واحد علوم و تحقیقات کرمان
گروه مدیریت آموزشی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت آموزشی (M.A)
 
عنوان :
بررسی رابطه عملکرد مدیریتی مدیران آموزشی با رضایتمندی کارکنان آموزش ودانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان  سال تحصیلی92-91
 
زمستان 92

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                      صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1 مقدمه. 2
1-2 بیان مسأله 3
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 5
1-4 اهداف مشخص تحقیق 7
1-4-1 اهداف اصلی. 7
1-4-2 اهداف ویژه . 7
1-5  فرضیه‏های تحقیق. 8
1-6متغیرهای تحقیق8
1-6-1 متغیر پیش بین: عملکرد مدیریتی مدیران آموزشی.8
1-6-2 متغیرملاک: رضایتمندی کارکنان آموزش ودانشجویان دانشگاه8
1-7 قلمرو تحقیق.8
1-7-1 قلمرو موضوعی8.
1-7-2 قلمرو زمانی.8
1-7-3 قلمرو مکانی8.
1-8 تعریف نظری وعملیاتی متغیرها .8
  1-8-1 تعریف نظری عملکردهای مدیریتی. 8
1-8-2 تعریف عملیاتی عملکردهای مدیریتی. 9
     1-8-3 تعریف نظری رضایتمندی 9
1-8-4 تعریف عملیاتی رضایتمندی. 9
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه. 11
2-2 تاریخچه مدیریت. 11
2-3 کلیات مهارت‌های سه‌گانه مدیریت 12
2-4 مهارتهای ضروری مدیران سازمانهای آموزشی 14
2-5 وظایف مدیران نسبت به کارمندان. 16
2-6 کلیات مدیریت آموزشی 16
2-7 نظریه های کلاسیک مدیریت 18
2-7- 1نظریه مدیریت علمی19
      2-7- 2نظریه مدیریت اداری (اصول گرایان).19
2-7- 3-نظریه بوروکراسی 19
2-7- 4-مکتب روابط انسانی.20
2-7- 5-تئوری مقداری مدیریت (علم مدیریت).21
2-7- 6-نگرش سیستمی- مدیریت نظام گرا.21
2-7- 7-مدیریت اقتضایی.21
2-8 تاثیر تئوری های مدیریت بر مدیریت آموزشی.22
2-9 تئوری پیشنهادی محقق: روابط انسانی.23
2-9- 1- شاخص های روابط انسانی مطلوب درمحیط آموزشی24
2-10 تعاریف. 25
2-11 وظایف اساسی مدیریت آموزشی 29
2-12 پیشینه تحقیق 30
2-12-1 پیشینه داخلی.30
2-12-2 پیشینه خارجی34
2-13 مدل تحلیلی35

فصل سوم : روش پژوهش
3-1 مقدمه. 37
3-2 روش شناسی تحقیق 37
3-3 متغیرها. 38
3-4 ابزار گردآوری داده‏ها . 38
3-4-1 مطالعات کتابخانه ای. 38
3-4-2 پرسشنامه. 38
3-5 جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه . 39
3-6 روش‌ها تجزیه و تحلیل داده‏ها. 39
3-6-1پرسشنامه رضایتمندی 39
3-6-2 روایی . 40
3-6-3 پایایی . 40
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه. 42
4-2 تحلیل توصیفی داده ها. 42
4-2 تحلیل استنباطی داده ها 53
فصل پنجم: نتیجه گیری، پیشنهادات
5-1 مقدمه. 66
5-2  جمع بندی نتایج . 66
       5-2-1 بررسی فرضیه های تحقیق . 66
   5-2-2 بحث ونتیجه گیری 68
5-3 پیشنهادات . 69
       5-3-1 پیشنهادهایی برای پژوهش های بعدی . 69
       5-3-2 پیشنهادات کاربردی براساس نتایج پژوهشی. 69
5-4 محدودیتهای پژوهش . 70
منابع و ماخذ 71
منابع لاتین. 74
ضمائم. 75
چکیده انگلیسی.80
 
 
فهرست جداول
عنوان                                                                                                                      صفحه
جدول شماره (4-1-1) توزیع فراوانی  پاسخگویان برحسب رده سنی . 42
جدول شماره (4-1-2) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت . 43
جدول شماره (4-1-3) توزیع فراوانی دانشجویان برحسب دانشکده 45
جدول شماره (4-1-4) توزیع فراوانی کارمندان آموزش برحسب میزان تحصیلات 46
جدول شماره (4-1-5) توصیف کمی متغیر عملکرد فنی براساس پاسخ دهی دانشجویان 47
جدول شماره (4-1-6) توصیف کمی متغیر عملکرد ادراکی براساس پاسخ دهی دانشجویان. 48
جدول شماره (4-1-7) توصیف کمی متغیر عملکرد انسانی براساس پاسخ دهی دانشجویان. 49
جدول شماره (4-1-8) توصیف کمی متغیر عملکرد فنی براساس پاسخ دهی کارمندان آموزش 50
جدول شماره (4-1-9) توصیف کمی متغیر عملکرد انسانی براساس پاسخ دهی کارمندان آموزش. 51
جدول شماره (4-1-10) توصیف کمی متغیر عملکرد ادراکی  براساس پاسخ دهی کارمندان آموزش. 52
جدول شماره (4-2-1) آزمون فرضیه اصلی اول براساس ضریب همبستگی ااسپرمن وکندال 54
جدول شماره (4-2-2) آزمون فرضیه فرعی اول براساس ضریب همبستگی وکندال 54
جدول شماره (4-2-3) آزمون فرضیه فرعی دوم  براساس ضریب همبستگی وکندال 55
جدول شماره (4-2-4) آزمون فرضیه فرعی سوم  براساس ضریب همبستگی وکندال. 57
جدول شماره (4-2-5) آزمون فرضیه اصلی دوم براساس ضریب همبستگی ااسپرمن وکندال . 58
جدول شماره (4-2-6) آزمون فرضیه فرعی چهارم  براساس ضریب همبستگی وکندال 59
جدول شماره (4-2-7) آزمون فرضیه فرعی پنجم  براساس ضریب همبستگی وکندال 60
جدول شماره (4-2-8) آزمون فرضیه فرعی ششم  براساس ضریب همبستگی وکندال 62
جدول شماره (4-2-9) آزمون فرضیه  فرعی هفتم براساس آزمون t   مستقل . 63
جدول شماره (4-2-10) آزمون فرضیه فرعی هشتم  براساس آزمون t   مستقل . 63
فهرست نمودارها
عنوان                                                                                                                      صفحه
نمودار شماره (4-1-1) نمودار میله ای برای سن دانشجویان. 43
نمودار شماره (4-1-2) نمودار میله ای برای جنسیت دانشجویان. 44
نمودار شماره (4-1-3) نمودار میله ای برای سن کارمندان آموزش 44
نمودار شماره (4-1-4) نمودار میله ای برای توزیع فراوانی دانشجویان برحسب دانشگده 46
نمودار (4-1-5) نمودار میله ای کارمندان آموزش برحسب میزان تحصیلات. 47
نمودار شماره (4-1-6) هیستوگرام برای توصیف کمی متغیر عملکرد فنی براساس پاسخ دهی دانشجویان 48
نمودار شماره (4-1-6) هیستوگرام برای توصیف کمی متغیر عملکرد فنی براساس پاسخ دهی دانشجویان 48
نمودار شماره (4-1-6) هیستوگرام برای توصیف کمی متغیر عملکرد فنی براساس پاسخ دهی دانشجویان 48
نمودار شماره  (4-1-7) هیستوگرام برای متغیر بعد آگاهی اجتماعی درهوش هیجانی 75
نمودار شماره (4-1-8) توصیف کمی متغیر مدیریت رابطه از مولفه هوش اجتماعی. 76
نمودار شماره (4-1-9) هیستوگرام برای متغیر هوش هیجانی 77
نمودار شماره (4-1-10) نمودار میله ای برای متتغیر پیشرفت تحصیلی 78




 
چکیده:
عنوان تحقیق حاضر، بررسی رابطه عملکرد مدیریتی مدیران آموزشی با رضایتمندی کارکنان آموزش و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان می باشد که با هدف شناسایی رابطه و میزان رضایتمندی صورت گرفته است. لذا درا ین پژوهش رابطه بین عملکردهای مدیران آموزش با کارکنان آموزش و دانشجویان به عنوان مشتریان دانشگاه مطالعه می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارکنان آموزش دانشگاه
علوم پزشکی کرمان که تعداد آنها70 نفراست با حجم نمونه 60 نفر و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان(شامل هفت دانشکده) که تعداد آنها 2900 نفر است و با حجم  نمونه 246 نفر در نیمسال دوم تحصیلی92-1391 با استفاده از روش همبستگی انجام پذیرفت. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های رضایتمندی کارکنان و رضایتمندی دانشجویان صورت پذیرفت. روایی پرسشنامه رضایتمندی کارکنان (85 درصد) توسط محقق درسال (1392) به دست آمده است. وپایایی آن ازطریق آزمون آلفای کرونباخ توسط محقق(91درصد) اعلام شده است.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss,version₂₀، آمار توصیفی و استنباطی (آزمون همبستگی کندال، اسپرمن وt مستقل وt  تک نمونه ای) استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که رابطه معناداری عملکرد مدیریتی مدیران آموزشی و رضایتمندی کارکنان آموزش ودانشجویان دانشگاه
علوم پزشکی کرمان وجود دارد؛ اما تفاوت معنادار آماری بین عملکرد مدیریتی مدیران آموزش و رضایتمندی زنان و مردان دانشجوو رضایتمندی زنان ومردان کارمند آموزش از نظر جنسیت وجود ندارد.
واژه های کلیدی : عملکردهای مدیریتی، رضایتمندی


فصل اول:
کلیات پژوهش

 
1-1- مقدمه:
به عقیده صاحبنظران، منابع انسانی مهمترین دارایی یک سازمان و مدیریت اثربخش آن کلید موفقیت سازمان است) آرمسترانگ،(34:1993
پیچیدگی فزاینده جامعه، پیشرفت علم، تکنولوژی، و به تبع آن نیازمندی ها و گسترش سازمان ها ایجاب می کند که از مدیران ماهر و کارآمد در اداره مؤثر سازمان ها استفاده شود، زیرا بازده عملکرد معقول مدیران است که موجب بقاء و رشد سازمان می شود). ایران نژاد پاریزی و ساسان گهر، (31:1371
مدیریت ورهبری از ارکان اساسی سازمان وجامعه است. مدیریت آموزشی در میان انواع مدیریت از جایگاه ویژه ای برخورداراست. گفته می شود که اگر مدیران آموزشی یک جامعه دارای دانش و مهارت های کافی باشند، بدون تردید نظام آموزشی نیز از اثربخشی، کارآیی، و اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود. )میرکمالی، 1378:9)
با توجه به اینکه در عصر حاضر مدیریت به شدت زیادتری مورد تاکید است این حقیقت روز به روز نمایانتر می گردد که موفقیت سازمانها بستگی کامل به استفاده صحیح و کاربرد موثر نیروی انسانی بر پایه علوم رفتاری دارد. (علاقه بند ،  1365: 81)
اثربخشی و کارآیی مدیران نیز مستلزم داشتن مهارت های مدیریتی است و نقصان هر یک از مهارت ها احتمال موفقیت مدیر و نهایتاً احتمال موفقیت سازمان را به عنوان یک کل کاهش میدهد. بنابراین هر یک از مهارت ها جهت انجام وظایف مدیریت اهمیت دارند. ( اندرسون، 1:1998)
مطالعات بسیاری که تاکنون در زمینه ی سازمان و مدیریت انجام پذیرفته، این موضوع را روشن می سازد که مدیریت، وجه انسجام بخش سازمان هاست. مدیران کارآزموده توانایی آن را دارند که رفتار سازمانی خود و کارکنان را در زمینه ی گسترده ی هدفها و روابط رسمی، تجزیه و تحلیل  کنند و با جامعیت،
ژرف اندیشی و انعطاف پذیری رفتار حرفه ای مناسب سازمانی را نشان دهند. اسکات، ترجمه ی
( بهرنگی6:1380)
و بر این اساس برای اثربخش بودن نظام و پرورش  به عنوان نهاد ی اجتماعی و از پیچیده ترین سازمان های امروزی، وجود مدیران ماهر، مدیریت در این مفهوم عبارت است از تهیه ی تدارکات و اتخاذ شیو ه های لازم برای ایجاد محیطی که آموزش و یادگیری بتواند در آن اتفاق بیفتد.اچسون و گال، ترجمه
( بهرنگی،78:1380)
مدیریت آموزشی از بین سایر انواع مدیریت از جایگاه ویژه و حساسی برخوردار است. اگر آموزش و پرورش هر جامعه در رأس همه مسائل جامعه باشد، مدیریت آموزشی نیز با همان منطق جایگاه مهم در توسعه جامعه دارد. امروزه مدیریت و رهبری سازمان ها و نهادها تا حد زیادی به کارایی و اثربخشی مدیریت بستگی دارد. بنابراین اگر مدیران آموزشی جامعه از مهارت و دانش کافی برخوردار باشند، بدون تردید نظام آموزشی اثربخشی خواهیم داشت. مدیر و رهبر آموزشی،علاوه بر دانایی و توانایی در زمینه های فنی و انسانی کار خود، باید بتواند وظایف آموزش و پرورش، رهبری مدیریت آن را در یک زمینه کلی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی ملاحظه کند. به عبارت دیگر، دارای مهارت های فنی و انسانی و مهارت ادراکی باشد. (انصاری جابری2:1389)
وظیفه مدیریت این است که در تماس خود باکارکنان، الگوها و استاندارد های خدمت را ارائه دهد وکیفیت رفتار و توجه به مشتری را به وجود آورد. اگروظیفه ی کارمند خط مقدم این است که قهرمان خدمت 1باشد، پس نقش مدیر هم این است که ارایه ی خدمت رارهبری کند. یک واقعیت مهم دیگر هم وجود دارد و آنهم این است که کیفیت خدمتی که کارمند خط مقدمارایه می دهد، نه تنها به نحوه یادآوری افراد خط مقدم، بلکه به کیفیت خدمتی که آنان از ادارات داخلی دریافتی دارند وابسته است. (هاپسون 1381 ،17-59 )
1-2-  بیانمساله

توفیق مدیران در ایفای وظایف محوله و تحقیق اهداف تعیین شده، مستلزم خصایص، آگاهیها و مهارتهایی است که باید در مدیران آموزشی وجود داشته باشد.
در مدیریت به روشی نیاز است که بتوان بوسیله آن کارکرد مدیر را مورد آزمایش قرار داد. «رابرت کنز» در محدوده ی رفتار اداری سه مهارت را مشاهده کرده است که عبارتند از:

• مهارت فنی
• مهارت انسانی
• مهارت ادراکی

توانایی و کارآیی در نوع مخصوصی از فعالیت که با روشهای معین، فراگردها، رویه ها و تکنیکهای مربوط به آن فعالیت همراه باشد، مهارت فنی نامیده می شود.
توانایی مدیر به عنوان عضوی از گروه در کار کردن موثر و ایجاد کوششهای دسته جمعی در درون گروهی که وی آن را رهبری یا اداره می کند، مهارت انسانی نامیده می شود.
مهارت ادراکی، یعنی توانایی دیدن سازمان به عنوان یک مجموعه واحد، به عبارت دیگر دانستن اینکه وظایف گوناگون سازمان چگونه به یکدیگر وابسته اند و اینکه تغییر یک قسمت از سازمان چگونه بر بخشها و واحدهای دیگر اثر می گذارد، ( محیا 137319-16:)



مهارت عبارت است از توانایی به کار بردن مؤثر دانش وتجربه ی شخصی. ضابطه ی اصلی مهارت داشتن، اقدام وعمل مؤثر در شرایط متغیر است. کاتز، مهارت های مورد نیاز مدیران را به سه مهارت فنی، انسانی و ادراکی تقسیم نموده است. )فرجی ارمکی،(13:1385
منظور از مهارت فنی قدرت وتوانایی است که مدیران آموزشی دارا بوده وبر این اساس با بهره وری ا
دانش ها، فنون وروش ها به ایفای وظایف می پردازند. به عبارت دیگر، آنان از کفایت علمی وفنی وتخصصی برخوردارند ودر بهره گیری از فنون وابزار، ورزیدگی دارند. اموری نظیر امور کارگزینی، امور مالی و.مهارت فنی می طلبد، مهارت فنی، توانایی به کاربردن دانش، روش ها، فنون وابزار که لازمه انجام وظایف خاص است واز طریق تجربه، تحصیل وکارورزی کسب می شود  )صافی،(109:1386
مهارت انسانی نیز یعنی، دارا بودن توانایی وقدرت کارکردن با مردم و انجام کار به وسیله ی آنان است. در این نوع از مهارت،مدیران قادرند، انگیزه های کارکنان را دریابند و از محرکها ونیازهای مؤثر آنان در رهبری مؤثر بهره بگیرند. این نوع از مهارت در توفیق مدیران آموزشی به قدری مؤثر است که بعضی مدیریت آموزشی را مهارت در برقراری روابط انسانی تعریف کرده اند. اموری چون مدیریت مدارس وایفای نقش مشاوره، مهارت انسانی هستند. بنابراین سازمان ها به ویژه سازمان های اجتماعی مانند مدارس برای رسیدن به این منظور نیازمند بهره مندی از تمام توان بالقوه فکری و معنوی اعضاء خود هستند. مشارکت فکرهای متنوع اعضاء در همه ی سطوح، در تصمیم گیری ها باعث اتخاذ تصمیمات جامع و پایدار و ضامن اجرای این تصمیمات است.دخالت افراد در سرنوشت سازمان،به یادگیری سازمانی و توانمندی کارکنان منجر می شود و سازمان قابلیت همگام شدن با محیط را پیدا می کند و این مسیری است که برای بهره وری و بهره ورماندن باید طی شود. )ریسی و براندت،330: 2002  )
منظور ازمهارت ادراکی نیز قدرت و توانایی مدیران آموزشی در جهت شناخت و درک مسائل و مشکلات مؤسسه آموزشی است. مدیران واجد این مهارت قادرند، به دریافت اطلاعات وتحلیل مسائل سازمان پرداخته و با توجه به اهداف سازمان، به تهیه ی طرح ها وارائه راه حل ها بپردازند. ایفای نقش مدیریت در سطوح بالای سازمان نظیر مدیران کل، مهارت ادراکی را می طلبد).صافی،(110:1386
رضایت شغلی حدی از احساسات و نگرش های مثبت است که فرد نسبت به شغل خود دارد. وقتی شخصی می گوید رضایت شغلی بالایی دارد به این مفهوم است که او واقعا شغل خود را دوست دارد احساسات خوبی درباره کارش دارد و برای شغلش ارزش زیادی قائل است. رضایت شغلی عبارت است از رضایتی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضای نیازها و تمایلات و امیدها که فرد از کار خود به دست می آورد. رضایت شغلی مجموعه ای از احساسات سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساس ها به کار خود می نگرند.
در رفتار سازمانی رضایت شغلی مهمترین نگرش بوده و بیشترین مطالعه برروی ان انجام گرفته است و رضایت شغلی معرف نگرش های یک کارمند نسبت به پنج بعد ویژه از شغل است: پرداخت- ماهیت کار-فرصت های ارتقاء –نظارت وهمکاران
رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است که باعث افزایش کارایی ونیز احساس رضایت فردی می گردد. اغلب گفته می شود که کارمند خوشحال یک کارمند کارا است و یک کارمند خوشحال بایستی با شغلش ارضا شود. اهمیت رضایت شغلی ازآن جاناشی می شود که بیشتر افراد تقریبا نیمی از ساعات خود را در محیط کاری می گذرانند. از نظر سازمانی، سطح بالای رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذب و بقاء کارکنان می شود. (مقیمی، 1383: 73)
مدیریت براساس تحقیقاتی که بعمل آورده معتقد است که رابطه مستقیم و نزدیکی بین «بازدهی» و رضایت وجود دارد به همان اندازه که رضایت شغلی کارکنان و روحیه کاری آنها بالا می رود بازدهی و میزان تولید آنان نیز افزایش می یابد (اقتداری ، 1374: 269)

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
دانشگاه به عنوان یک نهاد اجتماعی -فرهنگی یکی از ارزشمند‌ترین منابعی است که جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد، این نهاد به جهت نقش تعیین کننده‌ای که در تولید دانش پژوهش و انتقال دانش آموزش دارد به عنوان یکی از شاخص های تعیین میزان توسعه کشورها مد نظر قرار گرفته است.
همانطور که می‌دانیم جوانان در مقطع پیش دانشگاهی تلاش زیادی برای ورود به دانشگاه می‌کنند و شاید بتوان گفت که یکی از آمال و آرزوهای جوانان امروزی ورود به دانشگاه می‌باشد با ورود جوانانی که با امید و آرزو به دانشگاه راه یافته‌اند اگر تلاش کنیم که رضایتمندی این دانشجویان تازه وارد را بطور نسبی فراهم کنیم می‌توان انتظار داشت که این دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل تعهد داشته بیشتری نسبت به شغل، زندگی، دیگران درآینده داشته باشند زیرا زمانیکه افراد تعهد داشته باشند دیگر رشوه خواری، ریاکاری، دروغ‌گویی برای رسیدن به اهداف خوب یا بد، فقر فرهنگی، بی سوادی جوانان تحصیل کرده، . وجود نخواهد داشت. بر اساس نظریه تسریع رضایت از یک بخش از زندگی بروی رضایت از بخشهای دیگر زندگی مؤثر است از )کمپ،1369: 278)
امروزه، عصر مدیریت و رهبری است و موفقیت نهادها و سازمان‌ها تا حد زیادی به کارآیی و اثربخشی مدیریت بستگی دارد. ( میرکمالی 1378: 15)