پایان نامه ارشد رشته حقوق خصوصی: تحلیل فقهی و حقوقی قرارداد آتی نفت در بورس انرژی ارسال شده در 17 فروردین 1399 توسط فاطمه کرمانی در بدون موضوع در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید دانشکده علوم انسانی گروه حقوق پایاننامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی عنوان: تحلیل فقهی و حقوقی قرارداد آتی نفت در بورس انرژی استاد راهنما: دکتر محمدرضا فلاح استاد مشاور: دکتر سید محسن سادات اخوی برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه : فهرست مطالب چکیده.ج فهرست مطالبد بخش اول۱۴ موضوع شناسی معاملات آتی نفت و تحلیل فقهی آن.۱۴ فصل اول۱۶ فصل اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت.۱۷ مبحث اول) تاریخچه ایجاد بورس.۱۷ گفتار اول: تاریخچه بورس معاملات آتی نفت۱۸ الف) تعریف بازار بورس کالا.۱۸ ب) بورس نفت.۲۰ ج) بازارهای نفت و مشخصات آن.۲۱ ۱- بازارهای فیزیکی۲۱ ۲- بازارهای معاملات آتی نفت۲۲ د: معرفی قراردادهای آتی نفت در بزرگترین بورس های جهان.۲۲ ۱- قرارداد آتی پروپن.۲۳ ۲- قرارداد نفت حرارتی شماره دو بورس نیویورک۲۳ ۳- قرارداد نفت گاز۲۴ ۴- قرارداد نفت خام.۲۵ گفتار دوم: سیر تاریخی قرارداد آتی۲۵ الف – تاریخچه پیدایش قرارداد آتی۲۶ ب – سابقه تاریخی قرارداد آتی در فقه۲۷ ج – سابقه تاریخی قرارداد آتی در حقوق موضوع ایران۲۹ مبحث دوم: مفهوم شناسی معاملات آتی نفت۳۰ گفتار اول: مشتقات.۳۰ الف: تعریف مشتقات.۳۰ ب: انواع مشتقات.۳۰ ۱- قرارداد حق اختیار معامله.۳۰ ۲- قرارداد معاوضات۳۱ ۳- قراردادهای آتی.۳۱ گفتار دوم: معاملات آتی ویژگی های آن.۳۱ الف) معنای لغوی و اصطلاحی قراردادهای آتی.۳۱ ب) انواع قراردادهای آتی۳۵ ۱- قراردادهای آتی خاص۳۵ ۲- قرارداد آتی یکسان۳۶ ج – ویژگی های قرارداد آتی۳۶ ۱- میزان شده بودن قراردادهای آتی.۳۶ ۲- بورس محوری قراردادهای آتی.۳۶ ۳-۱- اتاق پایاپای.۳۷ ۳-۲- حساب ودیعه (وجه الضمان).۳۷ د – مفاهیم مرتبط با قرارداد آتی.۳۸ ۱- شرط ابتدایی.۳۸ ۱-۱- مفهوم شرط ابتدایی.۳۸ ۲- وعده بیع.۳۹ ۱-۲- مفهوم وعده بیع.۳۹ ۳- بیع العربون.۴۲ ۳-۱- مفهوم بیع العربون۴۲ ۳-۱-۱- وضعیت حقوقی بین العربون در فقه اهل سنت.۴۳ ۳-۱-۲- وضعیت حقوقی بیع العربون در فقه امامیه و حقوق ایران۴۴ ۴- بیع الاستصناع.۴۵ ۴-۱- مفهوم بیع الاستصناع۴۵ ۵- بیع کالی به کالی۴۷ ۵-۱- مفهوم بیع کالی به کالی.۴۷ فصل دوم.۴۹ فصل دوم: تحلیل فقهی قرارداد آتی نفت و اوصاف حقوقی آن۵۰ مبحث اول: دلایل فقهی و حقوقی اعتبار قرارداد آتی.۵۰ گفتار اول: شرایط کلی قراردادها.۵۰ الف: تعریف و بررسی اشکال قمار در حوزه معاملات آتی۵۰ ۱- تحلیل معاملات آتی با عنایت به بطلان معامله غرری.۵۴ ۱-۱- تحلیل موضوع براساس مفهوم جعل۵۴ ۲-۱- تحلیل موضوع براساس مفهوم خطر۵۴ الف) بررسی شبه فقهی معامله کالی به کالی در بورس معاملات آتی نفت۵۵ ۱- اقسام بیع به اعتبار موعد تسلیم بیع و ثمن۵۶ ۲- مقایسه تطبیقی بیع کالی به کالی و قراردادهای آتی.۵۶ ب: بررسی شبهه فقهی عملیات بورس بازی۵۹ ۱- مفاهیم بورس بازی۵۹ ۲- مقایسه غرر و عملیات بورس بازی۶۰ ۳- مقایسه عملیات بورس بازی و قمار.۶۱ ج: مقایسه قراردادهای آتی و قراردادهای قماری از جنبه های گوناگون۶۲ ۱- از حیث مواجهه با خطر.۶۲ ۲- مبنای کسب سود.۶۳ ۳- محتوای قرارداد (احتمال برد و باخت).۶۴ ۴- قالب فعالیت.۶۵ مبحث دوم: اوصاف قراردادی در قرارداد آتی نفت۶۶ گفتار اول: وصف قرارداد آتی از حیث تشریفاتی یا رضایی بودن۶۶ گفتار دوم: وصف قرارداد آتی از حیث عهدی یا تملیکی بودن.۶۷ گفتار سوم: وصف قرارداد آتی از حیث جواز و لزوم۶۹ بخش دوم۷۱ شرایط انعقاد قرارداد آتی نفت و ماهیت حقوقی آن۷۱ فصل سوم.۷۳ فصل سوم شرایط انعقاد قرارداد آتی.۷۴ مبحث اول: شرایط عمومی و اختصاصی انعقاد قرارداد آتی نفت.۷۴ گفتار اول) شرایط عمومی صحت تشکیل قرارداد آتی.۷۴ الف) قصد و رضا در قرارداد آتی۷۴ ب) اهلیت طرفین در قرارداد آتی۷۵ ج) مورد معامله در قرارداد آتی.۷۵ ۱) مالیت داشتن۷۵ ۲) عقلایی بودن منفعت مورد معامله.۷۶ ۳) مشروع بودن منفعت مورد معامله.۷۷ ۴) مقدور التسلیم بودن مورد معامله.۷۷ ۵) معلوم بودن مورد معامله.۷۸ ۶) معین بودن مورد معامله۸۰ د) جهت معامله در قرارداد آتی.۸۱ گفتار دوم) شرایط اختصاصی قرارداد آتی نفت.۸۲ الف) انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس به واسطه کارگزار۸۲ ۱) لزوم انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس۸۳ ۲) ضرورت انعقاد قرارداد توسط کارگزار۸۴ ۲-۱) کارگزار به عنوان نماینده طرفین۸۵ ۲-۲) کارگزار به عنوان حق العمل کار۸۷ ب) نقش اتاق پایاپای در انعقاد قرارداد آتی۸۸ ج) ضرورت تأدیه سپرده حسن انجام تعهد.۹۰ ۳) وجه التزام۹۳ مبحث دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی نفت.۹۵ گفتار اول: الگوهای قابل انطباق با قرارداد آتی.۹۷ الف: انطباق قراردادهای آتی بر شرط ابتدایی۹۷ ب: انطباق قرارداد آتی بر وعده بیع۹۸ ج: انطباق قراردادهای آتی بر بیع العربون.۱۰۰ د: انطباق قراردادهای آتی بر بیع الاستصناع.۱۰۱ ه: انطباق قرارداد آتی با بیع کالی به کالی.۱۰۱ گفتار دوم: اعتبار قراردادهای آتی در پرتو اصل آزادی قراردادی۱۰۲ الف – مفهوم آزادی قراردادی.۱۰۲ مبانی اصل آزادی قراردادی در حقوق اسلامی.۱۰۲ ب – انطباق قرارداد آتی با اصل آزادی قراردادی.۱۰۴ فصل چهارم.۱۰۶ فصل چهارم: آثار ناشی از قرارداد آتی نفت و ضمانت اجرای آن۱۰۷ مبحث اول) آثار قرارداد آتی نفت۱۰۷ گفتار اول) اثر قرارداد آتی نسبت به طرفین۱۰۷ الف) جبران کسری حساب سپرده اولیه۱۰۸ ب) تهیه و تحویل کالای مورد تعهد۱۰۹ ج) پرداخت قیمت کالا۱۱۰ گفتار دوم: اثر قرارداد آتی نسبت به قائم مقام طرفین۱۱۱ الف) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه در انتقال قهری.۱۱۱ ب) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه ارادی۱۱۳ مبحث دوم: تخلف از مفاد قرارداد و ضمانت اجرای آن.۱۱۴ گفتار اول) تخلف از قرارداد۱۱۴ الف – عدم اجرای تعهد۱۱۶ ۱- عدم اجرای بخش از تعهد.۱۱۸ ۲- اجرای ناقص تعهد.۱۱۹ ب – تأخیر اجرای تعهد.۱۱۹ گفتار دوم) ضمانت اجرای تخلف قرارداد۱۲۱ الف – الزام و اجبار به انجام تعهد.۱۲۱ ب – مطالبه وجه التزام۱۲۳ مبحث سوم) انحلال (تسویه) قرارداد آتی.۱۲۵ گفتار نخست: تحویل فیزیکی کالا.۱۲۵ الف) وفای به عهد.۱۲۶ ب) نحوه تحویل کالا.۱۲۷ ج) زمان و مکان تحویل کالا۱۲۸ گفتار دوم: تسویه نقدی قرارداد آتی.۱۲۹ الف) نحوه تسویه نقدی قرارداد آتی.۱۳۰ ب) اقاله.۱۳۱ گفتار سوم) خنثی کردن تعهد.۱۳۲ نتیجه گیری و پیشنهادها.۱۳۴ نتیجه گیری۱۳۴ پیشنهادها.۱۳۷ چکیده: بررسی معاملات آتی نفت که مکانیسم آن بر اساس موازین اسلامی باشد، از مسائل مستحدثه در اسلام میباشد. نفت یک کالای استراتژیک و سیاسی است، اقتصاد و صنعت دنیا به نفت وابستگی شدید دارد. قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند که بین دو طرف خریدار و فروشنده و طرف ناظر، که طرفین متعهد میشوند در تاریخ مشخصشده در قرارداد، خریدوفروش یا دادوستدی را به انجام برساند. هدف از انعقاد قرارداد آتی در روابط تجاری اشخاص، پوشش ریسک و خطر ناشی از نوسانات قیمت و جلوگیری از هزینه های اضافی همانند هزینه انبارداری از سوی تولیدکننده و مصرف کننده و به طورکلی سرمایه گذار می باشد. قیمت این کالا در بازارهای بینالمللی دارای بیثباتی بالایی است و این بیثباتی قیمت، به اقتصاد کشورهایی که اقتصاد آنها به درآمدهای نفتی وابستگی شدید دارد ؛ خسارت بالایی وارد میکند. از طرفی بازارهای معاملات آتی نفت دارای ابزارهایی میباشد که قیمت نفت را برای معاملات آینده، تثبیت میکند، این نوع معاملات که تعهداتی برای انسجام معامله در آینده است، دارای شبهات زیادی از دیدگاه حقوق میباشد. لذا کشورهای اسلامی که غالباً صادرکننده نفت هستند و اقتصاد آنها غالبا اقتصاد نفتی است، به دلیل وجود این شبهات و چالشها از این ابزارها بهره نمیبرند. لذا به نظر میرسد مطالعات امکانسنجی تأسیس و راهاندازی بورس آتی نفت برای کشورهای اسلامی، ضروری میباشد. این تحقیق، درصدد شناختن وضعیت حقوقی این قراردادها است و لذا به بررسی و اوصاف قراردادی این معاملات و نیز اعتبار آنها پرداخته است. این تحقیق ضمن شناختن ماهیتی مستقل برای قراردادهای آتی حوزه نفت ذیل اصل آزادی قراردادی بهعنوان قراردادی لازم، عهدی، تشریفاتی، چالشهایی که این قراردادها با آن روبرو است را پاسخ داده و اعتبار این معاملات را نتیجه گرفته است. مهمترین این چالشها در خصوص قماری بودن، غرری بودن و کالی به کالی بودن اینگونه قراردادهاست. شبهه غرری بودن با در نظر گرفتن عدم وجود خطر نکول و تنازع ناشی از آن در معاملات آتی و شبه کالی به کالی بودن با عنایت به عدم شمول حکمت بطلان بیع کالی به کالی و نیز ماهیت قرارداد آتی مورد معامله در بازار بورس نفت. مقدمه: کشور اسلامی ایران یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده نفت در جهان بوده و تا حد زیادی وابسته به درآمدهای نفتی میباشد.از طرفی، نفت که یک کالای اساسی و سیاسی میباشد تحت تأثیر عوامل بسیاری دارای بیثباتی قیمت است،فلذا درآمد عمده کشور با نوسان روبرو بوده وضعیت اقتصاد کشور را ناپایدار مینماید.برای مصون ماندن از ریسک قیمت، بازارهای بورس معاملاتی آتی نفت در جهان ایجادشدهاند که با استفاده از ابزارهای مشتقه،ریسک قیمت را پوشش میدهند. کشورهای اسلامی به دلیل مغایرت مکانیسم بورس معاملات آتی نفت با موازین اسلامی به علت وجود معاملات کالی به کالی و غرری بهمنظور پوشش ریسک درآمدهای نفتی خود استفاده نمیکنند. بازارهای مالی انرژی امروزه نقش ممتازی در اقتصاد جهانی ایفا می نمایند. قراردادهای آتی نفت، یکی از مهمترین قراردادهای مورد معامله در این بازارها می باشند که در تعیین قیمت این فرآورده ها از یک سو و مدیریت خطر تلاطم قیمت آنها از سوی دیگر به نحو روزافزونی مؤثر هستند. در این قراردادها که میزان شده، تضمین شده، و بورس محور هستند، حجم و کیفیت میزان شده ای از یک فرآورده خام یا تصفیه شده نفت به قیمت تعیین شده در لحظه انعقاد قرارداد برای تحویل در تاریخ آتی مشخص در بورس معاملات آتی، معامله می شوند. قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند الزامآور، که طرفین تعهد میکنند بیعی را در تاریخ معین در آینده به قیمت مشخصشده در قرارداد با خصوصیات ویژهای انجام دهند. در این قرارداد بایستی کمیت و کیفیت، قیمت، زمان و مکان تحویل مشخص گردد. در این قرارداد هر دو طرف متعهد به انجام قرارداد هستند و هم ثمن و هم مثمن مؤجل است.هدف اصلی طراحی قراردادهای آتی پوشش خطر نوسان قیمت است؛ بدینصورت که فروشنده قرارداد، خطر کاهش قیمت و خریدار، خطر افزایش قیمت را از خود دور میکند. برای انعقاد قرارداد آتی لازم است که طرفین به بورس مراجعه نموده از طریق کارگزاران بورس اقدام نمایند. در غیر اینصورت توافقات حاصله آن ها از اعتبار برخوردار نیست. زیرا اگر قرارداد آتی خارج از بورس منعقد گردد، پیمان آتی محسوب می گردد. از این رو بورس در تشکیل قرارداد آتی نقش برجسته و سازنده ای دارد و قراردادها تحت نظارت و حاکمیت مقررات و دستورالعمل های آن واقع می گردد. با توجه به اینکه قانون مدنی نسبت به این قرارداد و یا عناوین و الگوهای مشابه، حکم صریحی نداشته و ساکت است، همواره چگونگی وضعیت حقوقی قرارداد آتی به عنوان یکی از معاملاتی که قابلیت انعقاد در بازار بورس انرژی را دارد، نقطه مجهولی را در ذهن نگارنده ایجاد نمود. لذا جهت روشن شدن این وضعیت، ضرورت انتخاب قرارداد آتی نفت در بورس انرژی در چهارچوب سیاست اقتصاد مقاومتی، ابلاغیه مقام معظم رهبری که یکی از بندهای آن ایجاد تنوع در فروش نفت خام است، به عنوان موضوع تحقیق پایان نامه و پرداختن آن محسوس بوده است. و از آن جا که اعمال حقوقی باید بر اساس اصول و موازین حقوقی انجام گیرد، همواره ماهیت این قرارداد از یک سو و نیاز و یا عدم نیاز رعایت اصول و قواعد حقوقی برای انعقاد و نیز شرایط تشکیل و آثار آن از سوی دیگر، مورد سؤال نگارنده بوده است. همچنین تازگی و جدید بودن بحث باعث شده تا در این خصوص تحقیق مفصلی تاکنون انجام نگیرد.تحقیقاتی هم که انجام گرفته است بیشتر از دیدگاه و منظر اقتصادی و مدیریتی می باشد و از جنبه حقوقی تحقیق خاصی صورت نگرفته است.از این رو نگارنده برخود لازم دید تا پیرامون این مسأله تحقیق نموده، با تجزیه و تحلیل حقوقی قرارداد آتی در فقه و حقوق ایران، در حد بضاعت خود، با امید و لطف حق تعالی گوشه ای از این نهاد را تبیین نماید، تا شاید راهنمایی هرچند کوچک برای نمایاندن روابط حقوقی و قراردادی منعقدکنندگان و معامله گران قرارداد آتی باشد. لذا این تحقیق در صدد شناختن ماهیت حقوقی و اوصاف قراردادی این معاملات و اعتبار آن و پاسخ به شبهات مطرح شده پیرامون این قرارداد است. بخش اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت و تحلیل فقهی آن این بخش شامل دو فصل می شود.در فصل اول به موضوع شناسی معاملات آتی نفت خواهیم پرداخت که این فصل شامل دو مبحث می باشد که در ذیل هر یک از این مباحث، به تاریخچه بورس معاملات آتی نفت، سیر تاریخی قرارداد آتی، مفهوم شناسی معاملات آتی نفت و ویژگی های آن پرداختیم.در فصل دوم نیز به تحلیل فقهی قراداد آتی نفت و اشکالات فقهی وارد بر آن خواهیم پرداخت.فصل دوم نیز شامل دو مبحث می باشد که در ذیل هر یک از این مباحث، به دلایل فقهی و حقوقی اعتبار قرارداد آتی، شرایط کلی قرارداد ها و بررسی اشکالات فقهی وارد بر قرارداد آتی نفت پرداختیم. فصل اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت این فصل شامل دو مبحث میباشد که در مبحث اول به تاریخچه بورس معاملات آتی و انواع بازارهای معاملات آتی نفت و معرفی قراردادهای آتی نفت در بورسهای موفق انرژی خواهیم پرداخت.و در مبحث دوم به تعریف مفاهیم مرتبط با معاملات آتی نفت و ویژگیهای قرارداد آتی در بورس انرژی خواهیم پرداخت. مبحث اول) تاریخچه ایجاد بورس سابقه تشکیل بورس، به قرن سیزدهم برمیگردد که در شهرهای مهم تجاری ایتالیا مانند فلورانس تشکیل شد. نخستین بورس مدرن که بجای مبادله مستقیم کالاها، حواله آنها دادوستد میشد بورس آنتورپ بود که در سال ۱۳۵۱ میلادی تأسیس شد. دیگر بورسهای مهم در آمستردام، هامبورگ، پاریس گشایش یافتند. در دهه ۱۸۴۰ میلادی شیکاگو قلب تجاری ایالت متحده شد که در آن هنگام ماشین درو اختراع شد و تولید گندم افزایش یافت و کشاورزان برای فروش گندم خود به شیکاگو می آمدند. در این شهر امکانات ذخیرهسازی ناچیز بود و در سال ۱۸۴۸ مکانی گشایش یافت که کشاورزان و معاملهگران بهصورت نقدی معامله میکردند و در مقابل تحویل آتی کالا، کل بودجه یا درصدی از آن را ابتدا رد و بدل میکردند. در این زمان بورسهای کالا از بازارهای نقدی به بازارهای آتی توسعه یافتند. درگذر زمان و بهویژه در دهههای اخیر، بورسهای کالا که مکانی برای دادوستد کالایی همچون گندم، پنبه، قهوه، نفت خام یا فلزات گرانبها بودند توسعه چشمگیری یافتند و علاوه بر پیچیده شدن عملیات تجاری آنها و تنوع فزاینده کالاها و ابزارهای مالی موجود بازار، نظام نظارتی دقیق برای تنظیم این بازارها طراحیشده است،ازاینرو شناخت دقیق ابزارها و سازوکارهای عمل ویژه نظارت بر بورس کالا نخستین گام برای حرکت در جهت تأسیس و توسعه بورسهای کالا بوده است. ***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است*** متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه) ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید دانشکده علوم انسانی گروه حقوق پایاننامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی عنوان: تحلیل فقهی و حقوقی قرارداد آتی نفت در بورس انرژی استاد راهنما: دکتر محمدرضا فلاح استاد مشاور: دکتر سید محسن سادات اخوی برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه : فهرست مطالب چکیده.ج فهرست مطالبد بخش اول۱۴ موضوع شناسی معاملات آتی نفت و تحلیل فقهی آن.۱۴ فصل اول۱۶ فصل اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت.۱۷ مبحث اول) تاریخچه ایجاد بورس.۱۷ گفتار اول: تاریخچه بورس معاملات آتی نفت۱۸ الف) تعریف بازار بورس کالا.۱۸ ب) بورس نفت.۲۰ ج) بازارهای نفت و مشخصات آن.۲۱ ۱- بازارهای فیزیکی۲۱ ۲- بازارهای معاملات آتی نفت۲۲ د: معرفی قراردادهای آتی نفت در بزرگترین بورس های جهان.۲۲ ۱- قرارداد آتی پروپن.۲۳ ۲- قرارداد نفت حرارتی شماره دو بورس نیویورک۲۳ ۳- قرارداد نفت گاز۲۴ ۴- قرارداد نفت خام.۲۵ گفتار دوم: سیر تاریخی قرارداد آتی۲۵ الف – تاریخچه پیدایش قرارداد آتی۲۶ ب – سابقه تاریخی قرارداد آتی در فقه۲۷ ج – سابقه تاریخی قرارداد آتی در حقوق موضوع ایران۲۹ مبحث دوم: مفهوم شناسی معاملات آتی نفت۳۰ گفتار اول: مشتقات.۳۰ الف: تعریف مشتقات.۳۰ ب: انواع مشتقات.۳۰ ۱- قرارداد حق اختیار معامله.۳۰ ۲- قرارداد معاوضات۳۱ ۳- قراردادهای آتی.۳۱ گفتار دوم: معاملات آتی ویژگی های آن.۳۱ الف) معنای لغوی و اصطلاحی قراردادهای آتی.۳۱ ب) انواع قراردادهای آتی۳۵ ۱- قراردادهای آتی خاص۳۵ ۲- قرارداد آتی یکسان۳۶ ج – ویژگی های قرارداد آتی۳۶ ۱- میزان شده بودن قراردادهای آتی.۳۶ ۲- بورس محوری قراردادهای آتی.۳۶ ۳-۱- اتاق پایاپای.۳۷ ۳-۲- حساب ودیعه (وجه الضمان).۳۷ د – مفاهیم مرتبط با قرارداد آتی.۳۸ ۱- شرط ابتدایی.۳۸ ۱-۱- مفهوم شرط ابتدایی.۳۸ ۲- وعده بیع.۳۹ ۱-۲- مفهوم وعده بیع.۳۹ ۳- بیع العربون.۴۲ ۳-۱- مفهوم بیع العربون۴۲ ۳-۱-۱- وضعیت حقوقی بین العربون در فقه اهل سنت.۴۳ ۳-۱-۲- وضعیت حقوقی بیع العربون در فقه امامیه و حقوق ایران۴۴ ۴- بیع الاستصناع.۴۵ ۴-۱- مفهوم بیع الاستصناع۴۵ ۵- بیع کالی به کالی۴۷ ۵-۱- مفهوم بیع کالی به کالی.۴۷ فصل دوم.۴۹ فصل دوم: تحلیل فقهی قرارداد آتی نفت و اوصاف حقوقی آن۵۰ مبحث اول: دلایل فقهی و حقوقی اعتبار قرارداد آتی.۵۰ گفتار اول: شرایط کلی قراردادها.۵۰ الف: تعریف و بررسی اشکال قمار در حوزه معاملات آتی۵۰ ۱- تحلیل معاملات آتی با عنایت به بطلان معامله غرری.۵۴ ۱-۱- تحلیل موضوع براساس مفهوم جعل۵۴ ۲-۱- تحلیل موضوع براساس مفهوم خطر۵۴ الف) بررسی شبه فقهی معامله کالی به کالی در بورس معاملات آتی نفت۵۵ ۱- اقسام بیع به اعتبار موعد تسلیم بیع و ثمن۵۶ ۲- مقایسه تطبیقی بیع کالی به کالی و قراردادهای آتی.۵۶ ب: بررسی شبهه فقهی عملیات بورس بازی۵۹ ۱- مفاهیم بورس بازی۵۹ ۲- مقایسه غرر و عملیات بورس بازی۶۰ ۳- مقایسه عملیات بورس بازی و قمار.۶۱ ج: مقایسه قراردادهای آتی و قراردادهای قماری از جنبه های گوناگون۶۲ ۱- از حیث مواجهه با خطر.۶۲ ۲- مبنای کسب سود.۶۳ ۳- محتوای قرارداد (احتمال برد و باخت).۶۴ ۴- قالب فعالیت.۶۵ مبحث دوم: اوصاف قراردادی در قرارداد آتی نفت۶۶ گفتار اول: وصف قرارداد آتی از حیث تشریفاتی یا رضایی بودن۶۶ گفتار دوم: وصف قرارداد آتی از حیث عهدی یا تملیکی بودن.۶۷ گفتار سوم: وصف قرارداد آتی از حیث جواز و لزوم۶۹ بخش دوم۷۱ شرایط انعقاد قرارداد آتی نفت و ماهیت حقوقی آن۷۱ فصل سوم.۷۳ فصل سوم شرایط انعقاد قرارداد آتی.۷۴ مبحث اول: شرایط عمومی و اختصاصی انعقاد قرارداد آتی نفت.۷۴ گفتار اول) شرایط عمومی صحت تشکیل قرارداد آتی.۷۴ الف) قصد و رضا در قرارداد آتی۷۴ ب) اهلیت طرفین در قرارداد آتی۷۵ ج) مورد معامله در قرارداد آتی.۷۵ ۱) مالیت داشتن۷۵ ۲) عقلایی بودن منفعت مورد معامله.۷۶ ۳) مشروع بودن منفعت مورد معامله.۷۷ ۴) مقدور التسلیم بودن مورد معامله.۷۷ ۵) معلوم بودن مورد معامله.۷۸ ۶) معین بودن مورد معامله۸۰ د) جهت معامله در قرارداد آتی.۸۱ گفتار دوم) شرایط اختصاصی قرارداد آتی نفت.۸۲ الف) انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس به واسطه کارگزار۸۲ ۱) لزوم انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس۸۳ ۲) ضرورت انعقاد قرارداد توسط کارگزار۸۴ ۲-۱) کارگزار به عنوان نماینده طرفین۸۵ ۲-۲) کارگزار به عنوان حق العمل کار۸۷ ب) نقش اتاق پایاپای در انعقاد قرارداد آتی۸۸ ج) ضرورت تأدیه سپرده حسن انجام تعهد.۹۰ ۳) وجه التزام۹۳ مبحث دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی نفت.۹۵ گفتار اول: الگوهای قابل انطباق با قرارداد آتی.۹۷ الف: انطباق قراردادهای آتی بر شرط ابتدایی۹۷ ب: انطباق قرارداد آتی بر وعده بیع۹۸ ج: انطباق قراردادهای آتی بر بیع العربون.۱۰۰ د: انطباق قراردادهای آتی بر بیع الاستصناع.۱۰۱ ه: انطباق قرارداد آتی با بیع کالی به کالی.۱۰۱ گفتار دوم: اعتبار قراردادهای آتی در پرتو اصل آزادی قراردادی۱۰۲ الف – مفهوم آزادی قراردادی.۱۰۲ مبانی اصل آزادی قراردادی در حقوق اسلامی.۱۰۲ ب – انطباق قرارداد آتی با اصل آزادی قراردادی.۱۰۴ فصل چهارم.۱۰۶ فصل چهارم: آثار ناشی از قرارداد آتی نفت و ضمانت اجرای آن۱۰۷ مبحث اول) آثار قرارداد آتی نفت۱۰۷ گفتار اول) اثر قرارداد آتی نسبت به طرفین۱۰۷ الف) جبران کسری حساب سپرده اولیه۱۰۸ ب) تهیه و تحویل کالای مورد تعهد۱۰۹ ج) پرداخت قیمت کالا۱۱۰ گفتار دوم: اثر قرارداد آتی نسبت به قائم مقام طرفین۱۱۱ الف) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه در انتقال قهری.۱۱۱ ب) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه ارادی۱۱۳ مبحث دوم: تخلف از مفاد قرارداد و ضمانت اجرای آن.۱۱۴ گفتار اول) تخلف از قرارداد۱۱۴ الف – عدم اجرای تعهد۱۱۶ ۱- عدم اجرای بخش از تعهد.۱۱۸ ۲- اجرای ناقص تعهد.۱۱۹ ب – تأخیر اجرای تعهد.۱۱۹ گفتار دوم) ضمانت اجرای تخلف قرارداد۱۲۱ الف – الزام و اجبار به انجام تعهد.۱۲۱ ب – مطالبه وجه التزام۱۲۳ مبحث سوم) انحلال (تسویه) قرارداد آتی.۱۲۵ گفتار نخست: تحویل فیزیکی کالا.۱۲۵ الف) وفای به عهد.۱۲۶ ب) نحوه تحویل کالا.۱۲۷ ج) زمان و مکان تحویل کالا۱۲۸ گفتار دوم: تسویه نقدی قرارداد آتی.۱۲۹ الف) نحوه تسویه نقدی قرارداد آتی.۱۳۰ ب) اقاله.۱۳۱ گفتار سوم) خنثی کردن تعهد.۱۳۲ نتیجه گیری و پیشنهادها.۱۳۴ نتیجه گیری۱۳۴ پیشنهادها.۱۳۷ چکیده: بررسی معاملات آتی نفت که مکانیسم آن بر اساس موازین اسلامی باشد، از مسائل مستحدثه در اسلام میباشد. نفت یک کالای استراتژیک و سیاسی است، اقتصاد و صنعت دنیا به نفت وابستگی شدید دارد. قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند که بین دو طرف خریدار و فروشنده و طرف ناظر، که طرفین متعهد میشوند در تاریخ مشخصشده در قرارداد، خریدوفروش یا دادوستدی را به انجام برساند. هدف از انعقاد قرارداد آتی در روابط تجاری اشخاص، پوشش ریسک و خطر ناشی از نوسانات قیمت و جلوگیری از هزینه های اضافی همانند هزینه انبارداری از سوی تولیدکننده و مصرف کننده و به طورکلی سرمایه گذار می باشد. قیمت این کالا در بازارهای بینالمللی دارای بیثباتی بالایی است و این بیثباتی قیمت، به اقتصاد کشورهایی که اقتصاد آنها به درآمدهای نفتی وابستگی شدید دارد ؛ خسارت بالایی وارد میکند. از طرفی بازارهای معاملات آتی نفت دارای ابزارهایی میباشد که قیمت نفت را برای معاملات آینده، تثبیت میکند، این نوع معاملات که تعهداتی برای انسجام معامله در آینده است، دارای شبهات زیادی از دیدگاه حقوق میباشد. لذا کشورهای اسلامی که غالباً صادرکننده نفت هستند و اقتصاد آنها غالبا اقتصاد نفتی است، به دلیل وجود این شبهات و چالشها از این ابزارها بهره نمیبرند. لذا به نظر میرسد مطالعات امکانسنجی تأسیس و راهاندازی بورس آتی نفت برای کشورهای اسلامی، ضروری میباشد. این تحقیق، درصدد شناختن وضعیت حقوقی این قراردادها است و لذا به بررسی و اوصاف قراردادی این معاملات و نیز اعتبار آنها پرداخته است. این تحقیق ضمن شناختن ماهیتی مستقل برای قراردادهای آتی حوزه نفت ذیل اصل آزادی قراردادی بهعنوان قراردادی لازم، عهدی، تشریفاتی، چالشهایی که این قراردادها با آن روبرو است را پاسخ داده و اعتبار این معاملات را نتیجه گرفته است. مهمترین این چالشها در خصوص قماری بودن، غرری بودن و کالی به کالی بودن اینگونه قراردادهاست. شبهه غرری بودن با در نظر گرفتن عدم وجود خطر نکول و تنازع ناشی از آن در معاملات آتی و شبه کالی به کالی بودن با عنایت به عدم شمول حکمت بطلان بیع کالی به کالی و نیز ماهیت قرارداد آتی مورد معامله در بازار بورس نفت. مقدمه: کشور اسلامی ایران یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده نفت در جهان بوده و تا حد زیادی وابسته به درآمدهای نفتی میباشد.از طرفی، نفت که یک کالای اساسی و سیاسی میباشد تحت تأثیر عوامل بسیاری دارای بیثباتی قیمت است،فلذا درآمد عمده کشور با نوسان روبرو بوده وضعیت اقتصاد کشور را ناپایدار مینماید.برای مصون ماندن از ریسک قیمت، بازارهای بورس معاملاتی آتی نفت در جهان ایجادشدهاند که با استفاده از ابزارهای مشتقه،ریسک قیمت را پوشش میدهند. کشورهای اسلامی به دلیل مغایرت مکانیسم بورس معاملات آتی نفت با موازین اسلامی به علت وجود معاملات کالی به کالی و غرری بهمنظور پوشش ریسک درآمدهای نفتی خود استفاده نمیکنند. بازارهای مالی انرژی امروزه نقش ممتازی در اقتصاد جهانی ایفا می نمایند. قراردادهای آتی نفت، یکی از مهمترین قراردادهای مورد معامله در این بازارها می باشند که در تعیین قیمت این فرآورده ها از یک سو و مدیریت خطر تلاطم قیمت آنها از سوی دیگر به نحو روزافزونی مؤثر هستند. در این قراردادها که میزان شده، تضمین شده، و بورس محور هستند، حجم و کیفیت میزان شده ای از یک فرآورده خام یا تصفیه شده نفت به قیمت تعیین شده در لحظه انعقاد قرارداد برای تحویل در تاریخ آتی مشخص در بورس معاملات آتی، معامله می شوند. قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند الزامآور، که طرفین تعهد میکنند بیعی را در تاریخ معین در آینده به قیمت مشخصشده در قرارداد با خصوصیات ویژهای انجام دهند. در این قرارداد بایستی کمیت و کیفیت، قیمت، زمان و مکان تحویل مشخص گردد. در این قرارداد هر دو طرف متعهد به انجام قرارداد هستند و هم ثمن و هم مثمن مؤجل است.هدف اصلی طراحی قراردادهای آتی پوشش خطر نوسان قیمت است؛ بدینصورت که فروشنده قرارداد، خطر کاهش قیمت و خریدار، خطر افزایش قیمت را از خود دور میکند. برای انعقاد قرارداد آتی لازم است که طرفین به بورس مراجعه نموده از طریق کارگزاران بورس اقدام نمایند. در غیر اینصورت توافقات حاصله آن ها از اعتبار برخوردار نیست. زیرا اگر قرارداد آتی خارج از بورس منعقد گردد، پیمان آتی محسوب می گردد. از این رو بورس در تشکیل قرارداد آتی نقش برجسته و سازنده ای دارد و قراردادها تحت نظارت و حاکمیت مقررات و دستورالعمل های آن واقع می گردد. با توجه به اینکه قانون مدنی نسبت به این قرارداد و یا عناوین و الگوهای مشابه، حکم صریحی نداشته و ساکت است، همواره چگونگی وضعیت حقوقی قرارداد آتی به عنوان یکی از معاملاتی که قابلیت انعقاد در بازار بورس انرژی را دارد، نقطه مجهولی را در ذهن نگارنده ایجاد نمود. لذا جهت روشن شدن این وضعیت، ضرورت انتخاب قرارداد آتی نفت در بورس انرژی در چهارچوب سیاست اقتصاد مقاومتی، ابلاغیه مقام معظم رهبری که یکی از بندهای آن ایجاد تنوع در فروش نفت خام است، به عنوان موضوع تحقیق پایان نامه و پرداختن آن محسوس بوده است. و از آن جا که اعمال حقوقی باید بر اساس اصول و موازین حقوقی انجام گیرد، همواره ماهیت این قرارداد از یک سو و نیاز و یا عدم نیاز رعایت اصول و قواعد حقوقی برای انعقاد و نیز شرایط تشکیل و آثار آن از سوی دیگر، مورد سؤال نگارنده بوده است. همچنین تازگی و جدید بودن بحث باعث شده تا در این خصوص تحقیق مفصلی تاکنون انجام نگیرد.تحقیقاتی هم که انجام گرفته است بیشتر از دیدگاه و منظر اقتصادی و مدیریتی می باشد و از جنبه حقوقی تحقیق خاصی صورت نگرفته است.از این رو نگارنده برخود لازم دید تا پیرامون این مسأله تحقیق نموده، با تجزیه و تحلیل حقوقی قرارداد آتی در فقه و حقوق ایران، در حد بضاعت خود، با امید و لطف حق تعالی گوشه ای از این نهاد را تبیین نماید، تا شاید راهنمایی هرچند کوچک برای نمایاندن روابط حقوقی و قراردادی منعقدکنندگان و معامله گران قرارداد آتی باشد. لذا این تحقیق در صدد شناختن ماهیت حقوقی و اوصاف قراردادی این معاملات و اعتبار آن و پاسخ به شبهات مطرح شده پیرامون این قرارداد است. بخش اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت و تحلیل فقهی آن این بخش شامل دو فصل می شود.در فصل اول به موضوع شناسی معاملات آتی نفت خواهیم پرداخت که این فصل شامل دو مبحث می باشد که در ذیل هر یک از این مباحث، به تاریخچه بورس معاملات آتی نفت، سیر تاریخی قرارداد آتی، مفهوم شناسی معاملات آتی نفت و ویژگی های آن پرداختیم.در فصل دوم نیز به تحلیل فقهی قراداد آتی نفت و اشکالات فقهی وارد بر آن خواهیم پرداخت.فصل دوم نیز شامل دو مبحث می باشد که در ذیل هر یک از این مباحث، به دلایل فقهی و حقوقی اعتبار قرارداد آتی، شرایط کلی قرارداد ها و بررسی اشکالات فقهی وارد بر قرارداد آتی نفت پرداختیم. فصل اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت این فصل شامل دو مبحث میباشد که در مبحث اول به تاریخچه بورس معاملات آتی و انواع بازارهای معاملات آتی نفت و معرفی قراردادهای آتی نفت در بورسهای موفق انرژی خواهیم پرداخت.و در مبحث دوم به تعریف مفاهیم مرتبط با معاملات آتی نفت و ویژگیهای قرارداد آتی در بورس انرژی خواهیم پرداخت. مبحث اول) تاریخچه ایجاد بورس سابقه تشکیل بورس، به قرن سیزدهم برمیگردد که در شهرهای مهم تجاری ایتالیا مانند فلورانس تشکیل شد. نخستین بورس مدرن که بجای مبادله مستقیم کالاها، حواله آنها دادوستد میشد بورس آنتورپ بود که در سال ۱۳۵۱ میلادی تأسیس شد. دیگر بورسهای مهم در آمستردام، هامبورگ، پاریس گشایش یافتند. در دهه ۱۸۴۰ میلادی شیکاگو قلب تجاری ایالت متحده شد که در آن هنگام ماشین درو اختراع شد و تولید گندم افزایش یافت و کشاورزان برای فروش گندم خود به شیکاگو می آمدند. در این شهر امکانات ذخیرهسازی ناچیز بود و در سال ۱۸۴۸ مکانی گشایش یافت که کشاورزان و معاملهگران بهصورت نقدی معامله میکردند و در مقابل تحویل آتی کالا، کل بودجه یا درصدی از آن را ابتدا رد و بدل میکردند. در این زمان بورسهای کالا از بازارهای نقدی به بازارهای آتی توسعه یافتند. درگذر زمان و بهویژه در دهههای اخیر، بورسهای کالا که مکانی برای دادوستد کالایی همچون گندم، پنبه، قهوه، نفت خام یا فلزات گرانبها بودند توسعه چشمگیری یافتند و علاوه بر پیچیده شدن عملیات تجاری آنها و تنوع فزاینده کالاها و ابزارهای مالی موجود بازار، نظام نظارتی دقیق برای تنظیم این بازارها طراحیشده است،ازاینرو شناخت دقیق ابزارها و سازوکارهای عمل ویژه نظارت بر بورس کالا نخستین گام برای حرکت در جهت تأسیس و توسعه بورسهای کالا بوده است. ***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است*** متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه) ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است