پایان نامه بحران مالی و تجارت خدمات: مطالعه موردی گردشگری در کشورهای منتخب

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

چکیده:

بحرانهای مالی و اقتصادی هر از چندگاهی به واسطه اتخاذ نادرست سیاستهای پولی و مالی، شاخصهای مختلف اقتصادی را تحت تاثیر قرار میدهند. یکی از مهمترین شاخصهای اقتصادی، تجارت بین الملل است که در دو بخش تجارت کالا و تجارت خدمات صورت میگیرد. با توجه به آمارهای ارائه شده از سازمانهای مختلف، بحران مالی تاثیر کمتری بر تجارت خدمات نسب به تجارت کالا داشته است؛ از این رو سیاستگذاری صحیح بر این بخش میتواند در زمان بحران اقتصادی کاهش کمتری را در حجم کل تجارت بین الملل ایجاد کند.

لذا در این مطالعه به بررسی اختصاصی اثر بحران مالی بر تجارت خدمات با استفاده از الگوی جاذبه و در قالب دادههای تابلویی برای دوره ۲۰۰۳-۲۰۱۰ پرداخته شده است و با توجه به اینکه گردشگردی یکی از مهمترین زیر بخشهای خدمات است یک بررسی موردی در این زمینه نیز صورت گرفته است؛ از این رو جامعه مورد بررسی ایران و عمده شرکای تجاری ایران در تجارت خدمات گردشگری است که شامل کانادا، ایتالیا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه و ژاپن است.

نتایج این پژوهش نشان میدهد که وضعیت مالی که با شاخص بحران در نظر گرفته شده است اثر مستقیم بر حجم تجارت خدمات گردشگری دارد. همچنین سایر عوامل اثرگذار بر تجارت دوجانبه خدمات شامل درآمد سرانه، نرخ ارز و مسافت است. در صنعت گردشگری به علت اینکه افزایش هزینههای حمل و نقل با تغییر مقصد گردشگری قابل حذف است تجارت خدمات گردشگری کمتر تحت تاثیر مسافت قرار می گیرد.

کلید واژه ها: تجارت خدمات، گردشگری، بحران مالی، تجارت دوجانبه

JEL: F14,G01,L83,

تشکر و قدردانی

منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزیت نعمت.

در نگارش این پایان نامه از راهنمایی، مشاوره و مساعدت های بی شائبه اساتید گرانقدری بهره بردم که سپاسگذاری از ایشان را برخود واجب می دانم.

جناب آقای دکتر سید کمیل طیبی که با بزرگواری راهنمایی اینجانب برا برعهده گرفتند و در فرایند نگارش آن، باسعه صدر بنده برا از هدایت های علمی-پژوهشی خویش بهرمند ساخنتد.

جناب آقای محمد زاهدی که با در اختیار گذاشتن بعضی منابع و پاسخ به برخی ابهامات در حین تحقیق، مساعدت نمودند.

سرکار خانم زهرا زمانی که در طی نگارش پایان نامه، سخاوتمندانه من را هدایت و مساعدت نمودند. امید است که خداوند توان جبران تمام زحمات ایشان را به من بدهد.

و در پایان با تشکر فراوان از پدر و مادر عزیزم که بی تردید محبت های دلسوزانه آنان، همیشه در خاطرم باقی خواهد ماند.

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:۱

۱-۱-شرح و بیان مسئله:.۱

۱-۲- اهمیت و ارزش پژوهش:.۳

۱-۳-کاربرد پژوهش:.۴

۱-۴- اهداف پژوهش:.۴

۱-۵- فرضیهها یا سوال پژوهش:۴

۱-۶- روش پژوهش:.۵

۱-۷-کلید واژهها:.۵

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع

مقدمه:۷

۲-۱- مباحث نظری:۸

۲-۱-۱- تعریف خدمات:.۸

۲-۱-۲- تجارت خدمات:۱۰

۲-۲- تعریف گردشگری و حقایق آشکار شده در این زمینه۱۳

۲-۲-۱- مفهوم گردشگری .۱۳

۲-۲-۲- گردشگری و تجارت بین الملل:۱۷

۲-۲-۳- نظریههای افتصادی تعیین کنندهی گردشگری بین المللی:.۱۸

۲-۳- بحران مالی:۲۰

۲-۳-۱-مفهوم بحران مالی:۲۰

۲-۳-۲-آثار بحران مالی:۲۳

۲-۴- رابطه بحران مالی و تجارت:.۲۴

۲-۵-شواهدی از اثرگذاری بحران مالی بر اقتصاد گردشگری بین الملل:۲۸

۲-۵-۱- فاکتورهای اقتصادی گردشگری تحت تاثیر بحران (جهان):.۲۸

۲-۵-۲-مقایسه منطقه ای اثر بحران مالی بر گردشگری :۳۳

۲-۵-۳- اثر بحران مالی بر زیر شاخههای گردشگری:.۳۴

۲-۶- روند گردشگری بین الملل بعد از بحران:.۳۵

۲-۷- مطالعات گذشته:۳۷

۲-۷-۱ مطالعات داخلی:.۳۷

۲-۷-۲ مطالعات خارجی:.۳۹

۲-۸- خلاصه و نتیجه گیری:.۴۴

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه:۴۵

۳-۱- ارائه الگو۴۵

۳-۱-۱- الگوی جاذبه تجاری۴۵

۳-۲- الگوی تجربی مطالعه۴۹

۳-۳- معرفی متغیرها.۵۱

۳- ۴- روش تخمین الگو:۵۵

۳-۵-جامعه آماری:۵۶

۳-۵-۱- محدوده ی مورد بررسی۵۶

۳-۵-۲- موقعیت اقتصادی کشورهای مورد بررسی:۵۷

۳-۶-خلاصه و نتیجه گیری:۵۹

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل الگو

مقدمه:۶۰

۴-۱-آزمون های مورد استفاده.۶۰

۴-۱-۱-آزمون F لیمر:۶۱

۴-۱-۲- آزمون هاسمن:۶۱

۴-۱-۳- آزمون ناهمسانی واریانس:۶۲

۴-۱-۴-آزمون مانایی۶۲

۴-۲-نتایج تخمین الگو.۶۲

۴-۲-۱ بررسی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات:.۶۲

۴-۲-۲ بررسی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری:.۶۴

۴-۳-خلاصه و نتیجه گیری:.۶۶

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد

مقدمه:۶۸

۵-۱-خلاصه پژوهش:۶۸

۵-۲-تحلیل کلی نتایج۶۹

۵-۳-آزمون فرضیه های پژوهش۷۰

۵-۳-۱-آزمون فرضیه اول:.۷۰

۵-۳-۲-آزمون فرضیه دوم:.۷۱

۵-۴- پیشنهادها و توصیههای سیاستی.۷۲

۵-۵-پیشنهاد

مقدمه:

بحران مالی، جزئی از مهمترین عارضههای اقتصادی است که در یک منطقه اقتصادی رخ میدهد و نهایتا کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار میدهد. اقتصاد دنیا تا کنون شاهد بحرانهای مالی و اقتصادی زیادی بوده است که دو مورد از آنها، بحران سال ۱۹۹۷ و سال ۲۰۰۸ است که هر کدام به دلایل جداگانهای اتفاق افتادهاند. یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد هر کشور تجارت بین الملل است که شامل تجارت کالا و خدمات است. تجارت بین الملل تحت تاثیر عوامل متعددی قرار میگیرد. یکی از این عوامل بحران مالی است. واضح است که بحران مالی تجارت بین المللی را از طریق شاخصهای اقتصادی زیادی تحت تاثیر قرار میدهد.

ماهیت خدمات باعث شده است که تجارت خدمات دارای خصوصیات متفاوتی نسبت به تجارت کالا شود و نیاز به بررسی جداگانهای برای این بخش از تجارت را ضروری ساخته است. خدمات دارای زیر بخشهای مختلفی است از بین زیر بخشهای خدمات صنعت گردشگری اهمیت ویژهای دارد زیرا قسمت قابل توجهای از تجارت خدمات را به خود اختصاص داده است و صنعتی است که اکثر خدمات از جمله (حمل و نقل، مالی، بیمه، درمانی، ورزشی و حتی خدمات تجاری) را شامل میشود. لذا هدف این فصل ضمن بیان ارتباط بحران مالی و تجارت، آشنایی مختصری در مورد تجارت خدمات به ویژه خدمات گردشگری و نحوه انتقال آثار بحران بر این بخش است.

۱-۱-شرح و بیان مسأله:

شروع بحران مالی از اقتصاد آمریکا و توسعه سریع آن به سایر اقتصادهای دنیا، با توجه به یکپارچگی و درهم تنیدگی اقتصادی دنیا طی دهههای اخیر منجر به شکلگیری مهمترین رویداد و بحران مالی جهان در ابتدای هزاره سوم شده است. بحران مالی اصطلاحی نسبتا جامع است؛ بحرانهای بانکی، بحران بدهیهای خارجی، بحران پول رایج، بحران تراز پرداختها و بحران قیمتهای سهام، غالبا مترادف با بحران مالی بکار برده میشوند. در پی بحران مالی، در سال ۲۰۰۸ رشد تجارت جهانی طبق گذارش صندوق بین المللی پول ۴/۱ درصد بود که حدود ۹/۱ درصد نسب به آخرین پیشبینی این نهاد کمتر است. کاهش صادرات به همراه افت جریان سرمایه از آثار این بحران بر اقتصاد کشورها بوده است. صادرات غیر نفتی به خصوص تجارت خدمات به عنوان یکی از کانالهای ارتباطی اقتصاد ایران با جهان و یکی از عوامل تاثیرگذار بر اقتصاد ایران، نیازمند بررسی و مطالعه گسترده است تا سازکارهای تاثیر بحران مالی بر اقتصاد ایران و روشهای استفاده از فرصتهای احتمالی ناشی از بحران شناسایی شود. کشورهای مختلف جهان بسته به نوع تعاملات و پیوندهایی که با اقتصاد جهانی دارند، از بحران مالی اخیر، تأثیر پذیرفته اند. در این میان کشورهایی که بازارهای مالی آنها با یکدیگر در ارتباط بود به طور مستقیم (از طریق بازارهای مالی) و کشورهایی که تعامل کمتری با بازارهای مالی جهان دارند، به طور غیر مستقیم (از طریق تجارت خارجی) تحت تاثیر این بحران قرار میگیرند.

سهم بالایی از تجارت خدمات مربوط به صنعت گردشگری است. پذیرش گردشگری در هر کشور به منزلهی صادرات خدمات برای آن کشور است، حال آنکه مسافرت شهروندان آن کشور به خارج به منزله واردات خدمات محسوب میشود. در عمل یک رابطه دو جانبه تجاری با مکانیسم دریافت و پرداخت ارزی بین دو کشور شکل میگیرد و بر حساب جاری آن کشورها تاثیرگذار است. از سال ۲۰۰۸ کاهش تقاضا در گردشگری بینالمللی مشاهده شده است. بحران مالی ۲۰۰۸ باعث اعمال محدودیت بر سر فعالیتهای اقتصادی بین مناطق گردشگری شد؛ بنابراین حجم گردشگری بینالمللی و میزان تجارت حاصل از آن به میزان قابل توجهای کاهش یافت. بحران مالی تاثیر شدید و بزرگی بر صنعت گردشگری گذاشت به گونهای که میزان اقامتها در مناطق گردشگری بسیار کاهش یافت به طوری که متوسط نیمه گردشگران اقامت یک روزه داشتند. (سازمان جهانی گردشگری،۲۰۱۱).

رشد چشمگیر تجارت خدمات و ارزش افزوده بالای این بخش طی سالهای اخیر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به تجارت غیر کالایی ترغیب نموده است. در ادبیات تجارت بینالملل، نشان داده شده است که جریان تجاری کالاها تحت تأثیر بحرانهای مالی قرار میگیرد؛ به طوری که آثار متفاوتی را بر حساب جاری کشورها ایجاد میکند. این در حالی است که کمتر به مطالعه اثرگذاری بحران بر تجارت خدمات پرداخته شده است. بدون شک بروز بحران ارزی در کشورهایی که منجر به سقوط پول داخلی و افزایش بی رویه نرخ ارز میشود، ساز و کار سیستم پرداختی را در عملیات بانکی، بیمهای و گردشگری بینالملل که ماهیت خدماتی دارند دچار خدشه میسازد. از لحاظ نظری رابطه بین تجارت و گردشگری از دو جهت قابل پیشبینی است. اولا، توسعه گردشگری در کشور میزبان تقاضای واردات برای کالا و خدمات را افزایش خواهد داد و این رقم در تراز تجاری کشور منعکس میگردد. در عین حال توسعه صنعت گردشگری باعث افزایش درآمدهای صادراتی خواهد شد (شن و ویلسون[۱]،۲۰۰۰). ثانیا، توسعهی صنعت گردشگری و ورود گردشگران خارجی به کشور میزبان باعث افزایش فرصتهای تجاری به دلیل آشنایی آنها با کالاها و خدمات کشور میزبان میگردد (کولندران و ویلسون[۲]،۲۰۰۰). از طرفی باید به دو مورد توجه شود؛ اولا، مسافرتهای تجاری یکی از مولفههای مهم مسافرتهای بینالملل است. ثانیا، تجارت اغلب باعث تداوم مسافرت به کشور مورد نظر میگردد (شن و ویلسون،۲۰۰۰).

اکنون این سوال مطرح است که وقوع بحران مالی تا چه حدی روابط دوجانبه تجاری بویژه تجارت خدمات را در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در صنعت گردشگری تحت تأثیر قرار داده است؟ آیا به واسطه بحران مالی، صنعت گردشگری در این کشورها دچار آسیب جدی میشود؟ یا روند آن همچنان ثابت باقی میماند؟ بنابراین هدف ارزیابی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری و تجاری دوجانبه کل خدمات در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در این صنعت است که از طریق الگوی جاذبه تجاری انجام میشود.

۱-۲- اهمیت و ارزش پژوهش:

در سند چشم انداز ۱۴۰۴ تجارت خدمات از مهمترین اقلام صادارات غیر نفتی ذکر شده و طبق روند برنامههای توسعه حدود ۵/۱۲ درصد ارزش بخش تجارت خدمات رشد داشته است که با توجه به پتانسل بالای کشورهای منتخب به جذب گردشگر میتواند در رشد و توسعه اقتصادی اثر زیادی داشته باشد. از طرفی بحرانهای اقتصادی از جمله بحران مالی، نوسانات زیادی را از طریق رابطهی مبادله و تاثیر بر تراز تجاری، رشد و توسعه اقتصادی را کند میکند. از این رو با توجه به پژوهشهایی که قبلا صورت گرفته تجارت خدمات نسبت به تجارت کالایی اثر پذیری کمتری از این نوسانات داشته است. بنابراین، میتوان با سیاستگذاری و تمرکز بیشتر بر تجارت خدمات از اثرگذاری بیشتر شوکهای اقتصادی و بحرانهای اقتصادی بر اقتصاد کشور جلوگیری کرد و میزان اثرپذیری تراز تجاری را کاهش داد. در ایران به دنبال رهایی از وابستگی بالا به صادرات نفت، که همواره نوسان زیادی نیز دارد، سعی بر آن بوده است تا با گسترش صادرات غیر نفتی و به ویژه صادرات خدمات با شرایط پرنوسان بحران مالی مقابله شود.

تمرکز بر صنعت گردشگری به این علت است که این صنعت موجب رشد و توسعه اقتصادی میشود و قسمت اعظم تجارت خدمات را شامل می شود. از سوی دیگر موجبات تجارت کالایی را نیز فراهم ساخته است. ایران نیز دارای پتانسیل بالایی در این صنعت است. بنابراین اهمیت و ضرورت این پژوهش در بررسی تاثیر بحران مالی بر تجارت خدمات (گردشگری بینالملل) است که میتواند موجبات سیاست گذاری مناسب اقتصادی را در این زمینه فراهم آورد و همچنین اقتصاد داخلی کشورها را از تاثیر نوسانات مالی بینالمللی و بحرانهای اقتصادی در امان نگه دارد.

در این تحقیق توجه به تجارت دوجانبه بین شرکای تجاری ایران بوده است .در مطالعاتی که تا کنون انجام شده است، تمرکز بر تعداد گردشگران ورودی بوده است و به حجم تجارت حاصل از این صنعت پرداخته نشده است.

۱-۳-کاربرد پژوهش:

مشخص شدن رابطه بین بحران مالی و تجارت خدمات و همچنین شناسایی عوامل موثر بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در سیاستگذاریهای اقتصادی جهت کاهش اثرات بحران مالی و افزایش حجم تجارت خدمات گردشگری موثر است. با توجه به نتایج تحقیق میزان اهمیت و اثرگذاری خدمات در تراز تجاری مشخص میشود. بنابراین سازمان صنایع و معادن و بازرگانی و سازمانهای تامین مالی میزان حمایت از صنایع خدماتی را متناسب با این درجه اهمیت تنظیم میکنند. همچنین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، برنامههای توسعهای و شکلدهی به گونههای مختلف این صنعت را با توجه به انعطافپذیری این صنعت نسبت به شرایط مالی مختلف تنظیم میکنند.

1-4- اهداف پژوهش:

بررسی عوامل موثر بر جریان تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.
بررسی عوامل موثر بر حجم تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.
ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.
ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

۱-۵- فرضیهها یا سوال پژوهش:

– بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در بخش خدمات اثر منفی دارد.

-بحران مالی جریان دو جانبه تجارت خدمات گردشگری را در کشورهای عمده شریک تجاری ایران، کمتر از تجارت دوجانبه کل خدمات تحت تاثیر قرار میدهد.

۱-۶- روش پژوهش:

پژوهش از نظر اهداف کاربردی و از نظر شیوهی پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. برای جمع آوری مطالب مربوط به ادبیات موضوع از روش کتابخانهای نظیر کتب، مقالات، پایان نامهها، مجلات و پایگاههای اطلاعاتی در اینترنت استفاده میشود. جامعه آماری این پژوهش ایران و کشورهای است که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارد. این کشورها عبارتند از کانادا، ایتالیا، المان، سوریه، ژاپن، بریتانیا و فرانسه است. قلمرو زمانی پژوهش ۲۰۰۳-۲۰۱۰ است.

به منظور بررسی تجارت دوجانبه از الگو جاذبه تجاری استفاده شده است. الگوهای جاذبه یکی از ابزارهای مهم در تجارت بینالملل است که امکان برآورد جریانهای تجارت دوجانبه در یک مقطع زمانی خاص و به طور همزمان از دیدگاه کشور صادرکننده و واردکننده را فراهم آورده است.

۱-۷-کلید واژهها:

بحران مالی[۳] : عبارت بحران مالی برای موقعیت‌های زیادی به کار می‌رود که در آن‌ها، برخی از نهادهای مالی یا دارایی‌های مالی به صورت ناگهانی بخش زیادی از ارزش خود را از دست می‌دهند. از طرف دیگر می‌توان گفت که بحران‌های مالی نتیجه‌ی مستقیمی از کاهش ثروت‌های کاغذی[۴] است که این تغییرات در ارزش دارایی افراد، تحت تأثیر بخش واقعی اقتصاد نبوده است. این در حالی است که در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ میلادی، بسیاری از بحران‌های مالی با هراس‌های بانکی[۵] در ارتباط بوده‌اند و بسیاری از بحران‌ها با این هراس‌ها منطبق بوده‌اند. موقعیت‌های دیگری که اغلب تحت عنوان بحران‌های مالی شناخته می‌شوند شامل سقوط‌های بازار سهام[۶] و ترکیدن حباب‌های مالی، بحران‌های پولی و نکول حکمرانی[۷] هستند. پس به طور خلاصه می‌توان بیان کرد که بحران‌های مالی شامل الف) بحران‌های بانکی، ب) حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، ج) بحران‌های پولی و د) بحران‌های بدهی حکمرانی هستند. این در حالی است که بحران‌های بانکی و حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، در ابتدا دارای ابعاد ملی بوده و امکان دارد که بعد فراملی بین‌المللی نیز پیدا کنند، ولی بحران‌های پولی و بدهی‌های حکمرانی، از همان ابتدا دارای ابعاد فراملی و بین‌المللی هستند (کیندلبرگر و آلیبر[۸]، ۲۰۰۵؛ لوین و والنسیا[۹]، ۲۰۰۸).

تجارت خدمات[۱۰] : تجارت خدمات به خرید و فروش یک کالای غیرقابل لمس بین خریدار و فروشندهای که در دو کشور یا دو اقتصاد متفاوت هستند گفته میشود. این تعریف بر طبق توافق نامهی GATS و بر اساس اینکه در زمان معامله، طرفین معامله در کجا حضور دارند به ۴ شاخه تقسیم می شود: ۱- تجارت بین مرزی: زمانیکه خدمت از یک کشور به کشور دیگری ارائه شود. ۲- مصرف در خارج از کشور: عرضهی خدمات از یک کشور به مصرف کنندگان خدمات از کشور دیگر در کشور عرضه کننده. ۳- حضور تجاری: عرضه کنندهی خدمات از یک کشور، خدمت را در کشور دیگر ارائه میدهد. ۴- حضور شخص حقیقی: خدمات از طریق حضور اشخاص حقیقی در کشور دیگر ارائه شوند (سازمان تجارت جهانی[۱۱]،۲۰۱۳).

الگوی جاذبه[۱۲] : در سادهترین حالت الگوی جاذبه بیان میدارد که تجارت دوجانبه بین دو کشور با GDP این کشورها ارتباط مستقیم و با فاصلهی جغرافیایی این دو کشور ارتباط معکوس دارد. این دو عامل، توضیح دهندگی تجربی بالایی دارند. ضمن اینکه اثر فاصله جغرافیایی قوی است و در طول زمان کاهش نمییابد. الگوهای تعمیم یافته جاذبه، اثرات هم مرزی و همسایگی کشورها و همچنین برخی هزینههای پیچیدهی تعامل را هم بر روی تجارت دوجانبه اندازهگیری میکند (کیمیورا و لی[۱۳]،۲۰۰۴).

گردشگری[۱۴] : گردشگری به معنای مسافرت از یک مبدا به یک مقصد است که به منظور سیاحت یا تجارت است و مفهوم آن فرایندهای مبادله فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را نیز در بر میگیرد. گردشگری به لحاظ دارا بودن قابلیت تحرک در تولید و توزیع و ایجاد خدمات گوناگون، سرعت بخشیدن به گردش پول و سرانجام ایجاد اشتغال یکی از مهمترین منابع تولید کشورها در بخش خدمات است که میتوان از آن به سود اقتصاد کشور میزبان بهره گرفت (سازمان تجارت جهانی، ۲۰۱۲).

[۱] Shan & Wilson

[۲] Kulendran & Wilson

[۳] Financial Crisis

[۴]. Paper Wealth

ثروت کاغذی اشاره به ثروت‌هایی دارد که بر اساس ارزش پولی، اندازه‌گیری می‌شوند (اشاره به قیمت پولی دارایی‌ها دارد) و نشان می دهد که برای یک دارایی، چقدر پول باید پرداخت شود. ثروت کاغذی در مقابل ثروت حقیقی (Real Wealth) به کار می‌رود که برای دارایی‌های فیزیکی واقعی به کار می‌رود.

^[۵]. Banking Panic

[۶]. Stock Market Crashes

[۷]. Sovereign Default

[۸]. Kindlebeger and Aliber

[۹]. Leven and Valencia