دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
فهرست مطالب صفحه
چکیده: ۱
الف – بیان مسأله: ۲
ب – اهمیت و ضرورت پژوهش: ۴
ج- مرور ادبیات و سوابق: ۵
د – جنبه جدیدبودن ونوآوری در تحقیق: ۶
ه- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی): ۶
و– درصورت داشتن هدف کاربردی،نام بهرهوران (سازمانها،صنایع ویاگروه ذینفعان): ۷
ز- سؤالات تحقیق: ۷
ی- فرضیههای تحقیق: ۸
ک- تعریف واژهها و اصطلاحات فنی و تخصصی: ۸
ج – شرح کامل روش: ۹
ل – ساماندهی پژوهش: ۹
بخش اول. ۱۰
کلیات. ۱۰
گفتار اول: سابقه تاریخی ۱۱
۱-معاهده ۱۹۱۹ پاریس ۱۴
۱-۱-کمیته بین المللی متخصصان حقوق هوایی ۱۵
۲-معاهدات ایبروامریکن و پان امریکن ۱۵
۳-یاتا و ایکائو. ۱۶
گفتار دوم: حقوق هوایی و حقوق فضایی ۱۸
۱-منابع حقوق هوایی ۱۸
۱-۱-معاهدات بین المللی ۱۸
۱-۲-عرف ۱۹
۱-۳-دکترین. ۲۰
۱-۴-رویه قضایی ۲۱
۱-۵-اصول کلی حقوق ۲۲
گفتار سوم: ورود حقوق خصوصی به صنعت هوایی ۲۲
کنوانسیون ورشو و پروتکل های الحاقی ۲۲
۱-۱-کنوانسیون ها و پروتکل های پنج گانه ذیل مجموعاً سیستم ورشو را تشکیل می دهند که به ترتیب عبارتند از: ۲۵
۱-۲-نارسایی های سیستم ورشو. ۳۱
۱-۳-مقرررات ورشو و نیاز به روزآمد شدن. ۳۱
کنوانسیون مونترآل. ۳۲
سازمان بین الملل هواپیمایی کشوری ۳۶
سازمان حقوق هوایی ۳۶
اهداف ایکائو: ۴۰
بخش دوم. ۴۴
امنیت هوانوردی در حقوق ۴۴
ایران و بین الملل ۴۴
گفتار اول: امنیت هوانوردی ۴۴
۱-صلاحیت دولتها در حقوق بینالملل برای رسیدگی به جرائم مربوط به هواپیما ۴۵
۱-۱-اصل صلاحیت سرزمینی ۴۵
۱-۲-اصل صلاحیت شخصی ۴۷
۱-۳-اصل صلاحیت حمایتی یا حفاظتی ۴۷
۱-۴-اصل صلاحیت جهانی یا همگامی ۴۸
۲-ضرورت وجود معاهده برای جلوگیری از جرائم در داخل یا علیه هواپیمای در حال پرواز. ۵۰
۳-معاهدات مربوط به مخاطرات هواپیمایی ۵۱
۴-جرائم ارتکابی در داخل هواپیما (کنوانسیون توکیو) ۵۳
۵-قابلیت اجرای معاهده و اهداف آن. ۵۳
۶- صلاحیت دادگاهها ۵۴
۶-هواپیمای در حال پرواز. ۵۴
۷-اختیارات فرمانده هواپیما ۵۶
۸-کنوانسیون توکیو ناظر به تصرف غیرقانونی هواپیما ۵۷
۸-۱-اختیارات و وظایف دولتها ۵۸
۸-۲-استرداد مجرمین. ۵۸
۸-۳-حل و فصل اختلافات. ۵۹
۹-تصرف غیرقانونی هواپیما (کنوانسیون لاهه) ۶۰
۹-۱-قلمرو اجرا ۶۲
۹-۲-صلاحیت دادگاهها ۶۳
۹-۳-استرداد مجرم یا مظنون به ارتکاب جرم. ۶۴
۱۰-اقدامات دولتها جهت اعاده کنترل هواپیما ۶۶
۱۰-۱-حل و فصل اختلافات. ۶۷
گفتار دوم: اعمال غیرقانونی بر ضد امنیت هواپیمایی کشوری: ۶۷
۱-معاهده ۱۹۷۱ مونترال تحت عنوان اعمال غیرقانونی بر ضد امنیت هواپیمای کشوری. ۶۷
۱-۱-قابلیت اجرای معاهده. ۷۰
۱-۲-صلاحیت رسیدگی به جرم ارتکابی ۷۱
۲-اجرای معاهده ۱۹۷۱ مونترال در قضیه لاکربی ۷۲
۲-۱-واقعه قضیه لاکربی ۷۲
۲-۲-درخواست استرداد. ۷۶
۲-۳-صلاحیت تحت مقررات داخلی آمریکا ۷۷
۲-۴-صلاحیت بر مبنای معاهده ۱۹۷۱ مونترال . ۷۷
۳-کنوانسیون و پروتکل ۲۰۱۰ پکن ۷۹
۴-کنوانسیون علامتگذاری مواد منفجره پلاستیکی به منظور شناسایی ۸۲
۴-۱-ضمیمه ۱۷ کنوانسیون در خصوص حفاظت از هواپیمایی کشوری بینالمللی در برابر اعمال غیرقانونی. ۸۴
گفتار سوم: قوانین و مقررات ایران برای حفظ امنیت هواپیما ۸۶
۱-قانون مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما ۸۶
۲-قانون تشدید مجازات کبوترپرانی برای حفظ امنیت هواپیما ۸۸
۳-قانون مجازات اخلال گران در صنایع. ۸۸
۴-استفاده از علائم تقلبی در هواپیما ۸۹
۵-قابلیت اجرای قوانین جزائی ایران. ۹۰
۶-سوانح و حوادث هوایی ۹۱
۷-اهمیت تحقیق در حوادث هوایی توسط گروه تحقیق ۹۴
۷-۱-دخالت دستگاه قضایی در تحقیق در حوادث هوایی ۹۶
۸-نتایج تحقیق حوادث هوایی ۹۹
۹-اهداف تحقیق انجام شده توسط قوه قضائیه و سازمان هواپیمایی ۱۰۱
۱۰-بالا بردن آگاهی و دانش قضات و کارشناسان تحقیق قوه قضائیه. ۱۰۲
۱۱-تصویب مقررات مربوطه. ۱۰۳
بخش سوم. ۱۰۵
ثبت و تابعیت هواپیما در حقوق ایران و بین الملل ۱۰۵
گفتار اول: ثبت و تابعیت هواپیما ۱۰۶
۱-ثبت و تابعیت هواپیما در حقوق بینالملل ۱۰۷
۱-۱-تعریف هواپیما. ۱۰۷
۱-۲-مقررات مربوط به ثبت و تابعیت هواپیما در مقررات بینالمللی. ۱۰۸
۱-۳-ثبت هواپیماهای متعلق به متصدیان حمل و نقل چند ملیتی ۱۱۰
۲- ثبت و تابعیت هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری ۱۱۱
۲-۱- تعریف هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری ۱۱۱
۲-۲- شرائط و نحوه ثبت هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری ۱۱۴
ثبت انواع مختلف هواپیما ۱۱۷
تشریفات و آیین نامه ثبت هواپیماها ۱۱۸
قانون ثبت و تابعیت هواپیما ۱۲۰
ثبت موقت هواپیما ۱۲۰
ثبت مشروط هواپیما ۱۲۲
تغییر مالک هواپیما و خروج هواپیما از تابعیت. ۱۲۲
ضمانت اجرای مقررات ثبت هواپیما ۱۲۴
اجرای مقررات مربوط به هوانوردی ۱۲۵
انتقال حقوق، وظایف و تکالیف دولت ثبت کننده هواپیما ۱۲۸
گفتار دوم: حل و فصل اختلافات هوایی ۱۳۰
۱-حادثه پرواز ۰۰۷ کره و بررسی آن در ایکائو. ۱۳۴
۱-۱-اقدامات انجام شده از سوی شورای ایکائو. ۱۳۵
۱-۲-بازرسی و تحقیق ۱۳۶
۱-۳-اصلاحیه کنوانسیون شیکاگو. ۱۳۸
۲-سرنگونی پرواز ۶۵۵ ایران ایر و اقدامات معموله در ایکائو و دیوان. ۱۴۴
۲-۱-درخواست دولت جمهوری اسلامی ایران ازشورای ایکائو. ۱۴۷
۲-۲-تصمیمات شورای ایکائو در قضیه ایرباس. ۱۴۷
۲-۲-۱- جلسه فوقالعاده شورای ایکائو. ۱۴۷
۲-۲-۲- یکصدو بیست و پنجمین جلسه شورای ایکائو. ۱۴۹
۲-۲-۳- یکصد و بیست و ششمین جلسه شورای ایکائو. ۱۵۱
۳-مواضع دولتهای جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا ۱۵۲
۳-۱-موضع جمهوری اسلامی ایران ۱۵۲
۳-۲-موضع ایالات متحده آمریکا ۱۵۳
۴-رسیدگی به قضیه در دیوان بین المللی دادگستری ۱۵۶
بخش چهارم. ۱۵۹
خسارات وارده به اشخاص ثالث بر روی زمین در حقوق ایران و بین الملل ۱۵۹
گفتار اول: خسارات وارده به اشخاص ثالث روی زمین ۱۶۰
کنوانسیونهای ۱۹۳۳ و ۱۹۵۲ رم در خصوص خسارات وارده به اشخاص ثالث. ۱۶۰
کنوانسیونهای ۲۰۰۹ ایکائو در خصوص خسارات وارد به اشخاص ثالث. ۱۶۲
قابلیت اجرای کنوانسیونهای بینالمللی ۱۶۳
قلمرو اجرای کنوانسیونها ۱۶۳
مسئولیت اپراتور هواپیما ۱۶۵
خسارت وارده ناشی از هواپیما ۱۶۷
نوع مسئولیت 168
معافیت از مسئولیت 168
حدود مسئولیت 169
مسئولیت نامحدود اپراتور. ۱۷۴
اشخاصی که مستحق دریافت غرامت هستند. ۱۷۵
تضمین مسئولیت اپراتور. ۱۷۵
صلاحیت. ۱۷۶
اجرای حکم. ۱۷۷
گفتار دوم: مسؤولیت متصدی حمل و نقل در قبال تاخیر در حقوق ایران و بین الملل ۱۷۹
۱-مسؤولیت متصدی حمل و نقل در قبال تاخیر در حقوق ایران. ۱۸۰
۱-۱-مسئولیت صنعت هوایی ایران در قبال تادیه خسارت ناشی از تاخیر ۱۸۰
۱-۱-۱-عوامل درون سازمانی: ۱۸۱
۱-۱-۲-عوامل برون سازمانی: ۱۸۲
۱-۲-ابطال پروازها ۱۸۲
۲-مطالبه خسارت ناشی از تاخیر پرواز در صورت عدم اجرای کنوانسیون ورشو. ۱۸۳
۳-جایگاه تادیه خسارت تاخیر در مقررات شرکت های هواپیمایی ایران. ۱۸۶
۴-علت و مدت تاخیر. ۱۸۷
۴-۱-منشاء تاخیر ۱۸۷
۴-۲- مدت تاخیر 187
۵- اقدامات لازم در صورت وقوع تاخیر. ۱۸۸
۶ -۱- اقدامات اختصاصی: ۱۹۰
۶-۱-۱- اقدامات لازم در صورت بروز تاخیر کمتر از دو ساعت: ۱۹۰
۶-۱-۲- تاخیر بین دو تا چهار ساعت. ۱۹۰
۷-نظارت و نحوه برخورد با شرکت هواپیمایی دارای پرواز تاخیردار. ۱۹۱
۸-مطالبه خسارت ناشی از عدم پذیرش مسافر به علت تایید بلیت اضافه بر ظرفیت هواپیما ۱۹۳
۹-جایگاه کنوانسیون ورشو در تادیه خسارت تاخیر در ایران. ۱۹۴
پروتکل لاهه ۱۹۵۵ ۱۹۷
گفتار دوم: مسؤولیت متصدی حمل و نقل در قبال تاخیر در حقوق بین الملل ۱۹۸
چکیده:
با وجود گسترش و رشد چشمگیر صنعت هواپیمایی، سالیانه میلیون‌ها نفر با این وسیله سریع و نسبتاً امن مسافرت می نمایند، مسئله‌ای که هیچ‌گاه به آن توجه شایسته‌ای نشده، حقوق مسافران هواپیماست. واقعیت آن است که مسافران به حقوق خود به هنگام سفر با هواپیما آشنا نیستند. این عدم اطلاع را می‌توان اساسی‌ترین مشکل در زمینه حقوق مسافران دانست. به همین جهت، اغلب مسافران هواپیما در صورتی که با مشکلی در پرواز مواجه شوند، دچار سردرگمی شده و مسئله را پیگیری نمی‌کنند و یا در صورت پیگیری، بدون رسیدن به نتیجه‌ای آن را رها می‌کنند؛ به نحوی که این امر در عمل موجب گردیده که بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی در جهت حفظ منافع خود، این حقوق را نادیده بگیرند. این تحقیق سعی دارد تا با بررسی تطبیقی اسنادی که در سطح بینالملل مورد توافق کشورها قرار گرفته و توسط آنها تصویب شده، و نیز توصیه‌هایی که از سوی سازمان‌های بینالمللی فعال در این صنعت صورت گرفته است، به شناخت حقوق مسافران هواپیما دست یابد و سپس حقوق هواپیمایی داخلی و بین المللی را به منظور بررسی وضعیت و عملکرد آنها در خصوص رعایت حقوق مسافران با یکدیگر مقایسه کند. این تحقیق، یافته‌ها و توصیه‌هایی را ارائه کرده و با تمرکز دقیق بر روی موضوع، ضرورت اطلاع‌رسانی به مسافران و وجود یا فقدان ضمانت اجراهای لازم را بررسی کرده و و به ما در کشف ملاک صحیح و ارائه راه‌حل‌های علمی و نیز رفع خلأ‌های قانونی کمک بسزایی خواهد کرد.
واژگان کلیدی:“حقوق ایران، حقوق بین الملل، حقوق هوا و فضا، ثبت و تابعیت، کنوانسیون مونترال”
الف – بیان مسأله:
امروزه هواپیماها نقش عمده‌ای در حمل و نقل داخلی و بینالمللی ایفا می‌کنند. سالیانه میلیون‌ها نفر با این وسیله سریع و نسبتاً امن مسافرت می‌کنند و به همین جهت، این امر موجب گسترش شرکت‌ها و خطوط هواپیمایی گردیده است. در عین حال، مسئله‌ای که هیچ‌گاه به آن توجه شایسته‌ای نشده، حقوق مسافران هواپیماست. در حقیقت، هنوز مسافران نتوانسته‌اند به شناخت حقوق خود به هنگام سفر با هواپیما دست یابند. به‌عنوان مثال مشخص نیست که آیا در صورت کنسل شدن یا تأخیر در پرواز هواپیما یا ورود خسارت بدنی و مالی به مسافران، لوازم شخصی و کالاهایشان، آنها می‌توانند جبران این خسارت را مطالبه کنند؟ در صورتی که پاسخ مثبت است، چگونه، با چه شرایطی و به چه مرجعی باید مراجعه کنند؟
به همین جهت، اغلب مسافران هواپیما در صورتی که با یکی از مشکلات یادشده مواجه شوند، دچار سردرگمی شده و مسئله را پیگیری نمی‌کنند و یا در صورت پیگیری، بدون رسیدن به نتیجه‌ای، آن را رها می‌کنند. صرف‌نظر از بی‌اطلاعی مسافران از حقوق خود که می‌توان آن را اساسی‌ترین مشکل در زمینه حقوق مسافران دانست، شرکت‌های هواپیمایی نیز در جهت حفظ منافع خود از یک سو، از شناساندن حقوق مسلم مسافران به آنها خودداری می‌کنند و از سویی دیگر، این حقوق مسلم را در حد متعارف رعایت نمی‌کنند. بنابراین لزوم شناخت این حقوق و آشنا کردن مسافران هواپیما با آن و اعمال مکانیزمی به‌عنوان ضمانت اجرای رعایت این حقوق، به‌روشنی احساس می‌شود. بررسی و شناخت حقوق مسافران هواپیما، در وهله اول، مستلزم مطالعه اسنادی است که در سطح بینالملل مورد قبول کشورها قرار گرفته و توسط آنها تصویب شده است. از جمله این اسناد می‌توان به کنوانسیون ۱۹۴۴ شیکاگو، کنوانسیون ۱۹۲۹ ورشو و اصلاحات آن به موجب پروتکل‌های ۱۹۵۵ لاهه و ۱۹۷۱ گواتمالا و نیز کنوانسیون ۱۹۹۹ مونترال اشاره کرد. به موازات کنوانسیونهای بینالمللی یادشده، برخی نهادهای بینالمللی از جمله اتحادیه بینالمللی حمل و نقل هوایی (یاتا) نیز در زمینه حقوق مسافران هواپیما فعالیت‌های شایسته‌ای انجام داده‌اند که مطالعه آنها خالی از فایده نیست. اگرچه اکثر کشورها با پیوستن به کنوانسیونهای بینالمللی و عضویت در اتحادیه‌های یادشده، خود را تا حدودی ملزم به رعایت مقررات مصوب آنها کرده‌اند، اما با وجود این، در جهت رعایت بیشتر حقوق مسافران هواپیما، قوانینی تدوین و تصویب کرده‌اند که به مراتب کامل‌تر، منسجم‌تر و دقیق‌تر از مقرراتی است که کنوانسیونها و اتحادیه‌های بینالمللی رعایت آن را توصیه می‌کنند. بنابراین، بررسی مقررات وضع‌شده توسط دیگر کشورها در زمینه حقوق مسافران هواپیما و مطالعه تطبیقی آن با قوانین و رویه‌هایی که در کشور ما اجرا می‌گردد، می‌تواند به تفسیر نقاط ابهام، رفع خلأ‌های قانونی و چگونگی اعمال مکانیزمی به‌عنوان ضمانت اجرای رعایت حقوق مسافران، کمک بسزایی کند.
پس از بررسی حقوق مسافران هواپیما در اسناد مصوب کنوانسیونها و اتحادیه‌های بینالمللی و قوانین کشورهای مختلف و مطالعه تطبیقی آن، آنچه ضروری به نظر می‌رسد، مطالعه وضعیت موجود شرکت‌های هواپیمایی، اعم از شرکت‌های داخلی و خارجی، در خصوص چگونگی و نحوه رعایت حقوق مسافران است. در حقیقت، آنچه «هست» همیشه بر «باید»ها منطبق نیست. به‌علاوه، از آنجا که این تحقیق، صرفاً به تئوری‌پردازی نپرداخته و قصد دارد در عمل بخشی از مشکلات موجود در زمینه حقوق مسافران هواپیما را حل کند، اهمیت بررسی وضعیت رعایت این حقوق در حال حاضر توسط شرکت‌های هواپیمایی داخلی و خارجی، بیش از هر امر دیگری روشن خواهد شد. ترتیب فوق، نه تنها به ما در خصوص وجود یا فقدان ضمانت اجراهای لازم شناخت کاملی ارائه می‌دهد، بلکه در ارائه پیشنهادها و راهکارهای عملی چشم‌اندازی نوین پیش روی ما خواهد گذاشت. بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، مطالب این تحقیق را در سه بخش کلی ارائه خواهیم کرد. در بخش نخست، حقوق مسافران هواپیما را در اسناد مصوب کنوانسیونها و اتحادیه‌های بینالمللی و نیز مقررات کشورهای مختلف بررسی کرده و مطالعه تطبیقی جامعی خواهیم کرد. بخش دوم را به بررسی وضعیت موجود شرکت‌های هواپیمایی داخلی و خارجی اختصاص داده و در نهایت در بخش سوم، به منظور رفع پاره‌ای از مشکلات موجود در زمینه حقوق مسافران و رعایت آن در کشور، پیشنهادها و راهکارهای عملی ارائه خواهیم کرد.
ب – اهمیت و ضرورت پژوهش:
در سال های نخست استفاده از هواپیما، فقدان قوانین و مقررات یکسان در سطح بین المللی در خصوص حمل و نقل هوایی مورد توجه کشورهای بین المللی قرار گرفت که مشکلات فراوانی در این زمینه ایجاد گردید، زیرا کشورهای مختلف، هرکدام قوانین مربوط به خود را داشتند که این مساله سبب سرگردانی مسافران می شد، این امر زمانی اهمیت دوچندانی یافت که مسافری مجبور بود تا در پرواز خود از کشور مبداء به کشور مقصد، از کشور ثالثی عبور نماید و در آن کشور فرود بیاید و یا اینکه مسافری در یک پرواز هوایی دچار سانحه می شد، در این صورت در خصوص قانون حاکم بر این دعوی اختلاف نظر به وجود می آمد که آیا قوانین و مقررات کشور مبداء باید به مرحله اجرا گذاشته شود و یا کشور مقصد و یا کشوری که مسافر از آن عبور کرده باید اجرایی شود؟
امروزه نظر به پیشرفت و گستردگی جوامع بشری و سرعت در حمل و نقل کالا و مسافر، وجود قوانینی مقنن که به استفاده کنندگان از صنعت هوایی نسبت به رعایت حقوقشان اطمینان می دهد، اهمیت دوچندان یافته است. کنوانسیون ورشو در سال ۱۹۲۹ و پروتکل های آن، موافقت نامه مونترال، کنوانسیون گوادالاخارا در سال ۱۹۶۱ و کنوانسیون مونترال در سال ۱۹۹۹ هرکدام اسناد حاکم بر حقوق حمل و نقل بین الملل هوایی را مورد بررسی قرار دادند. اگرچه سال های قبل با تنظیم این معاهدات تا حدی اطمینان خاطر در این زمینه با یکسان سازی هرچه بیشتر قوانین، ایجاد شده بود اما امروزه واقعیت امر توانمندی این قوانین در جهت تامین حقوق مادی و معنوی افراد است، البته نباید این امر را دور از ذهن انگاشت که قوانین، هرچند متقن و تامین کننده حقوق افراد باشند اما بدون عزم کشورها به عنوان تابعان حقوق بین الملل، نمی توان به تضمین حقوق افراد و از طریق صرف تنها وجود این قوانین چشم داشت. در این جاست که لازم است میزان پایبندی کشورها به این قواعد بین المللی که با جان و مال اشخاص مرتبط هستند، مورد توجه قرار گیرد و توام با آن از طریق اطلاع رسانی نسبت به بایدهایی که شرکت های حمل و نقل هوایی باید مد نظر داشته باشند، مشخص شود و حد و حدود استفاده کنندگان از صنعت هوایی در زمینه حقوق مادی و معنویشان که در خلال استفاده از این صنعت مورد تعرض قرار می گیرد، کجاست؟
ج- مرور ادبیات و سوابق:
در رابطه با موضوع مورد بحث، کتب و مقالات مختلفی نوشته شده که به عنوان مثال می توان با مراجعه به برخی از کتب معتبر داخلی مانند، حقوق بین الملل هوایی آقای دکتر منصور جباری که در آن به مسائل مربوط به انعقاد قراردادهای حمل و نقل در ایران و حوزه بین الملل و توضیح درباره کنوانسیون های بین المللی مانند، ورشو و پروتکل های آن و کنوانسیون گوادالاخارا که به عامل حمل و نقل مربوط است و کنوانسیون مونترال که به یکپارچه سازی مقررات حمل و نقل مربوط است، پرداخته است و همچنین کتاب حقوق مسافران هواپیما که توسط آقایان علی اکبر گلرو و سید علی خزایی به رشته تحریر درآمده است و مطالعه برخی از مقالات معتبر داخلی نظیر قانون قابل اجرا در حمل و نقل هوایی (بررسی سوانح هوایی فکور) چاپ شده در مجله پژوهش های حقوقی، شماره نهم در سال ۱۳۸۵ و مقاله مربوط به جبران خسارت روحی و روانی در حمل و نقل هوایی، نوشته آقای منصور جباری، چاپ شده در مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی و مانند آن و مطالعه منابع انگلیسی مقالات خارجی موجود به انجام این تحقیق پرداخته و نظر به ریسک بالای خسارت های هوایی و مسئولیت هایی که شرکت های هواپیمایی از این منظر متحمل می شوند، پوشش های بیمه ای هوایی در راستای جبران خسارت استفاده کنندگان از این وسیله سریع حمل و نقلی از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود، اما با توجه به عدم رشد این نوع از بیمه ها در ایران به موازات نمونه های جهانی آن، آشنایی با مقررات صنعت هوایی چه در ایران و چه در عرصه بین الملل، امری لازم به نظر می رسد. مساله ای که در مقالات علمی و کتب حقوقی داخلی کمتر به آن پرداخته شده و امید است با این نوشتار گامی در این مسیر برداشته شود.
د – جنبه جدیدبودن ونوآوری در تحقیق:
با عنایت به بررسی های انجام شده در حوزه کتابخانه ها، مراکز تحقیقاتی و مرکز پژوهش دانشگاه مربوطه و مجله های معتبر علمی در داخل کشور و نیز جستجوهای اینترنتی محقق و مشاوره در این زمینه با اساتید فرهیخته این حوزه از جمله جناب آقای دکتر محمد جواد جعفری و استاد راهنما جناب آقای دکتر حاتمی، هیچ گونه اطلاعاتی مبنی بر سابقه انجام چنین تحقیق وجود ندارد.
ه- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):
اگرچه صنعت هوایی در ایران یکی از سریع ترین وسایل حمل و نقل به شمارمی‌رود، اما سیر حوادث و سوانح این بخش، همچنین نارسایی‌هایی که نتایج آن زیان‌های بعضاً هنگفتی را متوجه استفاده‌کنندگان از این صنعت می‌کند این ذهنیت را ایجاد نموده استکه با وجود فاصله صنعت هوایی ایران از استانداردهای بینالمللی،حقوق مادی و معنویاشخاص استفاده کننده از خطوط هوایی ایران نیز از استانداردهای بین المللی در حال فاصله گرفتن هستند.
از این رو هدف کلی ازاین پژوهش،بررسی تطبیقی مقررات حمل ونقل هوایی در حفظ جان و مال اشخاص درایران و حقوق بینالملل، برای مشخص شدن میزان رعایت مقررات بینالمللی درحوزه حمل و نقل هوایی در ایران می باشد.
نباید فراموش نمود که متصدی حمل و نقل هوایی، ( حمل و نقل هوایی این روزها از سریع ترین و در عین حال گران‌ترین وسیله حمل و نقلی درایران به شمارمی‌رود) افزون بر این که در برابر مسافر مسؤولیت دارد، در قبال بار و کالای همراه وی و نیز کالاهایی که فرستنده به وی می‌دهد نیز مسؤول است و از آنجا که مسافران داخل یک هواپیما، به ویژه در پروازهای بین المللی، از تابعیت‌ها و مذاهب مختلفی هستند. به نظر می رسد در گام اول باید قوانین یکنواختی در این حوزه را دنبال نمود که در معاهده ورشو به عنوان هدف در نظر گرفته شده اند.امروزه نظر به پیشرفت‌ها وگستردگی جوامع بشری این پرسش مطرح می‌شود که آیا در حوزه بینالمللی قواعد حاکم می‌تواند به استیفای کامل حقوق مادی و معنوی استفاده کنندگان از خطوط هوایی منجرشود؟متولیان صنعت هوایی در کشورهای مختلف تا چه حد خود را ملزم به رعایت این حقوق می‌دانند؟ آیا موازین بینالمللی تدوین شده در حوزه هوایی در جهت تامین حقوق مادی و معنوی اشخاص از ضمانت های لازم برخوردارهستند؟
و– درصورت داشتن هدف کاربردی،نام بهرهوران (سازمانها،صنایع ویاگروه ذینفعان):
این تحقیق هم برای سه قوهی، مقننه، مجریه و قضائیه کاربرد دارد و هم قابل بهره برداری و استفاده برای کارشناسان حقوق و آکادمی های معتبر علمی، سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت های هواپیمایی خصوصی، از قبیل شرکت های هواپیمایی هما و کاسپین می باشد. باید اضافه کنم که از آنجا که در ایران، شرکت های هواپیمایی به عنوان مسئول مستقیم تادیه خسارت مادی و معنوی خسارت دیدگان از صنعت هواپیمایی دولتی به شمار می روند، این تحقیق در این بخش ها می تواند مورد استفاده قرار گیرد، همچنین مراجع قضایی که مسئولیت بررسی حقوق آسیب دیدگان از سوانح و مشکلات صنعت هوایی را بر عهده دارند نیز از دیگر مراجعی هستند که می توانند با مرور این تحقیق با قوانین بین المللی بیشتر آشنا شده و آرایی را صادر کنند که در بعد بین المللی نیز ظرفیتی برای پذیرش آنها وجود داشته باشد.
ز- سؤالات تحقیق:
سوال اصلی تحقیق:
