گرایش :عمومی
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد تهران مرکزی
دانشکده حقوق
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش :حقوق عمومی
عنوان :
نقش وجایگاه حقوقی رییس قوه مقننه درحقوق عمومی ایران
استاد راهنما :
جناب دکتر محمد جلالی
استاد مشاور:
جناب دکترخیرالله پروین
تابستان۱۳۹۳
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست
مقدمه. ۱
بخش اول: مفاهیم و مبانی ۶
فصل اول : قوه مقننه. ۷
مبحث اول: مبانی نظری قوه مقننه. ۷
گفتاراول: شعبه تقنین و سابقه آن. ۸
بند اول: سابقه ی تاریخی ۱۲
بنددوم:تلاش مکاتب در شعبه ی تقنینی. ۱۳
گفتاردوم:نقش پارلمان درطول تاریخ۱۴
بنداول:نقش مشاوره ای۱۴
بنددوم: نقش نمایندگی.۱۵
بندسوم:نقش نظارتی. ۱۵
گفتار سوم:حدود و ثغور شعبه ی تقنینی ۱۵
بند اول: حوزه عملکرد شاکله تقنین ۱۶
بند دوم: محدودیت های شعبه تقنین ۱۶
مبحث دوم: ساختار قوه مقننه. ۱۸
گفتاراول: نظام تک مجلسی ۱۹
بند اول: دلایل برگزیدن نظام تک مجلسی ۱۹
بند دوم:ویژگی های نظام تک مجلسی ۲۰
گفتار دوم:نظام دو یا چند مجلسی ۲۱
بند اول: کشورهای فدرال. ۲۳
بند دوم: کشورهای یکپارچه. ۲۴
مبحث سوم: اصول مربوط به استقلال نهاد مجلس. ۲۵
گفتاراول: ممنوعیت جمع برخی مشاغل با نمایندگی مجلس. ۲۶
بند اول: اهمیت سمت نمایندگی ۲۶
بند دوم:دلایل ممنوعیت ۲۷
گفتار دوم:مصونیت پارلمانی ۲۸
بند اول: عدم مسئولیت ۲۹
بند دوم: تعرض ناپذیری. ۲۹
گفتارسوم:حمایت ازپارلمان دربرابراهانت۳۲
فصل دوم: جایگاه رئیس مجلس در نظام تقنینی کشور. ۳۳
مبحث اول: تشکیل مجلس شورای اسلامی ۳۳
گفتار اول : تشکیل جلسات ۳۴
گفتار دوم: هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی ۳۶
گفتار سوم: کمیسیون های مجلس شورای اسلامی ۳۹
مبحث دوم: صلاحیت تقنینی مجلس شورای اسلامی ۴۲
گفتاراول: صلاحیت تکلیفی و اختیاری ۴۲
بند اول: صلاحیت تکلیفی ۴۳
بند دوم: صلاحیت اختیاری ۴۴
گفتار دوم: محدودیت های صلاحیت تقنینی مجلس. ۴۵
بند اول: محدودیت های اختیاری ۴۶
بند دوم: محدودیت های غیر اختیاری ۴۷
مبحث سوم: صلاحیت نظارت مجلس شورای اسلامی ۵۱
گفتاراول: نظارت بیرونی ۵۲
بند اول: نظارت تقنینی و سیاسی ۵۳
بند اول :نظارت مالی و انضباطی ۵۴
گفتار دوم:نظارت درونی ۵۹
بند اول: نظارت بر کمیسیون ها و هیات رئیسه. ۵۹
بند دوم: نظارت بر کمیسیون ها و دیوان محاسبات ۶۰
بخش دوم: جایگاه رئیس مجلس شورای اسلامی درجمهوری اسلامی ایران. ۶۳
فصل اول: جایگاه و نقش رئیس مجلس در برابر قوه مجریه. ۶۴
مبحث اول:رئیس مجلس و تشکیل دولت ۶۴
گفتاراول: نظارت بر تشکیل و مسائل مهم دولت ۶۴
بند اول: تشکیل دولت ۶۶
بند دوم: مسائل مهم و مورد اختلاف در دولت ۶۷
گفتار دوم: نظارت بر نحوه فعالیت های دولت از لحاظ اطلاعی یا استصوابی بودن. ۶۸
بند اول: سوال. ۶۸
بند دوم: استیضاح. ۷۲
مبحث دوم: نقش رئیس مجلس در نظارت مالی بر دولت ۷۳
گفتاراول: تهیه و تصویب بودجه. ۷۳
بند اول: تهیه بودجه. ۷۳
بند دوم:تصویب بودجه. ۷۵
گفتار دوم: اجرای بودجه. ۷۷
مبحث سوم: نظارت رئیس مجلس بر مصوبات دولتی ۸۲
گفتاراول: قانون نحوه اجرای اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی ۸۴
بند اول: اعتبار مصوبه دولت با ایراد رئیس مجلس. ۸۷
بند دوم: ضمانت اجرای نظارت رئیس مجلس بر مصوبات دولتی ۹۴
گفتار دوم: هیات بررسی تطبیق مصوبات دولتی با قوانین ۹۵
بند اول: قانون الحاق ۵ تبصره به قانون اجرای اصل ۸۵ و ۱۳۸. ۹۶
بند دوم: نقش رئیس مجلس در این هیات ۹۸
فصل دوم:نقش رئیس مجلس در برابر سایر نهادها ۹۹
مبحث اول: شورای بازنگری قانون اساسی و اتحادیه بین المجالس. ۹۹
گفتار اول: شورای بازنگری قانون اساسی ۹۹
گفتار دوم: اتحادیه بین المجالس. ۱۰۳
مبحث دوم: شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام. ۱۰۳
گفتار اول: شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۰۳
گفتاردوم: مجمع تشخیص مصلحت نظام. ۱۰۵
مبحث سوم: سایر نهادها ۱۱۰
گفتار اول: شورای عالی امنیت ملی ۱۱۰
گفتار دوم: صدا و سیما ۱۱۱
نتیجه. ۱۱۴
منابع. ۱۱۷
مقدمه
الف- بیان مسئله
جایگاه و موقعیت رئیس مجلس تا حد زیادی خاص و منحصر بفرد است. ازسویی رئیس مجلس اولاً و بذات به روال و سیاق سایر کسانی است که برای نمایندگی مجلس شورای اسلامی در انتخابات کاندید می شوند و پس از اخذ حد نصاب لازم به عنوان نماینده پای به مجلسی می گذارند . وی نیز بدین سان نماینده مجلس می شود و در این مرحله هیچ برتری و مزیت خاصی نسبت به سایر نمایندگان ندارد اما وی پس از برگزاری انتخابات هیأت رئیسه و انتخاب شدن به عنوان رئیس مجلس شأن و جایگاه متفاوتی نسبت به سایر نمایندگان پیدا می کند که صد البته اختیارات و وظایف ویژه ای نیز بر عهده اش قرار می گیرد.
همچنین در رابطه با نقش رئیس مجلس شورای اسلامی در رابطه با قوه مجریه باید گفت که نظارت براساسنامه های مصوب دولت، آئین نامه ها و تصویب نامه های هیأت وزیران و کمیسیون های متشکل از چند وزیر بر عهده رئیس مجلس شورای اسلامی است. و نظر وی نیز در این رابطه نظر نهایی و لازم الاجرا بوده و مقرره دولتی در صورت عدم تامین نظر وی فاقد اعتبار است. با توجه به اینکه وظیفه نظارت بر مصوبات دولتی بر عهده رئیس مجلس شورای اسلامی است، مرجع تشخیص مصوبات موضوع اصول فوق از تصمیمات صرفا اجرایی شخص رئیس مجلس است.
علاوه بر آن رئیس مجلس در دیگر نهادهای نظام جایگاهی خاص دارا می باشد و به عنوان رئیس قوه قانونگذاری کشور در نهادهای مهم مانند شورای بازنگری، شورای عالی امنیت کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی عضو می باشد و در تصمیم گیری ها و سیاست های این نهادها تاثیر گذار است. بنابراین با توجه به مسائل فوق و اهمیت موضوع دراین تحقیق بر آن خواهیم شد که نقش و جایگاه حقوقی رئیس قوه تقنین را در جمهوری اسلامی ایران مورد واکاوی قرار دهیم.
ب- اهمیت موضوع
با توجه به نقش قوه مقننه و اهمیت آن در نظام حقوقی کشور و از طرفی اهمیتی که این نهاد برای مردم دارد از آن جهت که نمایندگان منتخب آنها در این نهاد قرار دارند و رئیس مجلس شورای اسلامی (قانونگذاری) یکی از این نمایندگان که تجلی حاکمیت و اراده مردم در حکومت می باشد، بررسی نقش و جایگاه رئیس مجلس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی با توجه به اینکه وی به عنوان رئیس قوه قانونگذاری و با توجه به اینکه در قانون اساسی کشور ما اختیارات ویژه ای به وی تفویض شده است که در دیگر قوانین اساسی دیده نمی شود مانند اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی، لذا واکاوی نقش و بررسی وظایف و اختیارات وی در قانون اساسی کشور حائزاهمیت بسیاری می باشد.
ج- سوالات تحقیق
۱-سوال اصلی
۱-۱:رئیس مجلس شورای اسلامی با توجه به قانون اساسی در برابر سایر قوا چه نقش و جایگاهی دارد؟
۲-سوالات فرعی
مجلس در نهادهای مقرر در قانون اساسی چیست؟
