برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

چکیده
        امروزه این مساله که منابع دریاها غنی تر از خشکی ها می باشد، توجه بشر را به خود معطوف ساخت. در سده بیستم حقوق بین المللی سیر تکاملی خود را به پیش می برد  به طوری که از طریق شکل گیری  کنوانسیون بین المللی، همکاری های بین المللی میان دولتها در این پهنه هستی تجلی یافت. در واقع پایان جنگ جهانی دوم را می توان سر آغاز همکاری های بین المللی دانست. یکی از این همکاری های بین المللی را می توان ایجاد نظم نوینی در عرصه دریاها دانست. که از رهگذر تصویب کنوانسیون حقوق دریاها محقق گردید.این کنوانسیون یکی از مهمترین دستاوردهای مجمع عمومی سازمان ملل متحد می باشد که تقریباً اکثر کشورها عضو آن هستند که امروزه مورد توجه قرار گرفته است. حقوق دریاها مانند بسیاری از دیگر گرایش های حقوق بین المللی، اکنون ابعاد گسترده ای پیدا کرده است. یکی از این ابعاد که بیشتر مورد توجه قرار گرفته میراث مشترک بشریت می باشد.

در این پژوهش سعی شده است تا جنبه های مختلف حقوق بشری کنوانسیون حقوق دریاها مورد بحث قرار گیرد ، از جمله می توان به حق حیات، حق بر محیط زیست سالم، منع برده داری و.اشاره کرد.

کلید واژگان:کنوانسیون حقوق دریاها، میراث مشترک بشریت، محیط زیست دریایی ،حقوق بشر،حق حیات

نشانه های اختصاری

CSCE= Conference on security and cooperation in Europe

ECJ= European court of justice

FAO= Food and agriculture organization

ICJ= International maritime organization

IMCO= Intergovernmental maritime consultative organization

IMO= International maritime consultative organization

OECD= Organization for economic cooperation and development

PUNE= Program united nations for the environment

UNEP= United nation environment Programme

                                                                   فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                            صفحه

مقدمه. ۱

۱- بیان مسأله. ۳

۲-  پیشینه تحقیق ۴

۳ – ضرورت انجام تحقیق ۵

۴-  سوالات ۵

۵- فرضیه ها ۵

۶- اهداف تحقیق ۵

۷-  جنبه های جدید و نو آوری طرح: ۶

۸-  روش تحقیق ۶

۹-  ساماندهی تحقیق ۶

فصل اول ۷

بخش اول: مفهوم و پیشینه شکل گیری کنوانسیون. ۸

مبحث اول: مفهوم حقوق دریاها ۸

گفتار اول: تعریف حقوق دریاها ۱۰

گفتار دوم: تفاوت حقوق دریاها با حقوق دریایی ۱۱

مبحث دوم: تاریخچه و چگونگی شکل گیری کنوانسیون حقوق دریاها ۱۹۸۲. ۱۱

گفتار اول: تاریخچه شکل گیری کنوانسیون حقوق دریاها از ابتدا تا کنفرانسهای ۱۹۵۸ ژنو. ۱۲

گفتار دوم: تاریخچه شکل گیری کنوانسیون حقوق دریاها از کنفرانسهای ژنو ۱۹۵۸ تاسال ۱۹۸۲. ۱۵

۱- اولین کنفرانس حقوق دریاها ۱۵

۲-دومین کنفرانس حقوق دریاها ۱۶

۳-سومین کنفرانس حقوق دریاها ۱۷

بخش دوم: قواعد اساسی حاکم بر حقوق دریاها ۲۳

مبحث اول: جلوگیری از آلودگی دریاها و حفاظت از محیط زیست دریایی ۲۴

گفتار اول: تعریف محیط زیست و آلودگی دریایی ۲۴

گفتار دوم: پیدایش و تحول حقوق بین الملل محیط زیست ۲۵

مبحث دوم: میراث مشترک بشریت ۲۷

گفتار اول:سابقه و پیشینه میراث مشترک بشریت ۲۷

گفتار دوم: اقیانوسها و قطب جنوب به عنوان میراث مشترک بشریت ۲۹

۱- اقیانوسها به عنوان میراث مشترک بشریت ۳۰

۲- قطب جنوب به عنوان میراث مشترک بشریت ۳۰

مبحث سوم: حق دریانوردی و پرواز. ۳۱

مبحث چهارم: استفاده صلح آمیز از دریاها ۳۳

گفتار اول: تاریخ شکل گیری استفاده صلح آمیز از دریاها ۳۳

گفتار دوم: دو مورد از مهمترین اقیانوسهای مورد استفاده صلح آمیز بشر. ۳۴

۲-اقیانوس هند. ۳۵۲

۲-اقیانوس اطلس. ۳۵

گفتار سوم: تحقیقات علمی دریایی به عنوان یک ایده صلح آمیز. ۳۵

مبحث پنجم: حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات ۳۶

گفتار اول: راه حل های حل وفصل اختلافات بین المللی ۳۶

گفتار دوم: دادگاه بین المللی حقوق دریاها به عنوان یک نهاد ویژه حل و فصل اختلافات ۳۸

فصل دوم. ۳۹

بخش اول: اهمیت دریا و تاثیر آن بر حقوق بشر. ۴۳

مبحث اول: اهمیت قلمرو دریایی ۴۳

مبحث دوم: منابع موجود در دریاها ۴۴

بخش دوم: حقوق مدنی و سیاسی ۴۷

مبحث اول: حق حیات ۴۸

گفتار اول: مفهوم حق حیات ۴۸

گفتار دوم: قلمرو حق حیات ۴۹

مبحث دوم: حق بر منع برده داری و تجارت بردگان. ۵۱

گفتار اول: مفهوم و تاریخچه شکل گیری برده داری و تجارت بردگان. ۵۲

گفتار دوم: منع برده و تجارت آن در حقوق دریاها ۵۳

مبحث سوم: حق بر دادرسی عادلانه. ۵۵

گفتار اول: اسناد بین المللی مهم موجود در زمینه دادرسی عادلانه. ۵۵

گفتار دوم: مسئولیت بین المللی دولت ها در اجرا و تضمین دادرسی عادلانه. ۵۷

گفتار سوم: حق برخورداری از دادرسی عادلانه در حقوق دریاها ۵۷

بخش سوم: حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۵۹

مبحث اول:حق بر غذا ۶۰

گفتار اول: ماهی منبع تغذیه بشری ۶۱

گفتار دوم :پستانداران دریایی دیگر منابع تغذیه بشری ۶۲

مبحث دوم: حق بر آب سالم. ۶۳

بخش چهارم: حق بر همبستگی ۶۴

مبحث اول: حق بر صلح ۶۵

گفتار اول: دزدی دریایی ۶۶

۱-مفهوم و پیشینه دزدی دریایی ۶۶

۲-اعمال صلاحیت جهانی در رابطه با دزدی دریایی ۶۹

۳-حقوق و تکالیف کشورها در مقابله با دزدی دریایی ۷۰

۴-چگونگی ایجاد و دلایل به وجود آمدن دزدی دریایی در سوما لی ۷۱

گفتار دوم: مواد مخدر و داروهای روانگردان. ۷۲

گفتار سوم: مهاجرت غیر قانونی در دریا ۷۴

گفتار چهارم: پخش برنامه های غیر مجاز رادیویی و تلویزیونی ۷۵

گفتار پنجم: تحقیقات علمی دریایی ۷۶

۱-تمهیدات پیش بینی شده در کنوانسیون حقوق دریاها ۷۶

۲-اصول تحقیقات علمی دریایی ۷۸

مبحث دوم: حق بر محیط زیست سالم. ۷۹

گفتار اول: اهمیت موضوع محیط زیست در عصر کنونی ۸۰

گفتاردوم: اصول اساسی حقوق بین الملل محیط زیست ۸۳

۱- حقوق حاکمه دولتها بر منابع طبیعی قلمرو تحت صلاحیت و کنترل خویش. ۸۴

۲- تکلیف دولتها در حفاظت از محیط زیست از طریق اتخاذ تدابیر احتیاطی و پیشگیرانه. ۸۴

۳ – اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت دولتها در حفاظت از محیط زیست ۸۴

۴ – اصل تعهد به اطلاع رسانی، همکاری و کمک در مواقع اضطراری زیست محیطی ۸۵

۵ – اصل مسئولیت پذیری دولتها در پاسداری از محیط زیست ۸۵

گفتار سوم: موارد مهم آلودگی محیط زیست دریاها ۸۶

گفتار چهارم: ضرورت تاسیس دیوان بین المللی محیط زیست ۸۷

گفتار پنجم: فقدان سازوکارهای اجرایی بین المللی برای حفاظت محیط زیست ۸۹

گفتار ششم: حق برمحیط زیست سالم از جمله حقوق اساسی بشر. ۹۰

مبحث سوم: حق برمیراث مشترک بشریت ۹۱

مبحث چهارم: حق توسعه. ۹۲

گفتار اول: حق بر صلح مبنای حق توسعه. ۹۴

گفتار دوم: حفاظت از محیط زیست مبنای حق توسعه. ۹۴

نتیجه گیری ۹۶

منابع. ۱۰۰

چکیده انگلیسی ۱۰۶

مقدمه

مناسبات مناطق آبی گسترده تر از سایر مناطق است این گستردگی، مخصوصاً در روابط تجاری – بازرگانی بیش از سایر زمینه ها متجلی است. امروزه بیش از نود درصد حمل ونقل بین المللی جهان از طریق دریاها ایجاد می شود. تهدیدهای تازه محیطی هم چون تغییرات آب و هوا و ذخایر رو به فروپاشی ماهیان، نیازمند توجه حقوقی است. واقعیت این است که دنیا نیاز به حقوق بین المللی دریاها خواهد داشت مرزهای دریایی هنوز نیازمند تحدید حقوقی خواهند بود. مدیریت و حفاظت ذخایر آسیب پذیر ماهیان، تنظیم مقررات در زمینه کشتی ها، نفتکشها و مقابله با آلودگی های زیست محیطی نیازمند حقوق دریاها می باشد.

بالا رفتن احتیاجات عمومی و مواد غذایی و عوامل دیگر باعث ایجاد توجه به حقوق دریاها شد. کنفرانسهای صلح لاهه در سالهای ۱۸۹۹، ۱۹۰۷، کنفرانسهای لندن ۱۹۰۹، کنفرانسهای بارسلون و ژنو در سالهای ۱۹۲۱ و ۱۹۲۳ باعث اهمیت دادن به حقوق دریاها و سر آغاز تحولی در فلسفه شکل گیری کنوانسیون حقوق دریاها شد. اما اولین تلاشها برای قواعد حقوق بین الملل دریاها به همت جامعه ملل انجام شد که بیشتر راجع به دزدی دریایی، دریای سرزمینی و بهره برداری از منابع دریایی و وضعیت حقوقی کشتی های تجاری متعلق به دولتها بود.

کنوانسیون حقوق دریاها از مهم ترین منابع حقوق بین الملل حاکم بر حقوق دریاها است. با وجود قدمت حقوق دریاها ، کنوانسیون حقوق دریاها گرایش پویا و رو به رشدی داشته به گونه ای که کنوانسیون به عنوان جامع ترین کنوانسیون حقوق دریاها تقریباً تمامی نظام حقوق دریاها را پوشش می دهد.

کنوانسیون حقوق دریاها(۱۹۸۲) یکی از مهمترین کنوانسیونهای مصوب مجمع عمومی سازمان ملل بوده است به طوری که همه کشورها عضو آن هستند که امروزه ابعاد گسترده ای به خود گرفته است. اگر چه کنوانسیون حقوق دریاها – بنا بر عنوان – به حقوق دریاها مربوط می شود، اما کنوانسیون مزبور متاثر از تحولات حقوق بشری بوده است.

پایان جنگ جهانی اول و ایجاد حقوق وستفالی به عنوان یک حرکت حقوق بشری می باشد که در نتیجه آثار جنگ جهانی دوم، تصویب ایجاد سازمان ملل متحد و تکوین جامعه بین المللی با ماهیتی مستقل، عزم جامعه جهانی در شناسایی حقوق بشر و حفظ و ارتقای آن باعث اجتماعی تر شدن حقوق بشر شده است. در واقع نقض حقوق بشر، عامل اصلی درگیری ها می باشد و صلح و امنیت بین المللی را به مخاطره می اندازد.

بشر در حالی که به سده بیست و یکم پا می گذارد که در جریان صنعتی شدن بر فرازی هراس آور رسیده است. ایجاد تولید انبوه باعث ایجاد کالاهای ارزان شده است اما این تحول هزینه ای سنگین را به جامعه بشری و حیوانی تحمیل کرده است که نمونه آن تخریب محیط زیست دریاها و استخراج و اکتشاف بی رویه می باشد. اگر چه ممکن است حقوق بشر قدمتی در حد تاریخ نوع انسان داشته باشد ولی شناسایی جهانی و توسعه آن، بدون تردید در حد وسیعی مدیون تلاشها و کوششهای سازمان ملل متحد است که حقوق بشر و آزادی های اساسی یکی از اهداف مهم آنها است. سوراخ شدن لایه ازن، تهی شدن منابع دریاها، آلودگی آبها، استخراج و اکتشاف بی رویه از مهم ترین معظلاتی است که چشم انداز نگران کننده بشر قرار گرفته است. از روزی که رعایت حقوق بشر یک تعهد بین المللی مطرح شده است، تحقق آن منجر به عملی نامشروع می شود که نقض گسترده آن سبب خشم و انزجار بسیاری از دولتها و سازمان های بین المللی را مصمم کرده است که برای تضمین رعایت حقوق بشر به تدابیر مختلفی متمسک شوند.

از این منظر در این سند بنیادین مربوط به حقوق دریاها به حق های بشری زیادی از جمله حق حیات، حق غذا، حق توسعه، حق بر محیط زیست سالم، حق بر صلح و عدالت مورد توجه قرار گرفته است که نشان دهنده ارتباط و اهمیت این دو رشته می باشد. هدف از تدوین کنوانسیون حقوق دریاها ۱۹۸۲، قانونمند کردن رژیم حقوقی حاکم بر دریاها، و ایجاد رژیم حقوقی دریای آزاد، فراهم کردن امکان بهره برداری همه دولتها از منابع بوده است. با طرح مساله میراث مشترک بشریت در جلسه سازمان ملل متحد، حقوق بشر خواه، نا خواه در کنوانسیون حقوق دریاها رخنه کرد. تخریب محیط زیست، صید بی رویه، استخراج موجودات زنده و غیر زنده و عوامل دیگر ذهن بشر را روشن ساخت. طی ادوار دهه های گذشته، ابنای بشری پذیرفته که دریاها تجلی حقوق بشر می باشد تجلی حقوق بشر در کنوانسیون حقوق دریاها در نسل سوم حقوق بشر بارز است زیرا پیوندی بین سه نسل برقرار می کند و نوعی فرایند یکپارچگی ایجاد می کند در واقع بیشترین حق های بشری موجود در کنوانسیون حقوق دریاها در نسل سوم موجود است که به حق صلح (از جمله جلوگیری از دزدی دریایی، مواد مخدر و داروهای روانگردان، تحقیقات علمی دریایی)، حق بر محیط زیست سالم، حق بر میراث مشترک بشریت و حق توسعه می باشد.

۱- بیان مسأله

با تشکیل سازمان ملل متحد، بحث توسعه و تدوین حقوق بین الملل به طور جدی مورد توجه و در دستور کار ارکان ملل متحد قرار گرفت. در این خصوص در حوزه های مختلف حقوق بین الملل، به ویژه حقوق دریاها و حقوق بشر، اقدامات اساسی صورت گرفت. یک اقدام مهم سازمان ملل متحد در زمینه تدوین و توسعه نظام حقوقی حاکم دریاها و اقیانوسها، کنوانسیون حقوق دریاها(۱۹۸۲)می باشد.

اگر چه این کنوانسیون – بنا بر عنوان- به حقوق دریاها مربوط می شود، اما کنوانسیون مزبور متاثر از تحولات حقوق بشری بوده است. از این منظر، در این سند بنیادین مربوط به حقوق دریاها، حق های بشری زیادی از جمله:۱-حق حیات۲-حق غذا۳-حق توسعه۴-حق بر محیط زیست سالم۵-حق بر صلح۶-حق بر عدالت۷-حق بر آب سالم مورد توجه قرار گرفته است.

به علاوه توجه ویژه به بشریت و میراث مشترک آن نیز از آورده های مهم این کنوانسیون می باشد. یکی از مسائل مهم در زمینه میراث مشترک بشریت، دستیابی به منابع اولیه ناحیه بود و کشورهای در حال توسعه بزرگترین دغدغه شان در ارتباط باکنوانسیون، انتقال فناوری و تامین عدالت در زمینه بهره برداری از منابع بود(راد، ۱۳۸۲، ۱).

هم چنین از دیگر موضوعات مرتبط با حقوق بشر در کنوانسیون حقوق دریاها، مساله حمل و نقل غیرقانونی مواد مخدر از طریق دریاها می باشد. این کنوانسیون اولین بار به این موضوع می پردازد در واقع حمل و نقل مواد مخدر در دریای آزاد را عملی غیر قانونی توصیف می کند (ممتاز، ۱۳۸۱، ۴۴۲).