لازم به ذکر است که در مواردی هم که زنی غیر بارداربه عنوان معاون در جرم سقط جنین مداخله نماید از مسئولیت کیفری مبری بوده و قابل مجازات نخواهد بود.[۱۹۰]
ب:عنصر مادی سقط جنین بر اساس قانون حفاظت از حیات کودک ۱۹۲۹[۱۹۱]
همان طور که قبلاً گفتیم موضوع حمایت ازجنین در قانون حفاظت از حیات کودک نیز مورد توجه مصوب ۱۹۲۹ واقع شد که به موجب آن هر کس به قصد ازبین بردن جنینی که میتواند زنده متولدشود با هرعمل عمدی قبل از آنکه طفل وجود مستقلی از مادرش بیابد موجب مرگ اوشود،درصورتیکه اقدام ود با حسن نیت و به منظور نجات جان مادر انجام نپذیرفته باشد،محکوم به جرم ازبین بردن کودک یاجنین خواهد بود.درخصوص این قانون نکات زیر قابل تأمل است؛نکته اول که از متن مفاد مقرره فوق قابل استنباط است، فعل مثبت مادی مرتکب می باشدکه در این مقرره به صورت «با هر عمل…. موجب مرگ او شود» بیان شده است.نکته دوم آنکه بر خلاف مقرره ۱۸۶۱، در این قانون، مقنن اشاره ای به ذکر مصادیقوسیله مجرمانه نکرده است و این امر را به سکوت برگذار کردهاست لذا با توجه بهاطلاق عبارت قانون در این مورد و سکوت مقنن، می توان گفت که نوع وسیله ارتکابیدر تحقق جرم تأثیر ندارد ولی شرط آن این است که وسیله ارتکابی در تحقق نیجه مجرمانه یعنی ازبین رفتن جنین، نقش مؤثری داشته باشد.نکته سوم در این خصوص آن است با توجه به مقید بودن جرم مذکوردر این قانون بایدعمل مرتکب به گونه ای باشد که نهایتاًً منجر به مرگ جنین شود.۱۳۷۵ به ر به کدامیک ازآن دو اشاره دارد؟ درهمین رابطه از کمیسیون استفتائاتشورای عالی قضائی در سال ۱۳۶۳ استعلامی به شرح زیربه عمل آمد:«اگر قتلی طبق جریان عادی از موارد خطای محض باشد، آیا عدم مقررات راهنمائیورانندگی باعث تغییر نحوه قتل و تبدیل ان به شبه عمد می شودیا خیر»کمیسیون در پاسخبه استعلام فوق بیان میدارد که؛«در فرض سئوال اگرچه قتل طبق جریان عادی از موارد خطای محض تصور می گرددولی با ملاحضه عدم رعایت مقررات راهنمائی و رانندگی به نظر میرسد که مورد درحکم شبه عمد باشد.» همچنین در این خصوص از محضر امام خمینی(ره) هم استفتائی صورت پذیرفته است که حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ می فرمایند: «با فرض اینکه تفریط نسبت به قتل عمد است، حکم شبه عمد را دارد.»[۱۹۲] بر اساس پاسخ دیگران مرحوم در خصوص قتل درهنگام رانندگی غیر مجاز، قتل در فرض تفریط را درحکم شبه عمد میداند که بر اساس این نظریه مسئول پرداخت دیه خود راننده میباشد و انعکاس مبانی این نظریه را درتصویب تبصره ۳ ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ به خوبی می توان مشاهده کرد.دراینجا به بررسی عنصر روانی سقط جنین درحقوق انگلیس اشاره ای گذرا خواهیم داشت؛
بند سوم:سقط جنین از نظر عناصر روانی
الف: عنصر روانی سقط جنین بر اساس قانون جرایم علیه اشخاص۱۸۶۱[۱۹۳]
درخصوص تحقق رکن روانی سقط جنین به استناد مواد ۵۸ و ۵۹ قانون جرایم علیهاشخاص ۱۸۶۱ مرتکب اعم از زن باردار یا دیگری باید؛اولاً: دارای سوء نیت عام باشد یعنی قصد به کار بردن و استفاده از وسایل اسقاط جنین راداشته باشد.ثانیاًً: دارای سوء نیت خاص باشد یعنی تحقق نتیجه مجرمانه ازبین رفته جنینرا اراده کرده باشد. ثالثاً: با علم به غیر قانونی بودن عمل اقدام نماید.ذکر این نکته ضروری است که علم به باردار بودن زن وهمچنین بارداربودن زن، در موردی که مباشرسقط فردی غیر از خود زن باشد، شرط تحقق جرم نیست بنابرین مرتکب جرم سقط جنین باید عالماً وعامداً یعنی با علم به اینکه استفاده از ابزاروآلات مذکوربرای انجام عمل سقط، ممنوع تلقی شده است،ازروی عمد و اراده آن وسایل را به قصد اسقاط جنین زنی به کار برد.نتیجه آنکه نظر مقنن انگلیسی صرفاً برجرم محسوب کردن سقط جنین عمدی تعلق گرفته است. لذا سقط جنین غیر عمدی در این کشور قابل مجازات نیست.
ب:عنصرروانی سقط جنین بر اساس قانون حفاظت از حیات کودک ۱۹۲۹[۱۹۴]
در قانون حفاظت از حیات کودک هم مرتکب باید عالماً، عامداً اقدام به سقط جنین نماید تا مشمول این مقرره گردد یعنی مرتکب باید هم سوء نیت عام یعنی خواست انجام فعل مادی و مثبت را داشته باشد و هم سوء نیت خاص یعنی تحقق نتیجه مجرمانه «مرگ جنین» را اراده کرده باشد همچنین در این قانون هم همچون قانون جرایم علیع اشخاص مصوب۱۸۶۱، نظر مقنن انگلیسی صرفاً برجرم محسوب کردن سقط جنین عمدی است و تحققغیرعمدی آن، مشمول عنوان مجرمانه سقط جنین نمی باشد این مطلب را می توان از عبارت «any wilful act» که حاکی ازعمد مرتکب درجرم مورد نظر میباشد، استنباط کرد
نتیجه گیری :
یکی از مشکلات اجتماعی که جامعه ایران به ویزه طی دو دهه گذشته با آن دسته گریبان بوده رشد نامناسب و بی رویه جمعیت است افزایش چشمگیر زادوولد از یک سو و محدودیت مالی وامکانات از سوی دیگر ، مشکلات بسیاری را هم در قلمرو و توسعه اقتصادی و فرهنگی و هم در قلمرو امور خانواده ها پدید آورده است جهان امروز که کشورها از آن استثنائ نمی باشند با مسائل و مشکلات متعدد و گوناگونی روبه رو ست امروزه اهنگ تند و سریع جمعیت به عنوان یک مسئله جهانی بسیار حاد مطرح است را احتمالا سقط جنین شایع ترین راه حل برای مبارزه با این آهنگ نی باشد .
سقط جنین به عنوان یک معضل اجتماعی در تمامی جوامع تلقی می شود عواملی همچون تعداد زیاد اولاد ،حاملگی های مکرر ناخواسته و… زمینه مساعدی را جهت انجام سقط جنین غیر بهداشتی فراهم می کند و در این راستا متاسفانه سقط جنین به عنوان روشی برای مبارزه با عواقب و مشکلات ناشی از تولد جنین مولود میباشد .
از مجموع مطالب و مباحث به این نتایج میرسیم :
قانونگذار ایرانی در مبارزه با جرم سقط جینی کاملا موفق نبوده است زیرا علیرغم ممنوعیت سقط جینی به استثناء موارد ضروری بودن برای مادر جامعه هر روزه شاهد سقط جنین های غیر قانونی و مخفیانه میباشد .