گرایش :بین المللی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
پایان نامه
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
حقوق بین المللی
موضوع
مسئولیت بین المللی دولت در قبال اعمال زیانبار اشخاص حقیقی و حقوقی
استاد راهنما
جناب آقای دکتر علیرضا حسنی
استاد مشاور
جناب آقای دکتر مجید هراتیان
بهمن ماه ۱۳۹۱
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست
عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
فصل اول: کلیات ۶
مبحث اول: معنا و مفهوم مسئولیت، اهمیت و پیشینه تاریخی آن ۷
گفتار اول: معنا و مفهوم مسئولیت ۷
بند اول: معنای لغوی مسئولیت ۷
بند دوم: معنای اصطلاحی مسئولیت ۷
گفتار دوم: پیشینه تاریخی مسئولیت مدنی دولت ۸
گفتار سوم: تاریخچه ی تدوین طرح مسئولیت بین المللی ۱۱
مبحث دوم: مسئولیت بین المللی ۱۲
گفتار اول: مسئولیت بین المللی و منشاء آن ۱۴
بند اول: رابطه مسئولیت با صلاحیت بین المللی ۱۵
بند دوم: خصوصیت مسئولیت بین المللی ۱۵
گفتار دوم: تعریف مسئولیت بین المللی ۱۷
گفتار سوم: شرایط تحقق مسئولیت بین المللی ۱۸
گفتار چهارم: انواع مسئولیت بین المللی ۱۹
بند اول: مسئولیت مستقیم ۱۹
عنوان صفحه
بند دوم: مسئولیت غیر مستقیم ۱۹
گفتار پنجم: مقررات حاکم بر مسئولیت بین المللی ۲۰
فصل دوم: مبانی مسئولیت بین المللی و اعمال افراد و انتساب آن به دولت ۲۱
مبحث اول: اشخاص خصوصی و اعمال آنها ۲۲
گفتار اول: اعمال افراد حقوقی خصوصی و انتساب آن به دولت ۲۳
گفتار دوم: اصل عدم مسئولیت دولت ها درقبال اعمال افراد ۲۴
گفتار سوم: نظریات مربوط به انتساب اعمال افراد به دولت و تحولات آن ۲۶
بند اول: نظریه مسئولیت جمعی ۲۶
بند دوم: نظریه مشارکت ۲۸
بند سوم: اصل عدم مسئولیت دولت ۲۸
مبحث دوم: انتساب اعمال افراد به دولت در رویه بین المللی ۲۹
گفتار اول: رویه قضایی بین المللی ۲۹
گفتار دوم: استثنائات اصل عدم مسئولیت دولت ۳۳
گفتار سوم: پذیرش مسئولیت توسط خود دولت ۳۴
مبحث سوم: مبانی مسئولیت بین المللی ۳۵
گفتار اول: بررسی نظریه خطا و خطر ۳۵
بند اول: نظریه خطا یا مسئولیت شخصی ۳۷
بند دوم: نظریه خطر یا مسئولیت عینی ۳۸
عنوان صفحه
بند سوم: بررسی انتقادی و نتیجه گیری عملی ۳۹
۱- انتقاد بر نظریه خطا ۳۹
۲- انتقاد بر نظریه خطر ۴۰
۳- نتیجه گیری عملی ۴۰
گفتار دوم: مبنای مسئولیت در طرح مسئولیت دولت ها ۴۰
مبحث چهارم: موارد اجرا و انطباق مسئولیت بین المللی ۴۳
گفتار اول: مسئولیت کشورها ناشی از اعمال قانونگذاری ۴۳
گفتار دوم: مسئولیت کشورها ناشی از اعمال سازمانهای اجرایی ۴۴
گفتار سوم: مسئولیت کشورها ناشی از اعمال سازمانهای قضایی ۴۵
بند اول: خودداری از قبول دعاوی بیگانگان در دادگاه های داخلی ۴۵
بند دوم: آیین دادرسی قضایی ۴۵
بند سوم: قضاوت و حکمی که غیر عادلانه بودن آن آشکار باشد ۴۶
گفتار چهارم: مسئولیت کشورها ناشی از اعمال زیان بار اشخاص حقیقی ۴۶
بند اول: وظیفه پیش بینی و پیشگیری دولت از ارتکاب اعمال مخالف حقوق بین الملل ۴۷
بند دوم: وظیفه تعقیب و مجازات مرتکبین اعمال مخالف قانون ۵۰
گفتار پنجم: مسئولیت کشورها در جنگ ها و انقلاب های داخلی ۵۱
بند اول: خسارات ناشی از عملیات نظامی و جنگی ۵۱
بند دوم: خسارات ناشی از اقدامات شورشیان و انقلابیون ۵۳
عنوان صفحه
مبحث پنجم: نظریه حمایت سیاسی کشوری ۵۴
گفتار اول: مسئولیت بین المللی و نظریه حمایت سیاسی ۵۴
گفتار دوم: تعریف حمایت سیاسی ۵۵
گفتار سوم: شرایط اجرای حمایت سیاسی ۵۵
گفتار چهارم: انصراف از حمایت سیاسی(شرط کالر) ۵۸
گفتار پنجم: حمایت شغلی سازمان های بین المللی ۵۸
گفتار ششم: قطعنامه های شورای امنیت ۵۹
گفتار هفتم: مصوبات مجمع عمومی سازمان ملل ۶۰
فصل سوم: آثار مسئولیت بین المللی دولت در نتیجه اعمال زیان بار اشخاص حقیقی و حقوقی و آثار آن و جبران آن ۶۲
مبحث اول: اصل عدم مسئولیت دولت درقبال اعمال زیان بار اشخاص حقیقی و حقوقی ۶۳
گفتار اول: اعمال زیان بار اشخاص حقیقی قابل انتساب به دولت نیست ۶۳
گفتار دوم: آراء دادگاه های بین المللی ۶۸
گفتار سوم: عملکرد دولت ها ۷۳
گفتار چهارم: عقاید علمای حقوق ۷۵
مبحث دوم: مسئولیت دولت در قبال اعمال انقلابیون ۷۷
گفتار اول: اصل عدم مسئولیت ۷۷
گفتار دوم: مسئولیت دولت در قبال اعمال انقلابیون پیروز ۷۸
عنوان صفحه
بند اول: توجیه قاعده ۸۰
بند دوم: آراء صادره از دادگاه های بین المللی ۸۱
مبحث سوم: شرط کنترل ۸۲
گفتار اول: تصریح رویه قضایی بین المللی به شرط کنترل ۸۳
گفتار دوم: نوشته های علمای حقوق بین الملل درمورد شرط کنترل ۸۵
مبحث چهارم: آثار مسئولیت بین المللی ۸۷
گفتار اول: جبران خسارت ۸۷
گفتار دوم: مفهوم خسارت ۸۸
گفتار سوم: ماهیت و روشهای جبران خسارت ۸۹
گفتار چهارم: حدود و دامنه جبران خسارت ۸۹
گفتار پنجم: اعاده وضعیت به حالت سابق ۹۰
بند اول: مفهوم اعاده وضعیت ۹۰
بند دوم: اشکال اعاده وضعیت ۹۳
گفتار ششم: پرداخت غرامت ۹۴
بند اول: مفهوم پرداخت غرامت ۹۴
بند دوم: ارزیابی غرامت ۹۵
مبحث پنجم: شرایط رافع مسئولیت بین المللی ۹۷
گفتار اول: منشاء و خصوصیت شرایط رافع مسئولیت بین المللی ۹۷
عنوان صفحه
گفتار دوم: رفع مسئولیت به سبب وجود عمل سابق ۹۹
بند اول: دفاع از خود ۹۹
بند دوم: اقدام متقابل ۱۰۱
بند سوم: رضایت ۱۰۳
گفتار سوم: رفع مسئولیت به سبب وجود عوامل خارج از اراده ۱۰۵
بند اول: قوه و قاهره و حادثه غیر مترقبه ۱۰۵
بند دوم: اظطرار ۱۰۶
بند سوم: حالت ضرورت ۱۰۷
نتیجه گیری ۱۱۰
پیشنهادات ۱۱۳
فهرست منابع ۱۱۵
چکیده انگلیسی
چکیده
در حقوق بین الملل اعمال و رفتار اشخاص حقیقی قابل انتساب به دولت نیست چرا که این اشخاص علی الاصول دارای سمتی از طرف دولت نیستند لذا دولت فقط در قبال اعمال و رفتار خلاف موازین حقوق بین‌الملل مأموران و نمایندگان خود مسئول واقع می شود (اشخاص حقوقی) با این وجود اگر اشخاص حقیقی به صورت رسمی و قانونی از طرف دولت و یا عملاً به نمایندگی از او اقدام نمایند اعمال آنها منتسب به دولت خواهد بود.
از طرف دیگر اعمال و رفتار پرسنل دولت چنانچه مرتبط با وظایف دولتی آنها نبوده و مربوط به امور شخصی زندگی آنها باشد قابل انتساب به دولت نخواهد بود.
اصل عدم مسئولیت دولت در قبال اعمال و رفتار اشخاص حقوقی در دکترین عملکرد دولتها و رویه قضایی مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. با این حال ممکن است این اعمال زمینه ساز مسئولیت بین‌المللی دولت گردد و آن هنگامی است که مقامات دولتی در خصوص پیش بینی و پیشگیری از آن اعمال و یا مجازات مرتکبین آن احمال و قصور نمایند.در این صورت اشخاص حقوقی مسئول اعمال و رفتار خلاف خود و دولت و مأموران دولت نیز مسئول کوتاهی و قصور در انجام وظایف خود و جبران خسارت وارده می باشند.
کلید واژه‌ها: قابلیت انتساب، اشخاص حقیقی، اشخاص حقوقی، مراقبت لازم، مسئولیت بین‌المللی
مقدمه
بیان مسأله
در روابط بین الملل همانند روابط اجتماعی تعدی هر شخص به منافع حقوقی شخص دیگر جامعه بین‌المللی موجب مسئولیت می شود.مسئولیت بین المللی معمولاً به دولت به عنوان مهمترین شخص حقوق بین الملل مربوط می شود هرچند نمی توان آن را از دیگر اشخاص حقوق بین الملل یعنی سازمانهای بین المللی و در بعضی موارد افراد مطلقاً جدا کرد. مسئولیت دولت نیز دو مبنای کاملاً متفاوت دارد مسئولیت به خاطر نقض تعهدات بین المللی (مسئولیت مبتنی بر خطا) و دیگری مسئولیت به خاطر زیانهای ناشی از اعمالی که در حقوق بین الملل منع نشده اند (مسئولیت مبتنی بر خطر)
در حقوق مسئولیت بین المللی عمده توجهات به مسئولیت دولتها معطوف شده است چرا که اگر اصول و قواعد حاکم بر مسئولیت بین المللی دولتها بر جایگاه واقعی خود مستقر شوند و ابهامات موجود در آنها برطرف شوند می توان از فراهم شدن زمینه استقرار حاکمیت قانون در جامعه بین المللی سخن به میان آورد با توجه به اهمیت موضوع در عرصه بین المللی در این رساله به مسئولیت بین المللی دولت در نتیجه اعمال زیانبار اشخاص حقیقی و حقوقی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.
ضرورت تحقیق
مسیر توسعه قواعد مسئولیت بین المللی با توجه به توسعه ارتباطات بین دولتها متفاوت از مسیر توسعه دیگر قواعد آن نبوده و نیست تا زمانهای اخیر قواعد مسئولیت بین المللی حالتی غیرمدون داشت و به ناچار آن را باید در آراء داوری و قضایی بین المللی، رویه دولتها و ادبیات حقوقی جستجو می کردیم. این وضعیت احراز و احصاء قواعد مسئولیت را متشتت می ساخت و زمینه اختلاف نظر نسبت به اساس و حدود و ثغور آن قواعد را پدید می آورد کنفرانس تدوین حقوق بین الملل که در سال ۱۹۳۰ تحت نظارت جامعه ملل برگزار شد و به موضوع مسئولیت بین المللی نیز می پرداخت و عمدتاً بر تدوین قواعد مسئولیت ناشی از رفتار با بیگانگان متمرکز بود موفق به تدوین متنی نهایی نشد پس از تشکیل سازمان ملل متحد و تأسیس کمیسیون حقوق بین‌الملل به موجب بند الف ماده ۱۳ منشور و قطعنامه ذیربط مجمع عمومی، وظیفه تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین‌الملل به عهده آن کمیسیون نهاده شد تدوین قواعد مسئولیت بین‌المللی جزو مفروضات اصلی بود که در سال ۱۹۴۹ در برنامه کار کمیسیون قرار گرفت ولی تنها پس از پنجاه سال به نتیجه رسید در حقوق بین الملل وجود قواعد مسئولیت لازم و ملزوم این نظام حقوقی دانسته شده و امری بدیهی تلقی می گردد که به موجب آن هر نقض تعهدی مستلزم مسئولیت ناقض تعهد و جبران صدمات ناشی از آن می باشد به همین سبب جهت روشن شدن مسئولیت بین المللی دولت و آثار ناشی از آن شایسته است این تحقیق به انجام برسد.
سوالات تحقیق
مسلماً هر تحقیق نشأت گرفته از یکسری سوالاتی می باشد که سوالات مطرح شده در این تحقیق عبارتند از:
– آیا دولت در مورد اعمال زیان بار اشخاص حقیقی و حقوقی خود مسئولیت دارد؟
– آیا دولت از نظر بین المللی مسئولی اعمال افرادی است که نمایندگی او را نداشته اند یا مسئول اعمال مأموران و نمایندگان سیاسی خود در مقابل افراد می باشد؟
– آیا دولت انقلابی پیروز بر طبق رویه قضایی بین المللی مسئولیت زیانهای وارده به اشخاص را دارا می‌باشد؟
فرضیه های تحقیق
هر تحقیقی که صورت می گیرد دارای فرضیاتی می باشد که این رساله نیز از این امر مستثنی نمی باشد که عبارتند از:
– دولت از نظر بین المللی به هیچ وجه مسئول اعمال افرادی که نمایندگی او را نداشته و از طرف او عمل نکرده نیست و طبق حقوق بین الملل مسئولیت دولت مسئولیت به خاطر نقض حقوق بین الملل به صورت عمل افرادی است که رفتارشان را می توان رفتار دولت تعبیر کرد و قابلیت انتساب به دولت را دارد.
– مسئولیت بین المللی دولت در قبال زیانهای وارده به بیگانگان محدود به اعمال ناشی از مأموران و نمایندگان او می باشد.
– دولت مسئول زیانهای وارده در نتیجه انقلابها و شورشهای مردمی که در خارج از حیطه اقتدار او قرار دارد نیست و دولت انقلابی پیروز بر طبق رویه قضایی بین المللی مسئول زیانهایی که در نتیجه اعمال انقلابیون قبل از پیروزی انقلاب به بیگانگان وارد شده است.
هدف تحقیق
ر گیرد.
