مشتریان نیز در حالی که روی صندلی های راحتی خود نشسته اند، کالاها و قیمتهای مختلف آن را از روی کاتالوگ با هم مقایسه می‌کنند و بدون اینکه مجبور باشند منزل خود را ترک کنند، کالای مورد نیاز خود را سفارش داده و دریافت می‌کنند.

بازاریابی مستقیم برای فروشندگان امکان زمان بندی ارسال پیام را فراهم می‌کند، به طوری که هر پیام درست در زمان مناسب در دست مشتریان بالقوه قرار می‌گیرد. همچنین مسائل محرمانه باقی می ماند، زیرا کالایی که بازاریاب عرضه می‌کند و خط مشی اتخاذی او، دور از چشم رقبا باقی می ماند. مزیت دیگر برای ‌فروشنده این است که می‌تواند با هر مشتری رابطه پایدار و همیشگی برقرار کند مثلاً برای والدین جدید به طور مرتب نامه های پستی ارسال کند که در آن لباسهای جدید، انواع اسباب بازی و سایر محصولاتی که برای کودکان در حال رشد ایشان مورد نیاز است، معرفی می‌شوند.

• فروش مستقیم :

فروش خانه به خانه، یکصد سال پیش با دوره گردی^[۳۲] آغاز شد و هم اکنون به صنعت عظیم تبدیل شده است .

از مزایای آن راحتی برای مصرف کننده است و از معایب آن هزینه های زیاد استخدام، آموزش، حقوق و مزایای فروشندگان است که موجب افزایش قیمت کالاها می‌شوند. با پیشرفت‌های تکنولوژیکی اخیر ‌در مورد ‌بازاریابی مستقیم متقابل، فروش خانه به خانه ممکن است در آینده جای خود را به تلفن، تلویزیون یا کامپیوتر خانگی بدهد.

• فروش اتوماتیک :

امروزه با بهره گیری از تکنولوژی عصر فضا و کامپیوتر، طیف گسترده ای از کالاهای راحتی نظیر سیگار، نوشیدنی های مختلف، شکلات، روزنامه، مواد غذایی، انواع خوراکی های سرپایی، پیتزا، نوار ویدیوئی و کاست و …. را به طور اتوماتیک از طریق ماشین‌های اتوماتیک به فروش می‌رسد.

در این ماشین‌ها که شبانه روزی عمل می‌کنند، هزینه اقلام بالا و در نتیجه قیمت‌ها بالا است. همچنین باید تحمل خرابی های دستگاه را داشته باشد و بپذیریم که امکان مرجوع کردن هم وجود ندارد (Kotler & Armestrong . 2003: 471)

۲-۱-۵ -۲-۱ -۲ : آینده خرده فروشی :

به طور کلی می توان گفت در آینده، رقابت در زمینه خرده فروشی افزایش چشم گیری خواهد داشت. در این زمینه رقابتی، موفقیت با کسانی است که بتوانند کالاهای با کیفیت بالاتر را با قیمت ارزانتر و با مکانیزمی روان در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. در کشور ما پیش‌بینی می شود که تعداد پارتمان استورها و فروشگاه های زنجیره ای افزایش یابد، زیرا خرده فروشی به شکل سنتی نمی تواند مقرون به صرفه باشد. از طرفی دیگر، شیوه جدید « خرده فروشی بدون فروشگاه » هنوز در ایران به خوبی معرفی نشده است و پیش‌بینی می شود در آینده نه چندان دور، فروش از طریق پست تلفن و فاکس توسعه یابد ( محبعلی ، ۱۳۷۸ ، ۳۱۳).

۲-۱-۵-۲-۲ : عمده فروشی^[۳۳]:

عمده فروشی به مجموعه فعالیت‌هایی اطلاق می شود که هدف از آن فروش کالا و خدمات به کسانی است که برای فروش مجدد یا مصارف تجاری کالا را خریداری می‌کنند.

عمده فروشان با مشتریان تجاری و نه مصرف کنندگان سرو کار دارند و به تبلیغات، فضای عمومی، مکان، توجه کمتری نشان می‌دهند. همچنین عمده فروشان، مناطق عملیاتی بیشتری را تحت پوشش قرار می‌دهند و حجم معاملات آن ها از خرده فروشان به مراتب بیشتر است (Kotler& Armestrong . 2003: 475).

بنا به تعریف دیگر :

عمده فروش یک شخصیت حقیقی یا حقوقی است که کالاهای تولید شده در یک واحد تولیدی را در زمان تولید ، در حجم زیاد و با قیمت نازل خریداری می‌کند، آن را با تغییر شکل یا بدون تغییر شکل ظاهری، با تغییر در زمان و مکان به حلقه بعدی یعنی خرده فروشی انتقال می‌دهد، عمده فروش در جریان داد و ستد خود، با انبار کردن کالا در زمان عرضه تغییر می‌دهد، با انتقال کالا از محل کارخانه یا محل مزرعه به انبار خود در مکان تغییر می‌دهد، با افزایش قیمت و درخواست حداقل ۵ تا ۱۰% حق العمل یا سود در بهای کالا تغییر می‌دهد و بالاخره در صورتی که تغییراتی از نظر بسته بندی، تفکیک و جداسازی کالاهای فاسد یا ضایع شده از کل محموله انجام دهد، ارزش افزوده بیشتری به وجود می آورد و برای این اقدام نیز بر قیمت کالا می افزاید. عمده فروش‌ها معمولاً از قدرت مالی زیادی برخوردار است و می‌تواند به خرده فروش تسهیلات مالی اعطا کند و آن ها را در تأمین نیازهای خود خریداری بخشد ( بلوریان تهرانی، ۱۳۷۸، ۱۲۷).

علل استفاده عمده فروشان به جای فروش مستقیم به خرده فروشان عبارت است از :

• • توانایی‌های عمده فروشان امکان دستیابی تولید کنندگان به مصرف کنندگان کوچک بسیاری را فراهم می آورد و آن هم با هزینه ای نسبتاً پایین . تماس عمده فروش با خریدار بیشتر است.

• • عمده فروشان با انتخاب اقلام مختلف، ترکیب جور کالای مورد نیاز مشتریان خود را فراهم می‌کنند. بدین ترتیب کار و زحمت مصرف کنندگان به میزان قابل توجهی تقلیل می‌یابد.

• • عمده فروشان موجودی جنسی در اختیار دارند. ‌بنابرین‏ هزینه های موجودی جنسی فروشندگان کالا و مشتریان را کاهش می‌دهند.

• • تحویل کالا توسط عمده فروشان به خریداران، سریعتر انجام می شود، چون فاصله ایشان به خریداران کمتر است.

• • عمده فروشان با فروش نسیه، در واقع مشتریان خود را از نظر مالی تأمین می‌کنند.

• • عمده فروشان با قبول مالکیت کالا، مخاطراتی را می‌پذیرند ، مخاطراتی نظیر خسارت ناشی از سرقت، خرابی کالا، فاسد شدن و از مد افتادن.

• • عمده فروشان اطلاعات لازم را درباره رقبا، کالاهای جدید، تغییر قیمت‌ها، در اختیار فروشندگان کالا و مشتریان قرار می‌دهند.

• • عمده فروشان اغلب به خرده فروشان در آموزش پرسنل فروش کمک می‌کنند. کمک برای نمایش کالا در فروشگاه بهبود شکل ظاهری فروشگاه و ایجاد سیستم‌های کنترل موجودی حسابداری (Kotler& Armestrong . 2003: 477).

۲-۱-۵-۲-۲-۱ -۱ : عمده فروشان تجاری :

عمده فروشان تجاری واحدهای تجاری مستقلی هستند که مالکیت کالای مورد معامله در اختیار ایشان است. این دسته از عمده فروشان، بزرگترین گروه عمده فروشان را تشکیل می‌دهند. ۵۰% کل عمده فروشی توسط عمده فروشان انجام می شود. عمده فروشان تجاری خود شامل دو نوع اصلی عمده فروشان با خدمات کامل و عمده فروشان با خدمات محدود می‌شوند.

• عمده فروشان با خدمات کامل:

عمده فروشان با خدمات کامل، خدمات کاملی را به خریداران خود ارائه می‌دهند نظیر خرید کالا، استفاده از پرسنل فروش اعتباری، تحویل کالا و خدمات مدیریتی. عمده فروشان با خدمات کامل شامل تجار عمده فروش یا توزیع کنندگان صنعتی هستند (Kotler & Armestrong . 2003: 479).

الف – تجار عمده فروش – اکثر کالاهای خود را همراه با خدمات کامل به خرده فروشان می فروشند. دو گروه از تجار عمده فروش که در بازار نقش دارند، عمده فروشهای عمومی و اختصاصی هستند. عمده فروشهای عمومی مجموعه ای از چند خط محصول را توزیع می‌کنند، در حالی که عمده فروشان اختصاصی در توزیع یک خط محصول تخصص دارند.

ب – توزیع کنندگان صنعتی _ این گروه محصولات را به تولید کنندگان عرضه می‌کنند و ممکن است مجموعه ای از چند محصول یا یک خط محصول را توزیع کنند. بعضی از این تجار عمده فروش اقلام مربوط به نگهداری، تعمیر و لوازم یدکی و تجهیزات گوناگون را ارئه می نمایند. ( ونوس و همکاران، ۱۳۷۹: ۳۰۸ )

۲-۱-۳-۴- تئوری سلسله مراتب گزینه‌های تأمین مالی^[۲۴]

این تئوری بیان می‌کند که شرکت‌ها در تأمین مالی مورد نیاز خود سلسله مراتب معینی را طی می‌کنند. شکل گیری این سلسله مراتب نتیجه عدم تقارن اطلاعات است. طبق این تئوری در مواردی که بین مدیران و سرمایه گذاران برون سازمانی عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته باشد، مدیران تأمین مالی از محل منابع داخلی شرکت را به منابع خارج از شرکت ترجیح می‌دهند. در این تئوری برخلاف تئوری توازن ثابت یا پایدار، هیچ ترکیب بدهی به حقوق صاحبان سهام هدف از قبل تعریف شده ای وجود ندارد زیرا دو نوع حقوق مالکانه وجود دارد داخلی و خارجی، یکی در اولویت اول و دیگری در اولویت آخر، از این رو نسبت بدهی هر شرکتی نیازهای انباشته آن شرکت برای تأمین مالی خارجی را منعکس می‌سازد (بریلی و مایرز، ۱۳۸۳).

۲-۱-۳-۵- فرضیه‌های نقدی آزاد^[۲۵]

از دیگر فرضیه هایی که در مقام تشریح ساختار سرمایه برآمده و از پشتوانه تحقیقی مناسبی برخوردار است فرضیه جریان نقدی آزاد می‌باشد که در سال ۱۹۸۶ توسط جنسن معرفی گردیده است. این فرضیه بازتاب‌های مهمی برای ساختار سرمایه دنبال دارد. طبق این فرضیه، پرداخت سود سهام به سهام‌داران، جریان نقدی آزاد شرکت را کاهش می‌دهد. ‌بنابرین‏، انتظار می‌رود افزایش در سود سهام پرداختی، با کاهش دادن توان مدیران در تعقیب اهداف یا فعالیت‌های مغایر با منافع سهام‌داران، منافع سهام‌داران را افزایش دهد.

علاوه بر این، نظر به اینکه بهره و اصل بدهی جزء تعهدات ثابت شرکت بوده و باید در موعد مقرر پرداخت گردد افزایش سطح استقراض نیز جریان نقدی آزاد شرکت را کاهش می‌دهد و در واقع، اثر بدهی در پیشگیری از اهداف شخصی مدیران، بیشتر از اثر پرداخت سود سهام است زیرا در صورتی که شرکت در موعد مقرر تعهدات خود را ایفا نکند با مشکل ورشکستگی روبرو خواهد شد در حالی که کاهش یا عدم پرداخت سود سهام، مشکلات کمتری برای شرکت ایجاد می‌کند زیرا شرکت هیچگونه تعهد قانونی مبنی بر پرداخت سود به سهام‌داران ندارد. از این رو، فرضیه جریان نقدی آزاد بیان می‌دارد از آنجایی که بدهی فرصت اتلاف منابع شرکت توسط مدیران را کاهش می‌دهد روی آوردن از سهام به بدهی در تأمین منابع مالی، ارزش شرکت را افزایش خواهد داد.

۲-۱-۴- روش‌های تأمین مالی

هدف اصلی انتخاب ترکیبی از منابع مالی این است که هزینه سرمایه را حداقل و ارزش شرکت را برای سرمایه گذاران حداکثرنماید. شرکت راه های مختلفی را برای تأمین مالی در اختیار دارد که از نظر زمان سررسید به تأمین مالی کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌گردند.

۲-۱-۴-۱- تأمین مالی کوتاه مدت^[۲۶]

تأمین مالی از منابعی است که حداکثر ظرف یکسال یا کمتر بازپرداخت گردد. منابع تأمین مالی کوتاه مدت به دو دسته تقسیم می‌شوند که شامل منابع تضمین شده و تضمین نشده می‌باشند. منابع مالی کوتاه مدت تضمین نشده عمدتاًً شامل اعتبارات تجاری (خرید نسیه کالا، پیش دریافت از مشتریان، هزینه های پرداختی، وام‌های بانکی و اسناد تجاری می‌گردند. منابع مالی تضمین نشده عمدتاًً توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی و خریداران حسابهای دریافتنی تأمین مالی می‌گردند (ون هورن، ۱۹۸۹، ص ۴۴۵).

۲-۱-۴-۲- تأمین مالی میان مدت^[۲۷]

تأمین مالی از منابعی است که سررسید آن ها بیش از یکسال و کمتر از هفت سال است. بدهی‌های با کمتر از سررسید ۵ یا ۱۰ سال را جزء بدهی‌های میان مدت تلقی نموده اند. بدهی میان مدت شامل مواردی مانند اعتبار در گرفتن وام‌های مدت دار و قرارداد‌های اجاره می‌گردند ( شباهنگ، ۱۳۷۵,ص ۲۳۹).

۲-۱-۴-۳- تأمین مالی بلند مدت^[۲۸]

تامین مالی بلند مدت عمدتاً به منظور سرمایه گذاری‌های بلند مد، مانند خرید دارایی‌های جدید، احداث کارخانه‌ها و یا مدرنیزه کردن امکانات موجود مورد استفاده قرار می‌گیرند. منابع تأمین مالی بلند مدت شامل استقراض(بدهی) بلند مدت، سهام عادی و سهام ممتاز می‌گردد (شباهنگ، ۱۳۷۵، ص ۲۱۶).

۲-۱-۴-۴- تأمین مالی از طریق سرمایه استقراضی^[۲۹]

سرمایه استقراضی عمدتاً شامل وام‌های رهنی، تسهیلات بانکی، اوراق قرضه و سایر بدهی‌های بلند مدت می‌باشد که توسط بانک‌ها و مؤسسات تامین مالی و سایر اشخاص حقیقی تأمین و اعطا می‌شوند. در مجموع تأمین مالی بواسطه استقراض، مزایایی را برای شرکت به دنبال دارد. از جمله اینکه بهره بدهی‌ها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی بوده و در نتیجه صرفه جویی‌های مالیاتی به همراه خواهد داشت. از طرف دیگر تامین مالی بدین طریق سهم سهام‌داران در کنترل شرکت راکاهش نداده و در دوره تورمی بازپرداخت آن ارزان تر تمام خواهد شد. تأمین مالی از طریق بدهی صرفه نظر از مزایای ذکر شده در فوق، معایبی هم دارد. تضمین پرداخت بدهی و لزوم بازپرداخت اصل آن در سررسید و محدودیت هالی مالی که شرایط وام‌های اخذ شده بر شرکت را تحمیل می‌کند، از جمله این موارد می‌باشد. همچنین استفاده بیش از حد بدهی، ریسک ساختار سرمایه و در نتیجه هزینه سرمایه شرکت را افزایش می‌دهد (عبدالله زاده و مدرس، ۱۳۷۳، ص ۱۹۶).

۲-۱-۴-۵- تأمین مالی از طریق سهام عادی^[۳۰]

شرکت‌ها می‌توانند از طریق صدور و فروش سهام عادی به سرمایه گذارانی که قبلا سهامدار بوده اند و یا با خرید سهام جدید سهامدار شده اند، وجوه مورد نیاز خود را تامین نمایند. اگر شرکتی قصد افزایش سرمایه را داشته باشد سهام جدید را باید نخست به سهام‌داران فعلی خود عرضه نماید و بدین ترتیب هر سهامدار به نسبت سهام خود در پذیره نویسی سهام عادی جدید مشارکت نموده و از این طریق سهم مالکانه خود را در شرکت حفظ می‌کند (جهانخانی و پارساییان، ۱۳۷۴).

با توجه به اینکه میزان ریسک و هزینه سهام عادی در مقایسه با سایر راه‌های تأمین مالی بیشتر است، لذا بدیهی است که نرخ بازده مورد انتظار سهام‌داران عادی بیش از نرخ بازده مورد انتظار توقع در بدهی‌ها می‌باشد و در نتیجه تأمین مالی از طریق سهام عادی یکی از گران ترین راه‌های تأمین مالی برای شرکت به شمار می‌آید (الن شاپیرو، ۱۹۹۳، ص ۱۰).

۲-۱-۴-۶- تأمین مالی از طریق سهام ممتاز^[۳۱]

=(اضافات(کاهش) دارایی های ثابت طی دوره/ارزش بازار شرکت)*۱۰۰

=درآمد فروش

=سود تقسیمی هر سهم

=سود هر سهم

AGE=تفاوت سال tو سال تأسيس شرکت

و در نهایت برای مقایسه محافظه کاری در هر کدام از مراحل عمر شرکت از آماره t استفاده می شود.

۳-۱۰ روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این تحقیق، ابتدا نمونه ی آماری از بین جامعه ی آماری شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران، بر اساس شرایط ویژه ای که در بخش جامعه و نمونه آماری ذکر شد، انتخاب گردیده و سپس به منظور محاسبات مربوط به فرضیات و آزمون آن ها از نرم افزارهای eviews وExcel استفاده می شود.

این تحقیق از لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده است و روش آماری آن همبستگی می‌باشد که به دنبال پیدا کردن رابطه بین چند متغییر است.

نخست شرکت های عضو نمونه آماری با بهره گرفتن از متغییر های تفکیک کننده به مراحل رشد،بلوغ و افول طبقه بندی می‌شوند و سپس متغیر محافظه کاری در هر یک از حالات بررسی می شود. در مرحله آخر با بهره گرفتن از روش های آماری تحلیل همبستگی به آزمون فرضیه های پژوهش می پردازیم.روشهایآماریمورداستفادهدراینپژوهش،آمارتوصیفی،رگرسیون،همبستگی، آزمونتیخواهدبود. آزمون های آماری که بر قرار می شود به شرح زیر می‌باشد.

۳-۱۰-۱ آزمون نرمال بودن توزیع داده ها:

از آنجایی که فرض اصلی در یک مدل رگرسیونی نرمال بودن توزیع می‌باشد برای این منظور قبل از هر چیز به آزمون نرمال بودن توزیع داده ها می پردازیم.
ابتدا چولگی و کشیدگی داده ها آزمون می شود. چولگی معیاری از تقارن یا عدم تقارن تابع توزیع می‌باشد. برای یک توزیع کاملاً متقارن چولگی صفر و برای یک توزیع نامتقارن با کشیدگی به سمت مقادیر بالاتر چولگی مثبت و برای توزیع نامتقارن با کشیدگی به سمت مقادیر کوچکتر مقدار چولگی منفی است. کشیدگی یا kurtosis نشان دهنده ارتفاع یک توزیع است. به عبارت دیگر کشیدگی معیاری از بلندی منحنی در نقطه ماکزیمم است و مقدار کشیدگی برای توزیع نرمال برابر ۳ می‌باشد. کشیدگی مثبت یعنی قله توزیع مورد نظر از توزیع نرمال بالاتر و کشیدگی منفی نشانه پایین تر بودن قله از توزیع نرمال است. برای مثال در توزیع t که پراکندگی داده ها بیشتر از توزیع نرمال است، ارتفاع منحنی کوتاه تر از منحنی نرمال است.در حالت کلی چنانچه چولگی و کشیدگی در بازه (۲ ، ۲-) نباشند داده ها از توزیع نرمال برخوردار نیستند.

۳-۱۰-۲ آزمون هم خطی:

نشان می‌دهد که یک متغییر مستقل تابعی خطی از سایر متغییر های مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد ،بدین معنی است که بین متغییر های مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالا بودن R2، مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. به عبارت دیگر با وجود اینکه مدل خوب به نظر می‌رسد، ولی دارای متغییر های مستقل معنی داری نمی باشد.

توان رابطه خطی بین متغییر های مستقل مربوط به مدل با شاخصی اندازه گیری می شود که تلرانس نامیده می شود. برای هر متغییر مستقل تلرانس نسبتی از پراکندگی نسبی از پراکندگی آن متغییر است که توسط روابط خطی آن متغییر با سایر متغییر های مستقل موجود در مدل نوجیه نمی شود. با توجه به اینکه تلرانس یک نسبت است ،مقدار آن بین صفر و یک تغییر می‌کند مقدار نزدیک به یک ‌به این معنی است که در یک متغییر مستقل بخش کوچکی از پراکندگی آن توسط سایر متغییر های مستقل اثبات می شود. مقدار نزدیک به صفر ‌به این معنی است که یک متغییر تقریباً ترکیب خطی از سایر متغییر های مستقل است و داده ها دارای رابطه خطی مشترک چندگانه هستند.

۳-۱۰-۳ آزمون ضریب همبستگی:

ضریب همبستگی معیاری برای بیان میزان رابطه ی بین دو متغیر است که از فرمول زیر به دست می‌آید :

در مطالعه میزان ارتباط بین دو متغیر بر حسب این که دو متغیر از چه رده ای باشند یکی از سه ضریب همبستگی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ضریب همبستگی خطی پیرسون

ضریب همبستگی اسپیرمن

ضریب همبستگی کندال (ناپارامتری)

۳-۱۰-۴ آزمون معنی داری ضریب همبستگی:

می‌خواهیم صفر بودن یا نبودن ضریب همبستگی جامعه را آزمون کنیم.(که بهآزمونمعنیداری ρ معروفاست.)

:آماره آزمون

برای انجام این آزمون لازم است علاوه بر فرض نرمال بودن متغیر y، این فرض را هم کنیم که x نیز متغیر تصادفی با توزیع نرمال است.اگر فرض صفر رد شود نتیجه گیری خواهیم کرد که x ، y به صورت خطی به یکدیگر وابسته هستند.

۳-۱۰-۵ آزمون دوربین-واتسون (Durbin-Watson)

یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مدنظر قرار می‌گیرد، استقلال خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد. به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین- واتسون استفاده می‌شود

آزمون دوربین واتسون ( durbin-watson) یکی از مشهورترین آزمون ها برای تشخیص خود همبستگی است.

محدودیت های آزمون دوربین واتسون:
این آزمون تنها خود همبستگی از درجه اول را نشان می‌دهد.
برای به کار بردن این آزمون هیچ مشاهده ی گم شده ای نباید وجود داشته باشد.
متغیر با وقفه از نوع وابسته نباید در سمت راست مدل وجود داشته باشد.
مدل رگرسیونی باید عرض از مبدأ داشته باشد.

۳-۱۰-۶ آزمون مقایسه دو گروه نمونه

در این مرحله بعد از اینکه محافظه کاری در هر یک از دسته شرکت ها محاسبه شد به مقایسه مقدار محافظه کاری در هر دسته پرداخته و با بهره گرفتن از آماره t معنی داری این تفاوت ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

۳-۱۱ خلاصه فصل

در این فصل بعد از بیان مقدمه به بیان روش تحقیق پرداخته و بعد جامعه و نمونه آماری و قلمرو زمانی تحقیق را بیان کردیم. و بعد از آن به بیان ابزار های گرد آوری اطلاعات پرداختیم . و سپس به توصیف سوالات و فرضیه های تحقیق که هدف اصلی این تحقیق می‌باشد پرداختیم. و متغییر هایی را که با آن ها روبرو هستیم را شرح دادیم و روش محاسبه آن ها را توضیح بیان داشتیم. و در گام بعدی به بیان مدل تحقیق پرداختیم. و بعد روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات را بیان می‌کردیم.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱مقدمه

این مدل از نتایج تحقیق شش ساله گرینسپن و همکاران در سال ۱۹۸۷ الهام گرفت که در آن به بررسی خانواده های در معرض خطر و کودکان دارای چالش تحولی در طی دوران نوزادی و کودکی پرداختند. مدل تحولی- تفاوت‌های فردی مبتنی بر ارتباط، چهارچوبی نظری و کاربردی برای مداخله ای جامع است که به بررسی ظرفیت‌های تحولی عملکردی کودکان با توجه به شیوه پردازش مبتنی بر مشخصات بیولوژیکی، روابط خانوادگی و الگوهای تعاملی منحصر به فرد کودکان می پردازد (گرینسپن،۲۰۰۳).

طبق این دیدگاه، هیجانات در رشد تحول ۱ و سلامت روان ۲ آدمی نقش بارزی دارند. تاثیرات فراوان مبادلات هیجانی بر ظرفیت های پایه و بنیادینی چون شکل گیری ارتباط ها، عزت نفس و کنترل تکانه ها از لحاظ علمی تأیید شده است (هاشم زاده،۱۳۹۱).

بسیاری از رویکردهای تحولی نگر، تنها بر نشانه یا نشانگان مرضی کودک تمرکز دارند اما رویکرد تحولی- تفاوت های فردی مبتنی بر روابط (DIR)، علاوه بر نشانگان مرضی، بر جایگاه تحول فرد و نشانگان سلامت روانی فرد نیز تمرکز دارد و طبق آن هر رفتار فرد نتیجه کار همه اعضای تیم ارگانیسم است. همچنین در این رویکرد ابعاد انسانی از یکدیگر مجزا نیستند که در بررسی تحول بتوان تنها بر روی نشانه یا نشانگان مرضی تمرکز نمود. اختلال در این رویکرد نتیجه خارج شدن از مسیر طبیعی تحول است و کودکی که رشد طبیعی متناسب با سنش نداشته باشد دچار اختلال می شود و به اصطلاح از مسیر تحول منحرف شده است. در این رویکرد، پلکانی تحولی به نام سطوح رشد هیجانی کارکردی ترسیم می شود که رشد طبیعی و به هنجار کودک، مستلزم گذر از این پلکان تحولی می‌باشد. انحراف کودک از مسیر طبیعی رشد در هر مرحله، امکان بروز اختلال یا اختلالاتی را در آینده، افزایش می‌دهد. ‌بنابرین‏ شناسایی نقطه یا نقاط ایجاد کننده انحراف برای جهت درمان هر چه سریعتر کودک مؤثر بوده و از این طریق می توان وی را به مسیر اصلی رشد بازگرداند (گرینسپن،۲۰۰۶).

طبق دیدگاه گرینسپن (۲۰۰۶)، رویکرد (DIR) دارای سه مؤلفه‌ اصلی می‌باشد که عبارتند از:

۱- سطح رشد هیجانی کارکردی (D)

۲- تفاوت های فردی در حس، تعدیل، پردازش و طرح ریزی حرکتی (I )

۳- روابط و تعاملات (R ).

در ادامه به تفصیل هریک از این موارد مورد بحث قرار می‌گیرد.

۲-۴-۳-۱٫ رشد هیجانی کارکردی (D)

این پلکان تحولی ‌به این دلیل «هیجانی کارکردی» نامیده شده است که آن ها بسیاری از توانمندی های دیگر کودک را هماهنگ می‌سازند. در واقع این هیجانات هستند که ابعاد مختلف وجود آدمی مثل حواس، عضلات، حافظه، توجه و غیره را سازمان می‌دهند و تعیین می‌کنند که کودک به توانایی هایی همچون به کارگیری سیستم حرکتی و ماهیچه برسد. تنها یک اسباب بازی مطلوب و یک کشش هیجانی است که می‌تواند کودک را به جستجوی آن بکشاند و این جستجو و یافتن، مهارت حل مسئله دیداری- شنیداری و ادراکی- حرکتی نوزادان را رشد می‌دهد. گرینسپن معتقد است که هیجان رهبر تیم رفتار است و تمام رفتارها را تنظیم می‌کند. وی معتقد است که هیجان به دلیل واقعیتی که به رمزگردانی دو گانه مشهور است نقش تنظیم کنندگی دارد. مغز از هر تجربه حسی، دو نوع رمزگردانی انجام می‌دهد. رمز گردانی حسی و رمز گردانی هیجانی یعنی مغز همزمان که از محیط، محرک ها را دریافت می‌کند پردازش هیجانی نیز انجام می‌دهد که آیا این حس خوشآیند بود یا نه. ‌بنابرین‏ از همان لحظات اول عمر این هیجانات هستند که بخش های مختلف ذهن نوزاد را هماهنگ می‌کنند و آن را قادر می‌سازد تا با دیگران و به شیوه ای منسجم عمل نماید (گرینسپن،۲۰۰۶).

هدف مداخلات درمانی که همخوان با نظریه تحولی- تفاوت های فردی مبتنی بر ارتباط عمل می‌کنند، کمک به کودکان در رسیدن به مراحل تکاملی در رشد عاطفی و ذهنی است. کودکی که بتواند مراحل تکاملی خود را به خوبی پشت سر بگذارد و از این مسیر منحرف نشود، به سلامت روان خود دست خواهد یافت. در واقع مداخلاتی که به درمان تعامل والد- کودک می پردازند، باید مهارت های کلامی، حرکتی و یا شناختی را به صورت منفرد هدف قرار ندهند و در عوض این حوزه را با تأکید بر تحول هیجانی مد نظر قرار دهند (امین یزدی،۱۳۹۱).

۲-۴-۳-۲٫ تفاوت های فردی (I)

کودک تحت تاثیر عوامل ژنتیک، اثرات دوران بارداری و یا بعد از تولد، در قابلیت های احساس، ادراک، پردازش و سازماندهی با یکدیگر تفاوت دارند. این تفاوت‌های فردی بر چگونگی عملکرد کودکان اثر می‌گذارند و در واقع بسته به چگونگی دریافت، پردازش و سازماندهی اطلاعات ورودی حسی، رفتار آنان تغییر می‌کند. در واقع رویکرد (DIR) معتقد است که تفاوت های افراد به سیستم عصبی آن ها بر می‌گردد. سیستمی که اطلاعات را از محیط بیرون دریافت می‌کند، پردازش کرده و به بدن دستور اجرا می‌دهد . کودکان با ظرفیت های زیستی متفاوت وارد تعامل با دیگران می‌شوند و در نتیجه تعاملات تاثیرات متفاوتی بر آن ها می‌گذارد. البته عوامل زیستی سرنوشت نهایی فرد نیستند بلکه پتانسیلی برای نوعی از تعامل هستند. اختلال و یا بهداشت روانی و رشد روانشناختی تحت تاثیر تفاوت‌های فردی و در تعاملی پویا با محیط تربیتی رخ می‌دهند (گرینسپن و شانکر،۲۰۰۴).

۲-۴-۳-۳٫ روابط و تعاملات ®

نتایج پژوهش‌های اخیر که نشان دهنده اهمیت سال‌های اولیه کودکی بر تحول آینده او است، موجب تمرکز بیشتری بر تجارب اولیه و به ویژه روابط کودک با مراقبت اولیه خود شده است. این پژوهش ها نشان داده که روابط حمایت کننده اولیه کودک- مراقب می‌تواند هموار کننده مسیر تحولی آینده کودک به ویژه در زمینه مهارت های اجتماعی و سلامت روانی باشد (سید موسوی و همکاران،۱۳۹۲). در واقع می توان گفت ترمیم مشکلات کودکان آن هم توسط کسی که خود در درون چرخه نگرانی ها قرار دارد یعنی والدین، می‌تواند به نحوی سیکل معیوب رفتارها را دچار نوسان یا تغییر کند (تکلوی،۱۳۹۰).

۲-۴-۴٫ درمان مبتنی بر تعامل والد – کودک

درمان مبتنی بر تعامل والد- کودک (PCIT)، یک رویکرد درمانی است که تکنیک‌های رفتاری و سنتی را در درمان مشکلات رفتاری کودکان، یک‌پارچه می‌کند. درمان تعامل والد- کودک، درمانی است که از لحاظ تجربی مورد حمایت بوده و برای درمان اختلالات رفتاری در کودکان و خانواده‌هایشان طراحی شده‌است. هدف از ایجاد درمان تعامل والد – کودک این بود که از سوء رفتاری که والدین با فرزندانشان دارند، جلوگیری به عمل آید (کندی و همکاران،۲۰۱۴).

این درمان به والدین کمک می‌کند تا با کودکانشان روابطی گرم و پاسخگرانه برقرار سازند و رفتارهای کودک را به طور موثرتری مدیریت نمایند. درمان تعامل والد- کودک بر این فرض استوار است که بهبود تعامل والد- کودک منجر به بهبود عملکرد خانواده و کودک خواهد شد (فوت و همکاران،۱۹۹۸).

اقدام به وضع تحریم‌های یک‌جانبه علیه هر کشوری می‌تواند با ۵ سند مهم بین‌المللی در تعارض باشد:

۱٫ منشور ملل متحد

۲٫ اعلامیه جهانی حقوق بشر

۳٫ اعلامیه سازمان ملل در خصوص اصول حقوق بین‌الملل ناظر بر روابط و همکاری‌های دوستانه بین دولت ها

۴٫ قطعنامه‌های متعدد در خصوص ممنوعیت اقدامات یک جانبه

۵٫ قطعنامه‌های متعدد در خصوص تقویت همکاری بین‌المللی در زمینه حقوق بشر.^[۸۹]

علاوه بر آن، ادبیات غنی سیاسی به کار رفته توسط سازمان ملل تأکید بر احترام به حقوق بشر، توسل به داوری، تحقیق، حقیقت‌یابی، ضرورت افزایش همکاری‌های بین‌المللی و خودداری از توسل به اقدامات یک‌جانبه اقتصادی یا نظامی دارد. کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل در سال ۱۹۹۷ خاطر نشان کرد که واضعان تحریم‌های اقتصادی باید تضمین کنند که به حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمعیت هدف آن گونه که در میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آمده است، احترام بگذارند. ‌بنابرین‏ اثر تحریم‌ها ‌به این حقوق اساسی صدمه بزنند، قابل توجه نیستند و بدون شک باید آن ها را غیر انسانی و ناقض اصول پذیرفته شده بین‌المللی در نظر بگیریم.

۳ـ۷ سازمان ملل و تحریم‌ها

سازمان ملل اعضای آن نیز تحریم‌هایی را تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد اجرا می‌کنند. ماده ۴۱ منشور تصریح می‌کند:

شورای امنیت می‌تواند در خصوص اقداماتی متضمن استفاده از نیروی مسلح نباشد به منظور اجرای تصمیمات خود استفاده کند و از اعضای سازمان ملل متحد بخواهد که چنین اقداماتی را اعمال کنند. این در صورتی است که شورا باید طبق ماده ۳۹ وجود تهدید نسبت به صلح، نقض صلح یا یک اقدام تجاوزکارانه احراز کند و تحریم‌ها صرفاً با هدف حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین‌المللی وضع شوند. تحریم‌های اقتصادی تحمیلی توسط سازمان ملل نیز نباید شامل غذا، دارو و دیگر اقدام بشر دوستانه شوند و همان‌ طور که گفته شد سازمان ملل هم در اعمال تحریم‌ها دارای محدودیت‌هایی است که به آن اجازه نمی‌دهد به هر طریق و هر گونه تحریم‌ها را بر کشور‌های هدف حتی به درستی وضع نماید.

۳ـ۸ تحریم‌ها و حقوق بشر

یک نکته بسیار مهم که عمدتاًً مورد غفلت واقع می‌شود، تاثیر تحریم‌ها بر حقوق اساسی بشر است. اصول اخلاقی و مشروعیت در تحریم‌ها رعایت نمی‌شود و خود به نقض حقوق بشر منجر می‌شود. برخی استدلال می‌کنند که شورای امنیت ملزم نیست اصول عدالت و حقوق بین‌المللی را در اعمال تحریم‌ها ‌بر اساس ماده ۴۱ منشور رعایت کند. آن چیزی که به طور عمومی پذیرفته شده الزام شورای امنیت به رعایت اصول حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه بین‌المللی به هنگام وضع، نظارت و بررسی رژیم‌های تحریمی است. تحریم‌ها باید در چارچوب کلیت منشور ملل متحد نگریسته شود و بر طبق اهداف و اصول منشور که شامل ترویج حقوق بشر و هنجار‌های حاکم حقوق بین‌الملل نیز می‌شود، اعمال گردد. از طرف دیگر اجرای برخی قطعنامه‌های شورای امنیت منجر به رد دسترسی غیر نظامیان به نیازهای اولیه آنان شده و موجب رنج و درد آنان شده است. این موضوع سبب طرح این بحث شده که آیا تحریم‌های شورای امنیت موجب نقض حقوق بشر دوستانه بین‌المللی می‌شوند؟

حقوق بشر دوستانه بین‌المللی در موافقت نامه‌هایی نظیر پروتکل‌های اضافی ۱۹۷۷ کنوانسیون‌های ژنو، اعلامیه جهانی حقوق بشر و اساسنامه سازمان بهداشت جهانی منعکس شده که برای امضاکنندگان آن ها الزام‌آور است.

در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر ذکر شده که هر فرد حق یک زندگی استاندارد را از نظر بهداشت و رفاه خود و خانواده‌اش شامل غذا، لباس، مسکن و مراقبت‌های بهداشتی و خدمات مورد نیاز اجتماعی دارد. ماده ۵۴ این اعلام نیز گرسنه نگه داشتن غیر نظامیان به عنوان یک سلاح جنگی را ممنوع می‌داند. اساسنامه سازمان بهداشت جهانی نیز مفادی دارد که اعتبار تحریم‌ها بدون معافیت‌های بشردوستانه مؤثر را زیر سوال می‌برد.

«تیری میسان» در مصاحبه ۵ مارس ۲۰۱۳ خود با «ایران دی ویو» می‌گوید: [تحریم‌ها مغایر با حقوق بشر هستند و آمریکا در حالی ادعا می‌کند از حقوق بشر در دنیا حمایت می‌کند، ولی از طریق تحریم‌ها حقوق اساسی مردم ایران را نقض می‌کند. تحریم‌ها یک اقدام تجاوزکارانه و جنگی هستند. واضعان تحریم حتی تجارت دارو را نیز ممنوع می‌کنند و این حمله به حقوق بشر بوده و جای هیچ سوالی در این خصوص وجود ندارد].

تحریم‌های اقتصادی و حقوق بشر با هم سازگار نیستند و به بیراهه می‌رویم، اگر باور داشته باشیم که تحریم‌ها به بهبود حقوق بشر در کشورهای هدف کمک خواهند کرد. تحریم‌های اقتصادی مغایر روح حقوق بشر بوده، چراکه صریحاً و ضمناً شهروندان عادی کشورهای تحت تحریم را در معرض رنج و درد قابل ملاحظه‌ای قرار می‌دهد. مقیاس و شدت درد و رنج، به مجازات دسته جمعی منجر می‌شود. مجازات جمعی، مجازات گروهی از مردم برای اقدامات یک تعداد بیشتری از افراد یا گروه‌هاست. گروه مجازات شده ممکن است هیچ ارتباطی یا کنترلی بر اقدامات اشخاص یا گروه‌هایی که اقدامات آنان منجر به مجازات شده است، نداشته باشند.

۳ـ۹ اثر بخشی تحریم‌ها

در اثر بخشی تحریم‌ها نیز تردیدهای فراوانی وجود دارد. برابر یک مطالعه انجام شده، فقط یک تحریم از هر سه تحریم بعد از جنگ جهانی دوم موفق به دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده سیاسی خود شده است. از ۱۰۳ تحریم احتمالی بعد از جنگ دوم جهانی تا سال ۱۹۹۶ تعداد ۶۹ تحریم که حدوداً ۶۷ درصد آن می‌باشد ناموفق بوده‌اند ‌به این معنی است که هیچ تأثیری بر رفتارهای نامطلوب کشورهای هدف نداشته یا تأثیر کمی ‌داشته‌اند.

کشور‌هایی که قرار است با تحریم‌ها مجازات شوند، می‌توانند شرکت‌ها و کشورهای فراوان دیگری را برای تجارت بیابند که به دنبال تغییر در کشور تحت تحریم نیز نباشند. این موجب باخت آمریکا و سایر واضعان تحریم‌های یک جانبه در دو جبهه اقتصادی و دیپلماتیک می‌شود.

۳ـ۱۰ فراسرزمینی بودن تحریم‌های یک جانبه

موضوعی که در تحریم‌های یک جانبه علیه کشور‌ها نباید از منظر حقوقی در آن غفلت کرد، ماهیت فراسرزمینی بودن آن ها‌ است که از آن ها به عنوان تحریم‌های دوم یاد می‌شود. ‌بر اساس اتباع، شرکت‌ها و کشورهای ثالث نیز مجبور می‌شوند از انجام تجارت با کشور هدف خودداری کنند، وگرنه مجازات می‌شوند. تحریم دوم بر اساس صلاحیت فرا سرزمینی است و نقض قواعد بین‌المللی محسوب می‌شود. در حقیقت توسل به تحریم‌های دوم مبین فقدان اجماع بین‌المللی در خصوص تحریم‌ها علیه کشور هدف است.