دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق
دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، گروه حقوق خصوصی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حقوق (M.A )
گرایش : حقوق خصوصی
عنوان:
بررسی قاعده تلازم اذن در شی و لوازم در حقوق خانواده
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
فهرست مطالب
مقدمه. ۱۴
۱-۱ : بیان مساله. ۱۴
۱ -۲ : اهمیت و ضرورت تحقیق. ۱۵
۱ -۳ : سوالات تحقیق. ۱۶
۱ -۴ : فرضیات تحقیق. ۱۶
۱ -۵ : اهداف تحقیق. ۱۷
۱ -۶ : ضرورت انجام تحقیق. ۱۸
۱ -۷ : روش تحقیق. ۱۸
۱ -۷ -۱ : روش گردآوری اطلاعات ۱۸
۱ -۷ -۲ : ابزار گردآوری اطلاعات ۱۹
۱ -۷ -۳ : روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۱۹
۱ -۸ : ساختار تحقیق. ۱۹
بخش اول : مفاهیم و مبانی نظری
فصل اول : مفاهیم
۱ -۱ : قاعده اذن در شی و لوازم آن. ۲۰
۱ -۱ -۱ : مفهوم قاعده ۲۰
۱ -۱ -۲ : مستندات قاعده ۲۱
۱ -۲ : مفهوم و ماهیت اذن. ۲۱
۱ -۲ -۱ : اذن از منظر لغوی ۲۱
۱ -۲ -۲ : اذن از منظر فقهی ۲۲
۱ -۲ -۳ : ماهیت اذن. ۲۲
۱ -۲ -۴ : ویژگی های اذن. ۲۳
۱-۳ : اقسام اذن. ۲۸
۱ -۳ -۱ : اذن صریح و ضمنی ۲۸
۱ -۳ -۲ : اذن شاهد حال. ۲۹
۱ -۳ -۳ : اذن مطلق و مقید. ۳۰
۱ -۳ -۴ : اذن عام و خاص. ۳۱
۱ -۳ -۵ : اذن موقت و غیر موقت ۳۱
۱ -۳ -۶ : اذن قانونی و اذن اشخاص. ۳۲
۱-۳ -۷ : اذن در عمل حقوقی و اذن در عمل غیر حقوقی ۳۳
۱ -۳ -۸ : اذن عقدی و اذن ایقاعی ۳۳
۱ -۴ : تفاوت اذن و اجاره ۳۴
۱ -۵ : تفاوت اذن و عقود اذنی ۳۵
فصل دوم : مفهوم لوازم و اقسام آن
۲ -۱ : مفهوم و اقسام لوازم. ۳۶
۲ -۱ -۱ : مفهوم لوازم. ۳۶
۲ -۱ -۲ : اقسام لازم از منظر منطقی ۳۶
۲ -۱ -۲ -۱ : لازم بین به معنای اخص. ۳۷
۲ -۱ -۲ -۲ : لازم بین به معنای اعم. ۳۷
۲ -۱ -۲ -۳ : لازم غیر بین ۳۷
۲ -۱ -۳ : لوازم ماهیت ۳۸
۲ -۲ : تقسیمی دیگر برای لوازم. ۳۸
۲ -۲ -۱ : لازم صریح و غیر صریح ۳۸
۲ -۲ -۲ : لازم طبعی ۴۰
۲ -۲ -۳ : لازم عرفی ۴۱
۲ -۲ -۴ : لازم عقلی ۴۱
۲ -۲ -۵ : لازم قانونی ۴۱
۲ -۳ : لوازم عقد. ۴۲
۲ -۳ -۱ : لازم ذات ۴۲
۲ -۳ -۲ : لازم اطلاق. ۴۲
بخش دوم : حقوق خانواده و بررسی اجرای قاعده تلازم اذن در شی ء و لوازم در شاخه های مختلف آن بر اساس قانون مدنی
فصل اول : بررسی اجرای قاعده در انعقاد نکاح و اعلام اراده به وسیله وکیل
۱ -۱ : کلیات و تعاریف. ۴۳
۱-۱-۱ : وکالت و انواع آن. ۴۳
۱ -۱ -۲ : ضمانت اجرای تجاوز وکیل از اختیارات خود. ۴۶
فصل دوم : بررسی اجرای قاعده در مورد حقوق و تکالیف قانونی زوجین نسبت به یکدیگر با تکیه بر قانون مدنی
۲ -۱ : لزوم حسن معاشرت زوجین نسبت به یکدیگر و ضمانت اجرای تخلف. ۴۹
۲ -۱ -۱ : بررسی قاعده در مورد مطروحه بر اساس قانون مدنی و شرع و فقه و ضمانت اجرای تخلف از حسن معاشرت و حقوق مرتبط با آن. ۵۰
۲ -۲ : حقوق و تکالیف ناشی از ریاست زوج بر خانواده ۵۲
۲ -۲ -۱ : مفاهیم. ۵۳
۲ -۲ -۱ -۱ : حق و تعریف آن. ۵۳
۲ -۲ -۱ -۱ -۱ : حق از منظر لغوی ۵۳
۲ -۲ -۱ -۱ -۲ : حق از منظر اصطلاحی ۵۳
۲ -۲ -۱ -۱ -۳ : حق از منظر فقهی ۵۵
۲ -۲ -۱ -۲ : تکلیف و تعریف آن. ۵۵
۲ -۲ -۱ -۲ -۱ : تکلیف از منظر قرآن کریم. ۵۵
۲ -۲ -۱ -۲ -۲ : تکلیف در علوم اسلامی ،فقه و حدیث ۵۶
۲ -۲ -۱ -۳ : حقوق و تکالیف از نگاه دین ۵۷
۲ -۲ -۲ : دیدگاه های مختلف در مورد مفهوم و فلسفه ریاست زوج. ۵۸
۲ -۲ -۲ -۱ : بررسی فقهی و حقوقی ریاست زوج. ۶۰
۲ -۲ -۲ -۱ -۱ : بررسی فقهی ۶۰
۲ -۲ -۲ -۱ -۲ : بررسی حقوقی ۶۱
۲ -۳ : اختیارات زوج و بررسی قاعده اذن در شیء اذن در لوازم آن در هر یک ازاختیارات ۶۳
۲ -۳ -۱ : اختیار زوج در تعیین مسکن و ادله آن و اجرای قاعده اذن در شی ء ۶۳
۲ -۳ -۱ -۱ : تکالیف زوجه برای اقامت در منزل زوج و اجرای قاعده ۶۵
۲ -۳ -۱ -۲ : اذن به زوجه در تعیین مسکن ۶۵
۲ -۳ -۲ : امکان منع زوجه از اشتغال منافی مصالح خانوادگی توسط زوج و بررسی اجرای قاعده در آن. ۶۸
۲ -۳ -۲ -۱ : حق اشتغال زوجه در اسلام. ۶۹
۲ -۳ -۲ -۲ : حق اشتغال در قوانین ۷۲
۲ -۳ -۲ -۲ -۱ : حق اشتغال و تحلیل آن در قانون اساسی ۷۲
۲ -۳ -۲ -۲ -۲ : حق اشتغال و بررسی آن در قوانین عادی ۷۳
۲ -۳ -۲ -۲ -۳ : محدودیتهای اشتغال زوجه در قوانین ۷۴
۲ -۳ -۲ -۲ -۴ : قلمرو ریاست شوهر در خصوص اشتغال زن و ایجاد ممنوعیت از اشتغال در قوانین ۷۴
۲ -۳ -۲ -۲ -۴ -۱ : مطلق نبودن اختیار زوج در منع زوجه از اشتغال طبق قانون مدنی و تحلیل و بررسی آن. ۷۴
۲ -۳ -۲ -۳ : قاعده اذن در شی ء و اذن در لوازم آن و شروط زوج برای مخالفت با شغل زوجه. ۷۵
۲ -۳ -۲ -۳ -۱ : مغایرت شغل زوجه با مصالح خانواده ۷۵
۲ -۳ -۲ -۳ -۲ : تنافی شغل زوجه با حیثیت زوج. ۷۶
۲ -۳ -۲ -۴ : شرط اشتغال زوجه از نظر فقهی و حقوقی و آراء فقهای معاصر. ۷۷
۲ -۴ : روابط مالی زوج و زوجه و اجرای قاعده ۸۰
۲ -۴ -۱ : نفقه و اجرای قاعده اذن در شی ء . ۸۰
۲ -۴ -۲ : اذن زوجه به زوج برای تصرف در جهیزیه. ۸۲
۲ -۴ -۳ : اذن زوجین به یکدیگر یا ثالث برای تعیین مهریه. ۸۴
۲ -۴ -۴ : اذن زوج برای پرداخت هزینه مخارج متعادل زندگی مشترک (بررسی ماده ۳۰ قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱ ) ۸۵
۲ -۵ : حضانت ۸۶
۲ -۵ -۱ : مفهوم و ماهیت ۸۶
۲ -۵ -۲ : قابلیت تفویض و دامنه آن ( ماده ۷۲ ۱۱ و ۱۱۶۸ قانون مدنی ) ۸۷
۲ -۵ -۳ : بررسی امکان خروج صغیر و مجنون محل اقامت تضرر و بررسی ماده ۴۲ قانون حمایت از خانواده ۹۱
۲ -۵ -۴ : بررسی حق اقامه دعوا برای مطالبه نفقه طفل و محجور توسط هر کس که نگهداری وی را بر عهده دارد (مطابق ماده ۶ قانون حمایت خانواده ) ۹۲
۲ -۶ : شروط ضمن عقد نکاح. ۹۵
۲ -۶ -۱ : کلیات و تعاریف. ۹۵
۲ -۶ -۲ : مفهوم شرط و ضمانت اجرای تخلف از آن. ۹۵
۲ -۶ -۲ -۱ : شرط از منظر لغوی ۹۵
۲ -۶ -۲ -۲ : شرط از منظر اصطلاحی ۹۶
۲ -۶ -۲ -۳ : شرط از منظر فقهی ۹۶
۲ -۶ -۳ : شروط ضمن عقد نکاح و دامنه اجرایی آن بر اساس قاعده اذن در شی ء ۱۰۰
بخش سوم : امور عبادی و انحلال نکاح با بررسی قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم در هر یک
فصل اول : بررسی اذن زوج به زوجه در امور عبادی و قاعده اذن در شیء .
۱ -۱ : روزه مستحبی ۱۰۱
۱ -۱ -۲ : حج و حالات مختلف مسافرت زن از نظر فقهی و کسب اذن از شوهر. ۱۰۶
۱ -۱ -۳ : اعتکاف و اجرای قاعده ۱۰۷
۱-۲ : انحلال نکاح و بررسی قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم آن است ۱۰۷
۱-۲ -۱ : فسخ و طلاق. ۱۰۷
فصل دوم : نتیجه گیری و پیشنهادات
۲ -۱ : نتیجه گیری ۱۲۰
۲ -۲ : پیشنهادات ۱۲۲
۲ -۳ : منابع و ماخذ. ۱۲۴
الف : کتب فارسی ۱۲۴
ب : کتب عربی ۱۲۷
ج : مقالات ۱۳۰
د : پایان نامه ها ۱۳۱
ر : منابع اینترنتی ۱۳۲
چکیده انگلیسی ۱۳۳
چکیده
مقدمه
قاعده اذن در شی اذن در لوازم آن است در زندگی اجتماعی و روابط افراد با یکدیگر به طور گسترده در گذشته و حال مورد استفاده عقلاء بود ، و شارع نیز از آن منع نکرده بنابر این این قاعده ، قاعده عقلائی است بالتبع این قاعده در حقوق خانواده که از اهمیت زیادی برخوردار است وجود دارد و به این معنی است که اذن در حقوق خانواده تنها به آنچه که در عبارت اذن دهنده آمده محدود نمی گردد بلکه مواردی مانند لوازم ذاتی ، عقلی و عرفی نیز شامل این اذن خواهد بود . با توجه به اهمیت این قاعده و وجود آن در حقوق خانواده محقق پژوهش خود را تحت عنوان بررسی قاعده تلازم اذن در شی و لوازم در حقوق خانواده به رشته تحریر در آورده و بحث را با ذکر بیان مساله آغاز کرده است .
۱-۱ : بیان مساله
اهمیت خانواده و لزوم حفظ ، دوام ، پایداری و رشد آن منجر به توسعه و رشد پایدار هر جامعه و در نهایت حتی جامعه جهانی به کسی پوشیده نیست .به همین جهت رسیدگی به امور خانواده مورد توجه حاکمیت در تمام جوامع می باشد .به هر حال باید پذیرفت تفسیر و تبیین شرح وظایف زوجین در روابط بین ایشان و نسبت به امور خانواده به جهت خاص بودن این وظایف نسبت به سایر مسئولیت های اجتماعی پیچیده تر بوده و حتی می تواند بعضا محل سوال باشد .از جمله این مسائل ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی است که مقرر می دارد : ” در روابط بین زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است ” قطعا تفسیر این ریاست به عنوان یکی از اعضاء خانواده متفاوت از تفسیر همین سمت در یک شرکت تجاری است ، چرا که اساسا منظور از ایجاد ارزش افزوده در خانواده متفاوت از ایجاد همین ارزش در شرکت تجاری است ؛ چون بعد معنوی خانواده و توجه به رشد مفاهیم معنوی در محیط خانواده باعث پیچیدگی تفسیر چنین تعابیر و مفاهیمی می گردد .
آنچه در موضوع تحقیق حاضر مورد بررسی خواهد گرفت ،بررسی اجرای قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم آن است در حقوق خانواده می باشد .به طور مثال آنجا که به شکل شرط ضمن عقد نکاح زوج به زوجه تعیین مسکن را ناظر به استثناء پیش بینی شده در قسمت اخیر ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی را می دهد .این حق و اجرای آن چه حد و مرزی دارد و آیا باید این حق را به شکل یک حق هدف دید یا آن را با توجه به هدف تشکیل خانواده تفسیر اجراء کرد ، یعنی آیا زوجه با داشتن چنین حق عامی می تواند برای زندگی که به طور مثال در ایران تشکیل شده است منزلی در کشور نروژ انتخاب کند یا حتی برای زندگی که با وسع مادی متوسط روبه پایین زوج و با علم به این وضع معشیتی شکل گرفته ، منزلی در منطقه گران قیمت شهر انتخاب نماید و به این بهانه و به دلیل عدم توانایی مرد از تمکین عدول ورزیده و ادامه حیات خانواده را تهدید نماید ؟ یا در سایر موارد ، مثلا جائیکه زوج به زوجه حق طلاق می دهد و یا به تعبیری حین العقد یا حتی پس از آن زوج به زوجه وکالت در طلاق می دهد ؛ چطور ؟ زوجه در اجرای مفاد این وکالت تا کجا آزاد است و حدود اختیارات او چقدر است ؟ یا جائیکه زوج به زوجه برخلاف ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی حق انتخاب و اشتغال به هر شغلی را می دهد یا حتی در چهارچوب ماده ۱۱۱۹ همان قانون اختیارات و اذنی را به طرف مقابل در چهارچوب شرط ضمن عقد می دهند .
۱ -۲ : اهمیت و ضرورت تحقیق
اهمیت این تحقیق از آنجا بسیار نمود پیدا می کند که اثر عملی تعیین اجرای قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم آن است می تواند در دوام یا سقوط بنیان خانواده تاثیر داشته باشد .چرا که اگر به طور مثال زوجه ماذون در تعیین محل سکنی زندگی مشترک را ماذون مطلق و بلاقید بدانیم ، سوء استفاده مشارالیه از این اذن و حق می تواند بنیان خانواده را تهدید کند لذا بر آنیم تا در این تحقیق به این مهم بپردازیم .
۱ -۳ : سوالات تحقیق
– سوال اصلی
۱ : تعارض و تقابل اختیارات ماذون در چهارچوب قاعده مورد بحث با اهمیت حفظ بنیان خانواده چگونه قابل جمع یا حل است ؟
-سوالات فرعی
۱ : تاثیر پذیری حدود اجراء قاعده اذن در شی اذن در لوازم آن است از عرف و عادات مسلم در حقوق خانواده ، تا چه میزان تحدید کننده لوازم آن است ؟
۲ : رابطه تفسیر موسع قاعده مبحوث عنه در حقوق خانواده با سوء استفاده از حق چیست ؟
۱ -۴ : فرضیات تحقیق
-فرضیه اصلی
۱ : به نظر می رسد عرف و عادت از یک سو و اخلاق حسنه منجر به لزوم حفظ بنیان خانواده ،تحدید کننده اختیار حاصل از قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم آن است در حقوق خانواده می باشد و به این شکل می تواند حل کننده تعارض باشد .
-فرضیات فرعی
۱ : به نظر می رسد به دلیل نقش چشمگیر عرف و عادت در نظام حقوقی ما و نیز احترام ویژه جامعه برای آن اجرای قاعده اذن در شی ء اذن در لوازم آن است ناشی از تاثیر پذیری بسیار زیاد آن حتی در جامعه قضات محاکم خانواده تحدید شده و بعضا منجر به متروک شدن ضمنی قوانین متاثر از قاعده ولی مغایر عرف مسلم و حتی اصلاح آنها میگردد .
۲ : تفسیر موسع و نیز اجراء و امتثال قاعده مبحوث عنه به دلیل گسترش دامنه اختیارات صاحب اذن ممکن است بعضا طریق سوء استفاده ماذون را سهل می سازد و این با فلسفه این قاعده و اساسا عدالت محوری فقه و حقوق مغایر بوده و در حقوق خانواده می تواند حتی باعث اضمحلال بنیان خانواده گردد .
۱ -۵ : اهداف تحقیق
الف) اهداف علمی
تجزیه و تحلیل علمی و تدقیق در مباحث مرتبط با موضوع و پاسخ دهی به سوالات و ابهامات موجود در این زمینه
ب) اهداف کاربردی
