحه : ۱۴۳
قیمت : چهارده هزار تومان
