داشنگاه آزاد اسلامی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
چکیده
موضوع سلامت در کنوانسیونهای ژنو ۱۹۴۹ و پروتکلهای الحاقی ۱۹۷۷ مورد توجه قرار گرفته است. از مهمترین دغدغههای برگزارکنندگان کنوانسیونهای ژنو، سلامت کسانی بوده که هیچ نقش و تأثیری در جنگ نداشته ولی بیشترین آسیبها را دیدهاند. اهمیت اصل کرامت انسانی به عنوان مبنای اصول حقوق بشردوستانه راهنمای دولتها در جهت تدوین حقوق بینالملل عرفی و دستیابی به کنوانسیونهای ژنو ۱۹۴۹ و پروتکلهای الحاقی۱۹۷۷ بوده است. در این پایان نامه با استفاده از روش کتابخانهای به مطالعه مسئله سلامت در کنوانسیونهای ژنو سال ۱۹۴۹ و پروتکلهای الحاقی ۱۹۷۷ پرداخته شده است.
در فصل اول در چهار بخش به مباحث اهمیت صلح در سلامت بینالمللی، نقش سازمان بهداشت جهانی در مسئله سلامت، اهمیت کمیته بینالمللی صلیب سرخ در حفظ سلامت در مخاصمات و جایگاه سلامت در آراء و رویه های قضایی پرداخته شده است. در فصل دوم به سلامت در مخاصمات مسلحانه در سه بخش به جایگاه سلامت در حقوق بینالملل عرفی، سلامت در کنوانسیونهای ژنو ۱۹۴۹ و سلامت در پروتکلهای الحاقی ۱۹۷۷ اشاره شده است.
در فصل اول به کلیات پرداخته شده و در فصل دوم وضعیت سلامت گروههای مختلف افراد در بخشهای متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.
واژگان کلیدی: سلامت، کنوانسیونهای ژنو، حقوق بینالملل بشردوستانه.
بیان مسئله
سلامت چه به صورت فردی و چه جمعی بیتردید از مهمترین ابعاد مسئله حیات است و همه انسانها در صورتی میتوانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند هم جامعه آنها را سالم بداند. تعاریف مختلفی از سلامت مطرح شده اما پذیرفتهترین آنها، تعریف سازمان جهانی بهداشت است: سلامت حالت رفاه و آسایش کامل روانی، جسمی و اجتماعی است و فقط فقدان بیماری و یا نقص عضو نیست.
مطابق اساسنامه سازمان بهداشت جهانی اهداف این سازمان حصول عالیترین حد ممکن بهداشت براى همه ملل خواهد بود. وظائف سازمان بهداشت جهانی در راه نیل به مقاصد آن به طور مثال عبارت است از: الف) عمل به عنوان مقام هدایت کننده و هماهنگ کننده کار بهداشت بین المللى. ب) ایجاد و حفظ همکارى با ملل متحد، آژانسهاى اختصاصى، ادارات بهداشت دولتى، گروههاى حرفهاى و سازمانهاى دیگرى که مقتضى تشخیص داده شود.
در طول تاریخ با توجه به امکان به خطر افتادن افراد در مخاصمات مسلحانه حقوق حاکم بر جنگ وجود داشته است اما تا زمان تصویب اولین کنوانسیون ژنو، قواعد موجود بیشتر بر سنت و عرف استوار بود. از مهمترین اسناد تدوین کننده حقوق بشردوستانه میتوان کنوانسیون اول ژنو برای حمایت از سربازان مجروح و بیمار در سال ١٨۶۴، قواعد لاهه ناظر بر وسایل و روشهای جنگی در سال ١٩٠٧، پروتکل گاز ژنو در سال ١٩٢۵ را نام برد.
هدف از انجام این پایان نامه بررسی این مسئله است که آیا در کنوانسیونهای ژنو و پروتکلهای الحاقی آن به موضوع سلامت توجه خاصی شده است یا خیر؟
نگارنده سعی بر آن دارد که موضوع سلامت در کنوانسیونهای ژنو ١٩۴٩ و پروتکلهای الحاقی ١٩٧٧ را طی دو دوره صلح و مخاصمات مسلحانه بررسی نماید.
اهداف و ضرورت انجام تحقیق
موضوع سلامت دغدغه بشریت، جامعه جهانی، سازمانهای بینالمللی و دولتهاست. انجام تحقیقی که مشخص کند آیا در دوران مخاصمات مسلحانه نیز به این موضوع پرداخته شده است میتواند دارای آثار علمی و کاربردی باشد یعنی نهادهایی نظیر کمیته بینالمللی صلیب سرخ و سایر نهادها امکان ارزیابی از عملکرد خود با قوانین و مقررات ناظر بر فعالیتهای آنها در حوزه سلامت را خواهند داشت. با توجه به اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران در معرض مخاصمات مسلحانه بوده است موضوع سلامت برای کشور از اهمیت برخوردار است و دیدگاه جمهوری اسلامی ایران در این زمینه میتواند روشنتر شود و در هنجارسازیهای بینالمللی در خصوص این موضوع، مشارکت جدیتری داشته باشد و نیز با اشاره به خلاءها و نواقص بتوان ایدههای جدیدی را مطرح کرد.
فرضیه
کنوانسیونهای ژنو ١٩۴٩وپروتکلهای الحاقی١٩٧٧آن به موضوع سلامت توجه مناسبی کردهاند.
تعاریف
عبارات زیر در این تحقیق با این تعریف بکار گرفته شدهاند:
در مقدمه اساسنامه سازمان بهداشت جهانی «سلامتی» تعریف شده است: «سلامتی عبارت است از حالت آسودگی کامل جسمی، روانی، اجتماعی و تنها به نبود بیماری اطلاق نمیشود.» این تعریف از سال ۱۹۴۸ تغییرنکرده است.
عبارت امداد بشردوستانه، اگرچه تعریف گستردهای دارد، لکن به طور قطع شامل تدارک کالاهای ضروری برای حفظ جان و سلامت قربانیان یک وضعیت است. این عبارت شامل تدارک مواد غذایی ضروری، آب بهداشتی، لباس، حداقل امکانات مسکونی شامل وسایل گرمازا در هوای سرد و برخی تجهیزات پزشکی و داروهای اساسی است و خدمات اساسی، ازجمله خدمات پزشکی-درمانی و دفاع غیرنظامی را نیز دربرمیگیرد.
هرشخصی که متعلق به نیروهای مسلح نباشد غیرنظامی محسوب میشود.
در درگیرهای مسلحانه غیربینالمللی عنوان غیرنظامی شامل تمامی آن افرادی میشود که نه عضو نیروهای مسلح دولتی هستند و نه عضو گروههای مسلح سازمانیافته که به یکی از طرفین درگیری تعلق دارند(یعنی افرادی که دارای یک نقش مداوم نظامی میباشند).
هدف نظامی نیز هدفی تعریف شده که «به لحاظ ماهیت یا بر اساس موقعیت یا استفادهای که از آن
میشود، کمک مؤثری به عملیات نظامی کرده، تحت شرایط حاکم بر زمان، تخریب کلی یا جزئی یا تسخیر و یا خنثی سازی آن، مزیت نظامی قاطع به همراه داشته باشد».
هر عضو نیروهای مسلح طرفهای درگیری رزمنده است و هر رزمندهای که توسط طرف دشمن دستگیر بشود، اسیر جنگی است.
اصطلاح «مجروحان» و «بیماران» به معنای نظامیان و غیرنظامیانی است که نیازمند مراقبت پزشکی بوده و
هیچگونه دخالتی در درگیری ندارند. اصطلاح «کشتیشکستگان» به معنای نظامیان و غیرنظامیانی است که به دنبال حادثه ناگواری که برای آنها رخ داده در دریا یا آبهای دیگر دچار وضعیت وحشتناکی شدهاند و
هیچگونه دخالتی در درگیری ندارند.
در معنای لفظی اشغال به معنای وضع ید، یا تحت تصرف درآوردن است.
