گرایش :حقوق خصوصی
دانشگاه قم
دانشکده آموزشهای الکترونیکی
پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی
عنوان:
مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
استاد راهنما:
دکتر عزیزالله فهیمی
استاد مشاور:
دکتر محمدباقر پارساپور
زمستان ۱۳۹۰
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
چکیده
هدف از این تحقیق، مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی میباشد و برای نخستین بار چنین موضوعی در ایران مورد تحقیق قرار گرفته است. باشگاههای ورزشی مانند سایر اشخاص حقوقی دارای حقوق و تکالیفی بوده که عدم انجام این حقوق و تکالیف- اعم از قراردادی یا قانونی- ممکن است حسب مورد موجب مسئولیت مدنی یا انتظامی باشگاهها گردد. رابطه حقوقی باشگاههای ورزشی با ورزشکاران و مربیان مربوطه مبتنی بر رابطه کارگری و کارفرمایی میباشد و جز در موارد خاص مثل آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های فدراسیون‌های مربوطه تابع قانون کار میباشد. باشگاهها در رابطه با خسارات وارده از ناحیه ورزشکاران و مربیان مربوطه نسبت به اشخاص ثالث از جمله ورزشکاران و تماشاگران حریف مسئولیت نیابتی دارند. مبنای مسئولیت مدنی باشگاههای ورزشی در نظام حقوقی ایران و کشورهای اروپایی مبتنی بر فرض تقصیر میباشد. مهمترین وظیفه باشگاههای ورزشی رعایت تعهدات ایمنی باشگاه میباشد که عدم رعایت آن منجر به مسئولیت مدنی و یا انتظامی باشگاه مربوطه میگردد.
کلید واژه: مسئولیت مدنی/ مسئولیت انتظامی/باشگاهها و مؤسسات ورزشی/ حقوق ایران و کشورهای اروپایی/ فرض تقصیر.
علائم اختصاری
مختصر واژه اصلی
ق.ا.ج.ا.ا. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
ق.م.ا. قانون مجازات اسلامی
ق.م. قانون مدنی
ق.م.م. قانون مسئولیت مدنی
ق.آ.د.م. قانون آئین دادرسی مدنی
ق.ت.د.ع. قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه. ۱
۱ـ ضرورت تحقیق ۳
۲ ـ سابقه تحقیق ۵
۳ـ روش تحقیق ۵
۴ـ ساختار تحقیق ۶
۵ ـ پرسش اصلی تحقیق ۶
۶ ـ پرسشهای فرعی تحقیق ۶
۷ ـ فرضیههای تحقیق ۷
فصل اول: مفهوم مسئولیت مدنی و انتظامی؛ ماهیت حقوقی و مبانی مسئولیت مدنی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
مبحث اول: اماکن ورزشی و اقسام آن. ۹
- تعریف اماکن ورزشی ۹
۲ـ انواع اماکن ورزشى ۹
۲ـ ۱. مجتمعهاى ورزشى ۹
۲ـ ۲. سالن ورزشى ۱۰
۲ـ ۳. استخر ورزشى ۱۰
۲ـ۴. استادیوم ورزشى ۱۰
۲ـ۵. باشگاه ورزشى ۱۱
مبحث دوم: مفهوم مسئولیت مدنی و تمایز آن از مسئولیت اخلاقی، کیفری و قراردادی ۱۲
گفتار اول ـ مفهوم مسئولیت مدنی در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی ۱۲
۱ـ حقوق ایران. ۱۳
۲ـ حقوق کشورهای اروپایی ۱۴
گفتار دوم ـ تمایزات مسئولیت مدنی ۱۵
- از مسئولیت اخلاقی ۱۵
- از مسئولیت کیفری ۱۶
- از مسئولیت قراردادی ۱۷
مبحث سوم: مفهوم مسئولیت انتظامی و تمایز آن از مسئولیت اخلاقی، کیفری و قراردادی ۲۱
گفتار اول: مفهوم مسئولیت انتظامی ۲۱
گفتار دوم: تمایزات مسئولیت انتظامی ۲۲
- از مسئولیت اخلاقی ۲۲
- از مسئولیت کیفری ۲۳
- از مسئولیت مدنی ۲۳
مبحث چهارم: انواع مسئولیت مدنی. ۲۴
گفتار اول: مسئولیت ناشی از فعل شخص ۲۴
- عنصر مادی تقصیر. ۲۵
- عنصر معنوی یا روانی تقصیر. ۲۶
۲ـ ۱. تقصیر عمدی ۲۷
۲ـ ۲. تقصیر غیرعمدی یا تقصیر ناشی از بی‌احتیاطی و یا غفلت. ۲۷
۲ـ۳. فواید عملی تفکیک تقصیر عمدی و غیرعمدی ۲۸
گفتار دوم: مسئولیت ناشی از فعل غیر. ۲۹
- مسئولیت ناشی از فعل غیر برای تقصیر اثبات شده ۲۹
۱ـ ۱. حفاظت اشخاص خطرناک ۳۰
۱ـ۲. معلمان و مربیان نسبت به افراد تحت آموزش خود. ۳۰
- مسئولیت ناشی از فعل غیر برای تقصیر مفروض ۳۱
۲ـ۱. مسئولیت ابوین ناشی از اعمال ارتکابی فرزندانشان. ۳۱
۲ـ۲. مسئولیت کارفرمایان در قبال اعمال ناشی از کارکنانشان. ۳۱
مبحث پنجم: ماهیت حقوقى باشگاه و ارکان آن در حقوق ایران و کشورهای اروپایی. ۳۳
گفتار اول: ماهیت حقوقی باشگاه. ۳۳
۱ـ حقوق ایران. ۳۳
۲ـ حقوق کشورهای اروپایی ۳۷
گفتار دوم ـ انواع باشگاههای ورزشى ۳۹
- باشگاههاى دولتى (عمومى) ۳۹
- باشگاههاى خصوصى ۴۰
گفتار سوم: ارکان باشگاههاى ورزشى ۴۲
- هیئت مدیره (مدیران) ۴۳
۱ـ۱. ترکیب هیأت مدیره باشگاه ۴۳
۱ـ۲. تعداد اعضای هیأت مدیره ۴۳
۱ـ۳. شرایط عضویت در هیأت مدیره باشگاه ۴۴
۱ـ۳ـ۱. اهلیت. ۴۴
۱ـ۳ـ۲. سهامدار بودن. ۴۵
۱ـ۴. وظایف هیأت مدیره باشگاه ۴۵
۱ـ۵. مدت فعالیت هیأت مدیره ۴۶
۱ـ۶. رابطه مدیران با باشگاهها در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی ۴۶
۱ـ۶ـ۱. حقوق ایران. ۴۶
الف ـ نظریه اول: مدیران وکلاى شرکا و سهامداران باشگاه محسوب مىشوند. ۴۶
ب ـ نظریه دوم: مدیران وکیل شرکت محسوب مىشوند. ۴۸
ج ـ نظریه سوم: مدیران نماینده قانونى شرکت یا باشگاه مىباشند. ۵۰
دـ نظریه چهارم: مدیران، رکن شرکت یا باشگاه مىباشند. ۵۱
۱ـ ۶ـ ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۵۲
الف. مدیران به عنوان وکیل شرکت یا باشگاه ۵۳
ب. مدیران به عنوان کارگران شرکت. ۵۴
ج. مدیران به عنوان Trustee. 54
د. مدیران به عنوان رکن باشگاه ۵۵
نتیجهگیری ۵۵
۲ـ مدیر عامل ۵۶
۲ـ ۱. وضعیت حقوقی مدیر عامل ۵۶
۲ـ ۱ـ ۱. انتصاب مدیر عامل ۵۶
۲ـ۱ـ۲. ختم مأموریت مدیر عامل ۵۷
۲ـ۱ـ۳. حقوق و تعهدات فردی مدیرعامل در باشگاه ۵۸
۲ـ ۲. اختیارات مدیر عامل باشگاه ۵۹
۳ـ مربیان. ۶۳
۴ـ بازیکنان. ۶۷
۵ـ کارکنان اجرایی باشگاه ۶۹
مبحث ششم: مبانی مسئولیت مدنی باشگاههای ورزشی در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی. ۷۰
- نظریه تقصیر. ۷۰
- نظریه خطر. ۷۴
۲ـ۱. حقوق ایران. ۷۴
۲ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۷۵
۲ـ۲ـ۱. نظریه خطر مطلق ۷۷
۲ـ۲ـ۲. نظریه خطر در مقابل منفعت. ۷۷
- نظریه فرض تقصیر. ۷۹
۳ـ۱. نظریه فرض تقصیر ناشی از سوءانتخاب کارگر (ورزشکار یا مربی) ۸۰
۳ـ۱ـ۱. حقوق ایران. ۸۰
۳ـ۱ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۸۱
۳ـ ۲. نظریه فرض تقصیر ناشى از سوء مراقبت از عمل کارگر (ورزشکار یا مربی) ۸۲
۳ـ۲ـ۱. حقوق ایران. ۸۲
۳ـ۲ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۸۳
۴ـ نظریه مختلط ۸۵
۵ـ نظریه تضمین حق ۸۵
نتیجهگیری ۸۶
فصل دوم: آثار مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
مبحث اول: رابطه حقوقی ورزشکاران و مربیان با باشگاهها و مؤسسات ورزشی. ۸۸
گفتار اول: بررسی قراردادهای ورزشی و قرارداد کار در حقوق ایران ۸۸
۱. نقاط اشتراک ۸۸
- نقاط افتراق ۹۱
گفتار دوم: بررسی قراردادهای ورزشی و قرارداد کار در حقوق کشورهای اروپایی ۹۲
نتیجهگیری ۹۴
مبحث دوم: مسئولیت انتظامی در ورزش. ۹۵
گفتار اول: مسئولیت انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی ۹۵
- حقوق ایران. ۹۵
ـ تعهدات باشگاه نسبت به ورزشکاران. ۹۹
- حقوق کشورهای اروپایی ۱۰۵
گفتار دوم: مسئولیت انتظامی ورزشکاران و مربیان ۱۰۷
- حقوق ایران. ۱۰۷
۱-۱. تعهدات بازیکن ۱۱۰
۱-۲. تعهدات مربیان ۱۱۷
- حقوق کشورهای اروپایی ۱۲۱
مبحث سوم: جبران خسارات وارده در حوادث ورزشی. ۱۲۴
گفتار اول: جبران خسارات وارده بر باشگاهها و مؤسسات ورزشی ۱۲۴
- جبران خسارات مادی ۱۲۴
۱ـ۱. حقوق ایران. ۱۲۴
۱ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۲۷
- جبران خسارات معنوى ۱۲۹
۲ـ۱. حقوق ایران. ۱۲۹
۲ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۳۱
گفتار دوم: جبران خسارات وارده بر کارکنان ورزشی باشگاه (ورزشکاران و مربیان) از ناحیه باشگاه ۱۳۴
- جبران خسارات جسمى و مادى ۱۳۴
۱ـ۱. حقوق ایران. ۱۳۴
۱ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۳۶
ـ تقصیر ورزشکار در ایراد آسیب و ضرر به خود. ۱۳۷
ـ تقصیر ورزشکار زیاندیده به عنوان علت منحصر حادثه زیان‌بار. ۱۴۱
ـ تقصیر ورزشکار زیاندیده به عنوان یکی از علل حادثه زیان بار. ۱۴۱
۱ـ۳. نقش قاعده (Volenti) (پذیرش ارادی خطر) در مسئولیت مدنی باشگاههای ورزشی و مفاهیم مشابه با آن در حقوق ایران ۱۴۲
۱ـ۳ـ۱. نقش قاعده Volentiدر مسئولیت مدنی باشگاههای ورزشی ۱۴۲
۱ـ۳ـ۲. مفاهیم و قواعد مشابه (Volenti) در حقوق ایران. ۱۴۴
الف. قاعده اقدام. ۱۴۴
ب. رضایت زیاندیده ۱۴۵
ج. پذیرش خطر. ۱۴۶
د. قاعده تحذیر. ۱۴۶
۱ـ۴. حق انتخاب نوع مسئولیت از طرف زیان‌دیدگان در حوادث ورزشی ۱۴۷
- جبران خسارات معنوی وارد بر ورزشکاران و مربیان. ۱۴۹
ـ از دست دادن فرصت در حقوق ورزشی ۱۵۳
۲-۱. حقوق ایران. ۱۵۳
۲-۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۵۴
گفتار سوم: جبران خسارات وارده از ناحیه ورزشکاران تحت استخدام، نسبت به اشخاص ثالث (ورزشکاران تیم حریف و تماشاگران) ۱۵۶
- جبران خسارات وارده بر ورزشکاران حریف ۱۵۶
شرایط تحقق مسئولیت باشگاههای ورزشی ۱۵۷
۱ـ۱. تقصیر کارکنان باشگاه (ورزشکار و یا مربی) ۱۵۷
۱ـ۱ـ۱. حقوق ایران. ۱۵۷
۱ـ۱ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۵۸
۱ـ۲. حادثه در حین ورزش و یا به مناسبت آن باشد. ۱۵۹
ـ مفهوم حادثه حین انجام کار یا به مناسبت آن در حقوق کشورهای اروپایی ۱۶۱
۱ـ۳. تقصیر بر اثر فورس ماژور یا دخالت اشخاص ثالث نبا شد. ۱۶۴
- جبران خسارات وارده بر تماشاگران. ۱۶۵
۲ـ۱. حقوق ایران. ۱۶۵
۲ـ۲. حقوق کشورهای اروپایی ۱۷۰
گفتار چهارم: شرط عدم مسئولیت در قراردادهای استخدام باشگاههای ورزشی ۱۷۵
۱ـ قراردادهای تعیین‌کننده مسئولیت مدنی در قراردادهای ورزشی ۱۷۵
۲ـ محدوده و شروط تغییردهنده محدوده و قلمرو و مسئولیت مدنی ۱۷۷
۳ـ مفهوم و ماهیت شروط تغییردهنده محدوده و قلمرو مسئولیت مدنی ۱۷۸
۴ـ اعتبار شروط عدم مسئولیت (رفع و کاهش مسئولیت) در قراردادهای ورزشی ۱۷۹
۴ـ ۱. مبانی مخالفین شرط رفع و کاهش (عدم) مسئولیت. ۱۷۹
۴ـ۱ـ۱. اسقاط مالم یجب بودن. ۱۷۹
۴ـ۱ـ۲. مخالفت با نظم عمومی ۱۸۱
۴ـ۲. مبانی موافقین شرط رفع و کاهش مسئولیت. ۱۸۱
۴ـ۲ـ۱. اصل آزادی اراده ۱۸۱
۴ـ۲ـ۲. دیدگاه اختصاصی ۱۸۲
۴ـ۲ـ۳. عرف و رویه عملی ۱۸۳
نتیجه. ۱۸۴
۵ـ موارد بطلان شرط رفع و کاهش مسئولیت. ۱۸۵
۵ـ۱. شرط رفع و کاهش مسئولیت در تقصیر عمدی و سنگین ۱۸۵
۵ـ۱ـ۱. مفهوم تقصیر عمدی ۱۸۵
۵ـ۱ـ۲. مفهوم تقصیر سنگین ۱۸۶
۵ـ۱ـ۳. تفاوت تقصیر سنگین و تقصیر عمدی ۱۸۶
۵ـ۱ـ۴. توجیه الحاق تقصیر سنگین به تقصیر عمدی ۱۸۷
۵ـ۱ـ۵. مبانی بطلان شرط رفع و کاهش مسئولیت در تقصیر عمدی و سنگین ۱۸۷
ـ مبنای اول: حسن نیت. ۱۸۷
ـ مبنای دوم: نظم عمومی ۱۸۸
ـ مبنای سوم: شرط ارادی محض ۱۸۸
نقد و بررسی این مبانی ۱۸۸
۵ـ۲. شرط عدم مسئولیت در موارد ضرر به اشخاص ۱۸۹
نتیجهگیری ۱۹۰
گفتار پنجم: شیوه‌های مختلف جبران خسارت. ۱۹۱
- در خسارات مادی ۱۹۱
۱ـ ۱. جبران عینی (بازگرداندن عین مال) ۱۹۱
۱ـ۲. جبران خسارت از طریق پرداخت معادل. ۱۹۲
۱ـ۲ـ۱. دادن مثل ۱۹۲
۱ـ ۲ـ ۲. دادن قیمت. ۱۹۳
- در خسارات معنوی ۱۹۴
۲ـ۱. جبران خسارت از طریق اعاده وضعیت. ۱۹۴
۲ـ۲. پرداخت غرامت. ۱۹۵
مبحث چهارم: شیوه تأمین خسارت ۱۹۶
گفتار اول: بیمه اجباری کارکنان باشگاه و مؤسسات ورزشی (ورزشکاران و مربیان) ۱۹۶
۱- تعریف بیمه. ۱۹۶
ـ عناصر تشکیل‌دهنده بیمه. ۱۹۷
- خطر. ۱۹۷
- حق بیمه. ۱۹۸
- خسارت. ۱۹۸
۲ـ انواع بیمه. ۱۹۸
گفتار دوم: بیمه مسئولیت مدنی ورزشی ۱۹۹
- حقوق ایران. ۱۹۹
- حقوق کشورهای اروپایی ۲۰۱
نتیجهگیری ۲۰۳
پیشنهاد. ۲۰۶
فهرست منابع و مآخذ. ۲۰۷
چکیده انگلیسی
مقدمه
اصولاً ورزش از دیرباز به عنوان پدیدهای که هم باعث تندرستی و سلامتی جسم و هم باعث سلامتی روح و روان انسان میگردد در بین جوامع بینالمللی شناخته میشده است. بشر از آغاز آفرینش برای ماندن و زیستن نیاز به جنبش ماهیچههای خویش داشته و تا فرجام زندگی ورزش همسفر او خواهد ماند.[۱] در دین اسلام هم آیات و روایاتی درخصوص ورزش در بین انسانهای بشری وجود دارد که نمایانگر دیدگاه روشن شریعت در خصوص امر ورزش و تندرستی است.[۲]
با پیدایش المپیک در حدود یکصد و اندی سال پیش ورزش چهرهای بینالمللی پیدا کرد به طوری که صرف سلامتی و تندرستی برای انجام ورزش دیگر به عنوان تنها هدف ورزش مورد توجه نبود بلکه حضور در صحنههای بینالمللی و کسب افتخار در این زمینه به عنوان اصلیترین اهداف کشورهای شرکتکننده در این رقابتها که بعدها تبدیل به مهمترین رقابتهای بینالمللی در سطح کره خاکی تبدیل شد، واقع گردید، به طوری که کشورهایی که با هم مشکل و درگیری ـ چه در سطح نظامی و چه در سطوح دیگر ـ داشتند باکسب افتخار در این رقابتها و به ویژه در بازیهای رودررو تا مدتها به کرکری خواندن برای بازنده میپرداختند و به تبع آن مردم دو کشور نیز چنان حساسیتی را در این زمینه از خود نشان میدادند که حتی در برخی موارد خود این امر منجر به کشمکش و درگیری بین دولتها و تماشاگران دو کشور میگردید. کشورها معمولاً با تشکیل کمیته ملی المپیک به برنامهسازی برای حضور موفق در این رقابتها میپردازند.
ورزش در ابتدا در سطح آماتور قرار داشت بدین معنا که ورزشکاران بیشتر به عنوان یک وسیله تفریح و سرگرمی که باعث سلامتی و تندرستی جسم و روان آنها میشد به آن نگاه میکردند اما بعدها با حرفهای شدن ورزش، جهان با اصطلاح ورزش حرفهای آشنا گردید و دیگر ورزش در سطح آماتور به فعالیت نمیپرداخت و رقابتهای ورزشی در کشورها هم عنوان حرفهای را یدک میکشید. برای مثال می‌توان به لیگ حرفهای بسکتبال NBA و یا لیگ حرفهای فوتبال اسپانیا لالیگا، لیگ حرفهای راگبی در آمریکا ـ لیگ حرفهای برتر در فوتبال انگلستان و به طور کلی شبه جزیره اشاره نمود.
با حرفهای شدن ورزشکار، قراردادهای ورزشی نیز حرفهای گردید بدین معنا که ورزش به عنوان یک شغل و حتی صنعت پولساز مورد توجه دستاندرکاران آن قرار گرفت و ورزشکار و یا مربّی با یدک کشیدن عنوان حرفهای، دیگر شغل حرفهای او، ورزش تلقی میگردید و ایشان باید فکر و ذکرشان را برخلاف ورزش آماتوری به ورزش و موقعیت در آن معطوف میکردند. با حرفهای شدن ورزش و تبدیل آن به یکی از صنایع پولساز، کسب موفقیت برای تیمها و باشگاههای ورزشی به عنوان هدف نهایی مورد تأکید و توجه قرار گرفت زیرا با کسب موفقیت، سود و منفعت مالی بیشتری نصیب این باشگاهها میگردید به طوری که حتی برای مثال باشگاه فوتبال بارسلونای اسپانیا در سال ۲۰۰۸ میلادی به دلیل کسب موفقیت در چهار جام ـ لیگ حرفهای فوتبال اسپانیا (لالیگا)ـ و جام پادشاهی این کشور و نیز لیگ قهرمانان اروپا و نیز قهرمانی در رقابتهای سوپر جام جهان که با شرکت قهرمانان قارههای مختلف دنیا انجام میگیرد حدود ۵/۳ میلیاد یورو، سود خالص را نصیب این باشگاه گردانید.[۳]
با پیشرفت ورزش و حرفهای گردیدن آن حقوق ورزشی مورد توجه قرار گرفت که به بررسی حقوقی حوادث در ورزش میپردازد. موضوع حقوق ورزشی تمامی تخلفاتی است که در عرصه ورزش واقع و به نحوی به حقوق دیگران لطمه وارد میآورد.
باشگاه و مؤسسات ورزشی از قبیل استادیومها و سالنهای ورزشی به دلیل درگیر بودن مستقیم با امر ورزش بیشتر در معرض مسئولیت ـ اعم از مدنی وکیفری ـ قرار میگیرند. ما در این کار تحقیقی این مسئولیتها را مورد بررسی قرار میدهیم که مثلاً آیا اصولاً باشگاهها و مؤسسات ورزشی مربوطه در خصوص حوادث ورزشی مسئولیت دارند یا خیر؟ اگر مسئولیت دارند مبنای مسئولیت آنها چیست؟ و اینکه آیا در جایی که ورزشکار و یا مربی و یا کارکنان آن مثل پزشک و کارکنان دیگر باشگاه با باشگاه قرارداد دارند آیا اصولاً مسئولیت قراردادی هم به وجود میآید یا خیر؟ آیا امکان توسل زیاندیده هم به مسئولیتهای قراردادی و هم مدنی باشگاه وجود دارد یا خیر؟ مسئولیت باشگاهها و مؤسسات ورزشی مربوطه نسبت به تماشاگران ـ اعم از تماشاگرانی که پول میدهند و بلیت خریداری میکنند و تماشاگرانی که به رایگان وارد میشوند چیست؟ در این تحقیق به این سؤالات پاسخ میدهیم.
۱ـ ضرورت تحقیق
تا زمان شکلگیری ورزش حرفهای و حاکم شدن نگاه اقتصادی بر آن، علم حقوق به طور ویژه و خاص این پدیده را مورد توجه قرار نداده بود.با تشکیل باشگاه های ورزشی بزرگ که در رشته های مختلف ورزشی فعالیت می کردند و به اصطلاح به معنای واقعی کلمه باشگاه بودند نه یک تیم ورزشی – و صنعتی شدن ورزش ،بررسی مسولیت مدنی باشگاهها وموسسات ورزشی در خصوص حوادث ورزشی که در جریان رقابتهای ورزشی برای بازیکنان، مربیان ، تماشاگان و سایر کارکنان باشگاه پیش میآید از اهمیتی بیش از پیش برخوردار گردید.
در ایران هم ابتدا به موجب ماده ۴۲ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ که مقرر میداشت: «حوادث ناشی از عملیات ورزشی مشروط بر اینکه سبب آن حوادث، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد جرم محسوب نمیشود»، حقوق ورزشی به رسمیت شناخته شده و در سال ۱۳۶۱ هم مقنن همین متن را با اضافه کردن جمله «. و این مقررات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد» در ماده ۳۲ قانون راجع به مجازات اسلامی مورد تأکید قرار داد. در سال ۱۳۷۰ شمسی هم به رغم تغییراتی که در قانون مجازات اسلامی داده شده ماده اخیرالذکر که فقط با تغییر شماره ماده به ماده ۵۹ عیناً به تصویب رسید و در حال حاضر در حوادث ناشی از عملیات ورزشی که جنبه جزایی داشته باشد مورد استناد است. اما در مورد مسئولیت مدنی حوادث ورزشی تاکنون قانون خاصی که به صراحت به ورزش اشاره داشته باشد تصویب نگردیده و جبران خسارات حوادث ورزشی با استناد به قانون مسئولیت مدنی مصوب۱۳۳۹، و قانون مدنی و سایر قوانین، اصول، فتاوی، عرف و عادت، حل و فصل میشود.[۴]
متأسفانه در این کار تحقیقی، همان طور که گفته شد نه منابع فارسی ونه منابع قانونی خاصی موجود است، و دلیل آن هم عدم توجه به این شاخه از حقوق ورزشی بود. البته پایان نامههایی راجع به مسئولیت مدنی در حوادث ورزشی کار شده است که متأسفانه به هیچ وجه به امر باشگاهداری و مسئولیت مدنی آن توجه نگردیده است. اما در کشورهای اروپایی، منابع نسبتاً زیادی وجود دارد.
به هر حال نگارنده ضمن اقرار به ضعف علمی خود و نواقص فراوان در این تحقیق که خود مقر به آن هستم امیدوار هستم که حقوقدانان و دانشپژوهان جوان رشته حقوق در این زمینه گامهای بیشتری را برداشته تا عرصه ورزش به ویژه حقوق ورزشی بیش از پیش مورد توجه قانونگذاران قرار گیرد.
۲ ـ سابقه تحقیق
متأسفانه به دلیل مهجور ماندن این رشته از حقوق، فعالیتهای پژوهشی و تحقیقی در خصوص حقوق ورزشی به ندرت انجام گرفته است. موضوع تحقیق اینجانب نیز از جمله موضوعات حقوق ورزشی میباشد که با وجود مهم بودن آن تا به حال در این خصوص هیچگونه تحقیق و کار پژوهشی در این زمینه تألیف و نگارش نگردیده است. البته در زمینه قراردادهای ورزشی و نیز مسئولیت کیفری مدیران ورزشی رسالههایی تدوین گردیده است که متأسفانه در زمینه حقوق ورزشی کافی به نظر نمیرسد.
به هر صورت تلاش میشود که با تألیف و نگارش این رساله با کمک و راهنمایی اساتید گرانقدر گامی هرچند ناچیز در زمینه شناساندن حقوق ورزشی به علاقهمندان، به ویژه ورزشکاران و پژوهشگران گرانقدر برداشته شود تا چه مقبول افتد.
۳ـ روش تحقیق
روش تحقیق و بررسی اطلاعات به صورت تحلیلی و توصیفی با استفاده از منابع حقوقی فارسی و لاتین صورت پذیرفته است و در برخی موارد نیز از آراء و تصمیمات قضایی مراجع قضایی و انضباطی ایران ، کشورهای اروپایی و آمریکا که در سایتهای اینترنتی موجود است ، استفاده شده است.
به هر تقدیر به دلیل کمبود بسیار زیاد و عجیب منابع فارسی و لاتین به ویژه منابع فارسی، در خصوص موضوع تحقیق، بیشتر با استفاده از قواعد و اصول حقوق مسئولیت مدنی به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شده است.
۴ـ ساختار تحقیق
مطالب این تحقیق از ترتیب و اسلوب ذیل برخوردار است و در دو فصل به این شرح تنظیم شده است:
۱ـ مفهوم مسئولیت مدنی و انتظامی؛ ماهیت حقوقی و مبانی مسئولیت مدنی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
۲ـ آثار مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی.
در پایان نیز به نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات پرداخته شده است.
۵ ـ پرسش اصلی تحقیق
۱ـ باشگاهها و مؤسسات ورزشی چه تکالیفی را نسبت به ورزشکاران، مربیان و تماشاگران دارند؟
۶ ـ پرسشهای فرعی تحقیق
۲ـ رابطه حقوقی باشگاهها و موسسات ورزشی با ورزشکاران و مربیان در حقوق ایران و کشورهای اروپایی چیست؟ و مبنای مسئولیت مدنی باشگاهها و مؤسسات ورزشی کدام است؟
۳ـ جایگاه مسئولیت انتظامی باشگاهها وموسسات ورزشی در حقوق ورزشی چیست؟
۴ـ آیا امکان جمع مسئولیتهای قراردادی و مدنی در رجوع به باشگاهها و مؤسسات ورزشی وجود دارد؟
۵ـ آیا باشگاهها و مؤسسات ورزشی میتوانند با درج شرط عدم مسئولیت، مسئولیت خود را در قبال زیاندیده مرتفع و یا کاهش دهند؟
۷ ـ فرضیههای تحقیق
۱ـ باشگاهها و مؤسسات ورزشی نسبت به ورزشکاران، مربیان و تماشاگران تعهداتی دارند که مهمترین آن فراهم آوردن امکانات مناسب و ایمنی تجهیزات و اماکن ورزشی مربوطه (تعهد به ایمنی) میباشد.
۲ـ رابطه کارگری و کارفرمایی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی میان بازیکنان و ورزشکاران با باشگاهها و مؤسسات ورزشی حاکم است و مبنای مسئولیت مدنی باشگاهها و موسسات ورزشی بر فرض تقصیر مبتنی است.
۳ـ باشگاهها و مؤسسات ورزشی در قبال تخلفات خود و یا ورزشکاران و مربیان و تماشاگران در طول رقابتهای ورزشی در برابر فدراسیون‌های ورزشی مربوطه مسئولیت انتظامی پیدا میکنند.
۴ـ امکان جمع بین مسئولیت مدنی و قراردادی وجود دارد.
۵ـ باشگاهها و مؤسسات ورزشی میتوانند جز در مواردی که شامل تقصیر عمدی و سنگین میباشد با درج شرط عدم مسئولیت در ضمن قرارداد یا قرارداد جداگانه، مسئولیت خود را مرتفع یا کاهش دهند.
تعداد صفحه : ۲۲۷
قیمت : چهارده هزار تومان
